Sa isang desisyon na nagbibigay-diin sa kahalagahan ng ‘chain of custody’ sa mga kaso ng droga, pinawalang-sala ng Korte Suprema sina Elizalde Diamante at Eleudoro Cedullo III. Ipinakita ng kaso na ang hindi pagsunod sa tamang proseso sa paghawak ng ebidensya ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado, kahit pa may mga testimonya ng mga ahente ng gobyerno. Dahil dito, mas magiging mahigpit ang mga korte sa pagtingin sa mga kaso ng droga, at masisiguro na hindi basta-basta makukulong ang isang tao nang walang sapat at legal na ebidensya.
Bili-Bust Operation Gone Wrong: Nabigo ba ang Chain of Custody?
Sina Elizalde Diamante at Eleudoro Cedullo III ay nahuli sa isang buy-bust operation sa Tacurong City. Ayon sa mga ahente ng Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA), nagbenta umano sila ng shabu kay Agent Michelle Andrade na nagpanggap na buyer. Mariing itinanggi ng mga akusado ang paratang at sinabing sila ay biktima lamang ng “palit ulo.” Sa gitna ng mga magkasalungat na bersyon, lumitaw ang isang kritikal na tanong: Napanatili ba ang integridad ng ebidensya mula sa pagkakahuli hanggang sa pagharap nito sa korte?
Ang chain of custody ay tumutukoy sa sunud-sunod na proseso ng paghawak, pag-iingat, at pagpapanatili ng integridad ng ebidensya, mula sa oras ng pagkakasamsam hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Ayon sa Section 21 ng Republic Act 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002), dapat sundin ang mga sumusunod:
Section 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. – The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs… in the following manner:
Sa kasong ito, nabigo ang prosecution na ipakita ang kumpletong chain of custody. Unang-una, hindi nakumpleto ang pag-imbentaryo at pagkuha ng litrato ng ebidensya sa presensya ng kinatawan mula sa media at Department of Justice (DOJ). Ayon sa testimonya ni Agent Quilinderino, isang barangay kagawad lamang ang naroon sa mismong lugar ng pag-aresto. Dinala pa ang mga nasamsam na droga sa opisina ng Punto Daily News upang doon kumuha ng pirma mula sa isang media representative. Binigyang diin ng Korte Suprema na ang pisikal na presensya ng mga testigo ay kinakailangan sa mismong inventory at pagkuha ng litrato, hindi lamang pagkatapos nito.
Ikalawa, hindi malinaw kung ano ang nangyari sa droga matapos itong maihatid sa crime laboratory. Hindi iprinisinta ang nag-turnover ng ebidensya sa forensic chemist. Dahil dito, nagkaroon ng puwang sa chain of custody na nagdududa sa integridad ng ebidensya. Ikatlo, walang detalyeng naitala kung paano iningatan ang droga sa laboratoryo habang hinihintay ang pagprisinta nito sa korte. Walang katiyakan na napangalagaan ang corpus delicti o ang mismong katawan ng krimen.
Bagamat mayroong probisyon sa Implementing Rules and Regulations ng RA 9165 na nagbibigay-daan sa pagpapahintulot sa hindi mahigpit na pagsunod sa mga patakaran kung mayroong “justifiable grounds,” hindi nagbigay ang prosecution ng anumang makatwirang paliwanag para sa mga paglabag na ito. Kung kaya’t hindi maaaring magamit ang “saving clause” na ito.
Bilang resulta, pinawalang-sala ng Korte Suprema sina Diamante at Cedullo. Sinabi ng korte na ang presumption of regularity sa performance of official duty ay hindi sapat upang punan ang mga gaps sa chain of custody. Ang kawalan ng katiyakan sa integridad ng ebidensya ay sapat na dahilan upang magduda sa kasalanan ng mga akusado.
FAQs
| Ano ang ‘chain of custody’ sa mga kaso ng droga? | Ito ang sunud-sunod na proseso ng paghawak, pag-iingat, at pagpapanatili ng integridad ng ebidensya, mula sa oras ng pagkakasamsam hanggang sa pagpresenta nito sa korte. |
| Bakit mahalaga ang ‘chain of custody’? | Mahalaga ito upang masiguro na ang ebidensyang ipinirisinta sa korte ay ang mismong ebidensyang nasamsam sa akusado at hindi ito napalitan o binago. |
| Sino ang dapat na naroroon sa pag-imbentaryo ng mga nasamsam na droga? | Dapat naroroon ang akusado o ang kanyang kinatawan, kinatawan mula sa media, kinatawan mula sa DOJ, at isang elected public official. |
| Ano ang nangyayari kung hindi nasunod ang tamang proseso ng ‘chain of custody’? | Maaaring mapawalang-sala ang akusado dahil hindi napatunayan ang integridad ng ebidensya. |
| Mayroon bang pagkakataon na hindi mahigpit na sinusunod ang chain of custody? | Oo, kung mayroong “justifiable grounds” o makatwirang dahilan, ngunit dapat ipaliwanag ito ng prosecution at dapat mapanatili pa rin ang integridad ng ebidensya. |
| Ano ang epekto ng desisyong ito sa mga kaso ng droga? | Magiging mas mahigpit ang mga korte sa pagtingin sa mga kaso ng droga, at masisiguro na hindi basta-basta makukulong ang isang tao nang walang sapat at legal na ebidensya. |
| Sino ang may responsibilidad na magpatunay ng ‘chain of custody’? | Responsibilidad ng prosecution na magpatunay na nasunod ang tamang ‘chain of custody’. |
| Ano ang ibig sabihin ng “corpus delicti”? | Ito ay tumutukoy sa mismong katawan ng krimen. Sa mga kaso ng droga, ito ay ang mismong droga na nasamsam. |
Ang kasong ito ay nagpapaalala sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga legal na proseso, lalo na sa mga kaso na may kinalaman sa kalayaan ng isang indibidwal. Ang integridad ng ebidensya ay hindi lamang isang teknikalidad, kundi isang pundasyon ng hustisya.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People vs Diamante, G.R. No. 231980, October 09, 2019
Mag-iwan ng Tugon