Sa isang makasaysayang desisyon, pinahintulutan ng Korte Suprema na kunin ang testimonya ni Mary Jane Veloso, isang Pilipinang nahatulan sa Indonesia, sa pamamagitan ng deposition sa pamamagitan ng nakasulat na interrogatories. Nilinaw ng Korte na sa mga natatanging sitwasyon, maaaring payagan ang ganitong paraan upang maprotektahan ang karapatan ng estado at ng biktima na makapagharap ng ebidensya. Tinitiyak ng desisyong ito na hindi mapagkakaitan ng katarungan ang mga biktima ng krimen, lalo na sa mga kaso kung saan ang saksi ay hindi makadalo sa paglilitis nang personal dahil sa mga legal o pisikal na hadlang. Itinatampok nito ang balanse sa pagitan ng karapatan ng akusado sa paghaharap ng ebidensya at ng pangangailangan para sa katarungan para sa lahat.
Katarungan sa Dalawang Bansa: Paano Ipinagtanggol ang Karapatan ni Mary Jane Veloso sa Gitna ng Kaparusahan?
Ang kaso ay nagsimula nang si Maria Cristina Sergio at Julius Lacanilao ay akusahan ng qualified trafficking in persons at illegal recruitment kaugnay ng sitwasyon ni Mary Jane Veloso. Si Veloso ay nahatulan ng drug trafficking sa Indonesia at nahatulan ng kamatayan. Para patunayan ang kaso, hiniling ng prosekusyon na kunin ang testimonya ni Veloso sa Indonesia sa pamamagitan ng deposition upon written interrogatories, na tinutulan ng mga akusado. Ang pangunahing isyu ay kung ang pagkuha ng testimonya sa ganitong paraan ay lalabag sa karapatan ng mga akusado na harapin ang saksi. Tinukoy ng Korte Suprema na ang pagkuha ng testimonya sa pamamagitan ng deposition ay pinahihintulutan sa mga natatanging sitwasyon, at ang karapatan ng akusado na harapin ang saksi ay hindi ganap at maaaring limitahan batay sa pangangailangan ng katarungan.
Upang mas maintindihan, ikinumpara ng Korte Suprema ang kaso sa mga naunang desisyon tulad ng Go v. People at Cuenco vda. De Manguerra v. Risos, kung saan hindi pinahintulutan ang deposition dahil walang sapat na dahilan para dito. Gayunpaman, binigyang-diin ng Korte ang kakaibang kalagayan ni Mary Jane, na hindi lamang nakakulong sa ibang bansa kundi nahatulan din ng kamatayan. Ang pagbabawal ng pagkuha ng deposition, ayon sa Korte, ay magiging pagkakait ng due process kay Mary Jane at sa Estado. Ipinaliwanag din na bagaman binibigyan ng Section 15, Rule 119 ng Revised Rules of Criminal Procedure, binibigyan halaga na dapat personal na humarap ang saksi sa hukuman, dapat din isaalang-alang ang kalagayan ng isang saksi na nahatulan na sa ibang bansa.
Mahalaga ring tinukoy ng Korte Suprema na ang ganitong proseso ay alinsunod sa ASEAN Mutual Legal Assistance Treaty, na naglalayong mapabuti ang kooperasyon sa mga kasong kriminal sa mga bansa sa Timog-Silangang Asya. Sa pagsisikap na balansehin ang mga karapatan, nagtakda ang trial court ng mga kondisyon para sa deposition. Pinapayagan ang mga akusado na maghain ng komento at pagtutol sa mga tanong na isusumite, at ang judge ay personal na naroroon sa pagkuha ng testimonya upang masubaybayan ang asal ng saksi. Nilinaw din ng Korte Suprema na hindi ito labag sa karapatan ng mga akusado na harapin ang saksi dahil may pagkakataon silang magtanong sa pamamagitan ng written interrogatories at masubukan ang kredibilidad ng saksi.
Bukod dito, ikinatwiran ng Korte Suprema na ang sitwasyon ni Mary Jane ay kahalintulad ng isang dying declaration, kung saan ang isang tao na malapit nang mamatay ay nagbibigay ng pahayag. Sa ilalim ng mga pangyayaring ito, inaasahan na ang pahayag ay totoo. Sinabi pa ng Korte na ang due process ay hindi lamang para sa akusado, kundi pati na rin sa Estado na may karapatang magharap ng ebidensya. Kung hindi papayagan ang deposition, parang pinagkakaitan ang Estado ng pagkakataong patunayan ang kaso nito. Dahil dito, ibinalik ng Korte Suprema ang desisyon ng trial court na nagpapahintulot sa pagkuha ng testimonya ni Mary Jane sa pamamagitan ng deposition upon written interrogatories.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung ang pagkuha ng testimonya ng isang saksi sa ibang bansa sa pamamagitan ng deposition upon written interrogatories ay lalabag sa karapatan ng akusado na harapin ang saksi. |
| Bakit mahalaga ang testimonya ni Mary Jane Veloso? | Mahalaga ang testimonya ni Mary Jane dahil siya ang pangunahing saksi sa kaso ng qualified trafficking in persons at illegal recruitment laban kina Sergio at Lacanilao. |
| Ano ang ASEAN Mutual Legal Assistance Treaty? | Ito ay isang kasunduan sa pagitan ng mga bansa sa Timog-Silangang Asya na naglalayong mapabuti ang kooperasyon sa mga kasong kriminal. |
| Ano ang dying declaration at paano ito nauugnay sa kaso? | Ang dying declaration ay isang pahayag ng isang taong malapit nang mamatay, na tinatanggap bilang ebidensya sa korte. Ang kalagayan ni Mary Jane ay inihalintulad dito dahil siya ay nahatulan ng kamatayan at malapit nang bitayin. |
| Ano ang due process at paano ito nauugnay sa kaso? | Ang due process ay ang karapatan ng lahat na tratuhin nang makatarungan sa ilalim ng batas. Sa kasong ito, binigyang-diin ng Korte Suprema na parehong may karapatan ang akusado at ang Estado sa due process. |
| Ano ang written interrogatories? | Ito ay isang paraan ng pagkuha ng testimonya kung saan ang mga tanong ay isinusulat at sinasagot din sa pamamagitan ng pagsulat, nang hindi kaharap ang saksi. |
| Bakit hindi personal na makaharap ng mga akusado si Mary Jane? | Dahil si Mary Jane ay nakakulong sa Indonesia at nahatulan ng kamatayan, imposibleng siya ay personal na makaharap ng mga akusado sa Pilipinas. |
| Ano ang epekto ng desisyon na ito sa mga katulad na kaso sa hinaharap? | Ang desisyon na ito ay nagbibigay ng gabay sa mga korte sa paghawak ng mga kaso kung saan ang mga saksi ay nasa ibang bansa at may mga legal na hadlang sa pagdalo sa paglilitis, na nagpapakita na maaaring magamit ang written interrogatories. |
Sa kabuuan, pinagtibay ng Korte Suprema ang pangangailangan na protektahan ang karapatan ng Estado at ng mga biktima na makapagharap ng ebidensya, lalo na sa mga kaso kung saan ang saksi ay hindi makadalo sa paglilitis nang personal dahil sa mga legal o pisikal na hadlang. Nagtakda ito ng mahalagang precedent para sa paghawak ng mga katulad na kaso sa hinaharap.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People vs. Sergio and Lacanilao, G.R. No. 240053, October 09, 2019
Mag-iwan ng Tugon