Sa isang mahalagang desisyon, ipinawalang-sala ng Korte Suprema si Marivic Cohayco dahil sa pagbebenta ng iligal na droga. Ang batayan ng desisyon ay ang pagkabigo ng mga awtoridad na kumpletuhin ang lahat ng kinakailangang hakbang sa chain of custody, partikular na ang pagiging naroroon ng kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ) sa pag-iimbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang ebidensya. Ipinakikita ng kasong ito na ang mahigpit na pagsunod sa mga alituntunin ay mahalaga upang maprotektahan ang mga karapatan ng akusado at maiwasan ang posibleng pang-aabuso.

Bili-bust Operation Nabigo: Kailangan ba Talaga ang DOJ Representative sa Ilegal na Pagbebenta ng Droga?

Nagsimula ang kaso sa isang operasyon ng buy-bust laban kay Marivic Cohayco, kung saan umano’y nakabili ang mga operatiba ng Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) ng shabu mula sa kanya. Ayon sa mga operatiba, matagumpay silang nakabili ng isang malaking sachet na naglalaman ng sampung maliit na sachet ng shabu mula kay Cohayco. Dinala si Cohayco at ang mga nakumpiskang droga sa opisina ng PDEA, kung saan ginawa ang pagmamarka, imbentaryo, at pagkuha ng litrato sa presensya niya, ng mga opisyal ng barangay, at mga kinatawan ng media.

Depensa naman ni Cohayco, siya ay naghahanap lamang ng kanyang anak nang siya ay pigilan at dalhin sa istasyon ng pulis. Iginigiit niyang walang nakita sa kanya nang siya ay kapkapan. Binigyang-diin niya na hindi siya maintindihan kung bakit siya dinala sa crime laboratory. Nahatulan siya ng Regional Trial Court at napatunayang nagkasala sa pagbebenta ng iligal na droga, ngunit binaliktad ito ng Court of Appeals. Ang isyu sa Korte Suprema ay kung napatunayan ba na nagkasala si Cohayco nang higit pa sa makatwirang pagdududa, sa liwanag ng mga kuwestyonableng paglabag sa chain of custody.

Ayon sa Korte Suprema, sa mga kaso ng pagbebenta o pag-iingat ng iligal na droga, mahalaga na mapatunayan nang may moral certainty ang pagkakakilanlan ng droga. Ang corpus delicti ay ang mismong iligal na droga, kaya dapat walang pagdududa kung ito ba talaga ang nakuha sa akusado. Upang maitaguyod ang moral certainty, kailangang ipakita ng prosekusyon ang bawat hakbang ng chain of custody, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta nito sa korte.

Kabilang sa mga kinakailangan ng chain of custody ay ang agarang pagmamarka, pag-iimbentaryo, at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang gamit pagkatapos ng pagkumpiska. Dapat itong gawin sa presensya ng akusado o ng kanyang kinatawan, at ng mga kinakailangang saksi: isang kinatawan mula sa media at DOJ, at isang halal na opisyal. Ang presensya ng mga saksing ito ay mahalaga upang matiyak ang integridad ng chain of custody at maiwasan ang anumang hinala ng pagpapalit, pagtatanim, o kontaminasyon ng ebidensya.

Sa kasong ito, kinilala ng Korte na ang pag-iimbentaryo at pagkuha ng litrato ay hindi ginawa sa presensya ng isang kinatawan mula sa DOJ. Bagama’t may mga opisyal ng barangay at kinatawan ng media, hindi ito sapat. Hindi rin nagpakita ng sapat na dahilan ang prosekusyon kung bakit wala ang kinatawan ng DOJ, o na nagsikap silang naroon ito. Sa People v. Miranda, pinaalalahanan ng Korte Suprema ang mga prosecutor na tungkulin ng estado na ipaliwanag ang anumang pagkukulang sa chain of custody. Ang pagkabigo sa gampaning ito ay maaaring magresulta sa pagbabaliktad ng hatol, kahit na sa unang pagkakataon lamang ito tinalakay sa apela.

“[Since] the [procedural] requirements are clearly set forth in the law, the State retains the positive duty to account for any lapses in the chain of custody of the drugs/items seized from the accused, regardless of whether or not the defense raises the same in the proceedings a quo; otherwise, it risks the possibility of having a conviction overturned on grounds that go into the evidence’s integrity and evidentiary value, albeit the same are raised only for the first time on appeal, or even not raised, become apparent upon further review.”

Dahil sa mga kadahilanang ito, ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at pinawalang-sala si Cohayco. Ang desisyong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa chain of custody rule sa mga kaso ng droga. Ang pagkabigo sa mga alituntunin ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado, gaano man katibay ang iba pang ebidensya.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba na nagkasala si Cohayco sa pagbebenta ng iligal na droga nang higit pa sa makatwirang pagdududa, sa liwanag ng paglabag sa chain of custody.
Ano ang chain of custody?	Ang chain of custody ay ang pagkakasunod-sunod ng paghawak at pagprotekta sa ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Layunin nitong tiyakin ang integridad at pagiging maaasahan ng ebidensya.
Bakit mahalaga ang presensya ng kinatawan ng DOJ sa pag-iimbentaryo at pagkuha ng litrato?	Mahalaga ang presensya ng kinatawan ng DOJ upang maging saksi sa proseso at maiwasan ang anumang hinala ng pagpapalit, pagtatanim, o kontaminasyon ng ebidensya. Ito ay isa sa mga proteksyon para sa akusado.
Ano ang epekto ng pagkawala ng kinatawan ng DOJ?	Ang pagkawala ng kinatawan ng DOJ, nang walang sapat na paliwanag, ay maaaring magresulta sa pagdududa sa integridad at evidentiary value ng mga nakumpiskang gamit. Ito ay maaaring maging sanhi ng pagpapawalang-sala sa akusado.
Ano ang responsibilidad ng prosekusyon sa mga kaso ng droga?	Tungkulin ng prosekusyon na ipakita ang bawat hakbang ng chain of custody at magpaliwanag kung mayroong anumang pagkukulang sa proseso. Kung hindi ito magawa, maaaring mapawalang-sala ang akusado.
Ano ang aral ng kasong ito?	Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa chain of custody rule sa mga kaso ng droga. Ang pagkabigo sa pagsunod sa mga alituntunin ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala sa akusado, gaano man katibay ang iba pang ebidensya.
Maari bang hindi sumunod sa mga requirement kung may dahilan?	Oo, kung may sapat at makatwirang dahilan at napatunayan na napangalagaan ang integridad ng ebidensya.
Ano ang naging basehan ng korte sa pag papawalang sala kay Cohayco?	Dahil sa pagkukulang sa pagpapakita ng buong chain of custody, partikular na ang kawalan ng kinatawan ng DOJ sa imbentaryo at hindi naipaliwanag ang kawalan nito, ipinawalang sala si Cohayco.

Ipinapakita ng kasong ito ang kahalagahan ng pagiging maingat at mahigpit sa pagsunod sa mga legal na proseso sa mga kaso ng droga. Hindi lamang ito usapin ng pagpaparusa sa mga nagkasala, kundi pati na rin ng pagprotekta sa mga karapatan ng bawat indibidwal na nasasakdal.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: PEOPLE OF THE PHILIPPINES, PLAINTIFF-APPELLEE, VS. MARIVIC COHAYCO Y REVIL @ “KAKANG,” ACCUSED-APPELLANT, G.R. No. 241324, September 11, 2019