Pinagdesisyunan ng Korte Suprema na ang isang hukom ay maaaring managot kung nagpakita ito ng labis na kapabayaan sa batas. Kabilang dito ang hindi pagsunod sa mga batayang panuntunan hinggil sa summary procedure at preliminary investigation. Ayon sa Korte, dapat ding maging maingat ang mga hukom sa pag-isyu ng mga warrant of arrest upang protektahan ang karapatan ng mga akusado. Ang paglabag sa mga panuntunang ito ay maaaring magresulta sa mga parusa tulad ng multa at babala.

Kapag ang Kamalian ng Hukom ay Nagresulta sa Pag-aresto: Ang Kwento ng Arevalo vs. Posugac

Sa kasong ito, pinag-aralan ang paglabag ng isang hukom sa mga batayang panuntunan ng kriminal na pamamaraan. Nagsampa ng kasong administratibo sina Juliana P. Arevalo at ang kanyang mga anak laban kay Judge Eli C. Posugac ng Municipal Trial Court (MTC) ng Siruma, Camarines Sur. Ito ay dahil sa pag-isyu umano ng hukom ng warrant of arrest na nagresulta sa kanilang arbitraryong pagkakulong. Iginiit ng mga nagrereklamo na hindi sinunod ng hukom ang tamang proseso sa paghawak ng kaso ng grave threats na isinampa laban sa kanila.

Ang mga nagrereklamo ay inaakusahan ng grave threats ni Junelda A. Lombos, na nagsabing sila ay nagbanta sa kanya kaugnay ng isang lupain. Nag-isyu ang hukom ng warrant of arrest laban sa mga nagrereklamo at nagtakda ng piyansa. Sina Juliana at ang kanyang anak na si Souven ay inaresto. Ang isa pang anak na si Oscar, Jr., na estudyante pa lamang, ay inaresto rin nang dalawin niya ang kanyang ina at kapatid. Ito ay nagdulot ng pagkabahala at pagkabigla sa kanila, lalo na dahil naninindigan silang walang katotohanan ang mga paratang laban sa kanila.

Ang paglabag sa mga panuntunan ay kinabibilangan ng pag-isyu ng warrant of arrest sa isang kaso na sakop ng Rules on Summary Procedure, kung saan hindi pinapayagan ang warrant of arrest maliban kung hindi sumipot ang akusado. Bukod dito, ang kaso ng grave threats with condition ay dapat dumaan sa preliminary investigation dahil ang parusa nito ay prision correccional. Kinilala mismo ng hukom ang kanyang pagkakamali at ibinasura ang kaso, na ipinasa sa Provincial Prosecutor’s Office para sa preliminary investigation. Kalaunan, ibinasura rin ng prosecutor’s office ang kaso.

Dahil dito, nagsampa ng kasong administratibo ang mga nagrereklamo laban sa hukom, na sinasabing lumabag siya sa kanilang karapatang pantao dahil sa kanilang arbitraryong pagkakulong. Ayon sa kanila, nagdulot ito ng matinding pagdurusa at kahihiyan, lalo na kay Oscar, Jr., na nawalan ng tiwala sa sistema ng batas. Sa kanyang depensa, inamin ng hukom ang kanyang pagkakamali ngunit iginiit na ito ay dahil lamang sa pagkakamali at walang masamang intensyon. Subalit, hindi ito nakapagpabago sa pananaw ng Korte Suprema.

Sinabi ng Korte Suprema na ang ginawa ng hukom ay nagpapakita ng gross ignorance of the law. Ang gross ignorance of the law ay ang pagbalewala sa mga batayang panuntunan at settled jurisprudence. Bagama’t hindi lahat ng pagkakamali ng hukom ay nangangahulugang ignoransya sa batas, ang kasong ito ay hindi sakop ng tolerable misjudgment. Sa madaling salita, kung ang batas ay malinaw, ang hindi pag-alam nito o ang pag-asal na parang hindi ito alam ay nangangahulugang gross ignorance of the law.

Ang Korte ay nagpaliwanag na hindi lamang dapat mali ang desisyon ng hukom para managot siya, kundi dapat din napatunayan na mayroon siyang masamang motibo. Inaasahan na ang mga hukom ay may higit pa sa simpleng kaalaman sa mga batas at panuntunan. Ayon sa Korte:

“Kung saan ang batas ay diretso at ang mga katotohanan ay napakalinaw, ang hindi pag-alam nito o ang pag-asal na parang hindi ito alam ay nangangahulugang gross ignorance of the law. Ipinapalagay na ang isang hukom ay kumilos nang regular at may mabuting loob sa pagganap ng mga tungkulin ng hudikatura. Ngunit ang tahasang pagbalewala sa malinaw at hindi maikakaila na mga probisyon ng isang batas, pati na rin ang mga circular ng Korte Suprema na nag-uutos sa kanilang mahigpit na pagsunod, ay sumisira sa pagpapalagay na ito at naglalantad sa mahistrado sa mga kaukulang parusa sa administratibo.”

Dahil dito, napatunayan ng Korte Suprema na nagkasala si Judge Eli C. Posugac ng Gross Ignorance of the Law at pinagmulta siya ng P40,000.00. Nagbigay din ang Korte ng babala na kung muling gagawa ng pareho o kahalintulad na pagkakamali, mas mabigat na parusa ang ipapataw sa kanya. Ang kasong ito ay nagsisilbing paalala sa lahat ng hukom na maging maingat at responsable sa pagganap ng kanilang tungkulin upang protektahan ang karapatan ng bawat isa.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung nagkasala ng gross ignorance of the law ang hukom dahil sa hindi pagsunod sa mga batayang panuntunan ng kriminal na pamamaraan. Kabilang dito ang pag-isyu ng warrant of arrest sa isang kaso na sakop ng Rules on Summary Procedure at hindi pagdaan sa preliminary investigation kung kinakailangan.
Ano ang Rules on Summary Procedure?	Ito ay mga panuntunan na sumasaklaw sa mga simpleng kasong kriminal kung saan mabilis ang pagdinig. Sa ilalim nito, hindi dapat mag-isyu ng warrant of arrest maliban kung hindi sumipot ang akusado.
Ano ang preliminary investigation?	Ito ay isang proseso kung saan tinutukoy kung may sapat na basehan upang ituloy ang kaso sa korte. Ito ay kinakailangan sa mga kaso kung saan ang parusa ay at least four (4) years, two (2) months and one (1) day.
Ano ang gross ignorance of the law?	Ito ay ang pagbalewala sa mga batayang panuntunan at settled jurisprudence. Nangyayari ito kapag ang hukom ay hindi alam ang malinaw na batas o nag-asal na parang hindi niya ito alam.
Ano ang parusa sa gross ignorance of the law?	Ayon sa Rule 140 ng Rules of Court, ang parusa ay maaaring dismissal, suspension, o multa. Sa kasong ito, pinagmulta ang hukom ng P40,000.00.
Ano ang epekto ng kasong ito sa mga hukom?	Nagpapaalala ito sa mga hukom na maging maingat at responsible sa pagganap ng kanilang tungkulin. Dapat nilang sundin ang mga batayang panuntunan ng batas upang protektahan ang karapatan ng bawat isa.
Ano ang nangyari sa mga nagrereklamo sa kasong ito?	Ibinasura ang kaso laban sa kanila. Ngunit sila ay nakaranas ng pagdurusa at kahihiyan dahil sa kanilang arbitraryong pagkakulong.
Paano nakaapekto ang pag-aresto sa mga nagrereklamo?	Nagdulot ito ng matinding pagdurusa at kahihiyan, lalo na kay Oscar, Jr., na nawalan ng tiwala sa sistema ng batas. Sila rin ay napilitang umalis sa lupain na kanilang pinagkakakitaan.

Ang desisyon sa kasong Arevalo vs. Posugac ay nagpapakita ng kahalagahan ng kaalaman at pagsunod ng mga hukom sa batas. Mahalaga na protektahan ang karapatan ng bawat isa at maging responsable sa pagganap ng tungkulin. Ang kapabayaan sa batas ay maaaring magdulot ng malaking pinsala sa buhay ng ibang tao.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Arevalo vs. Posugac, A.M. No. MTJ-19-1928, August 19, 2019