Sa isang desisyon ng Korte Suprema, pinawalang-sala si Larry Sultan y Almada dahil sa paglabag sa Republic Act No. 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002). Ang pangunahing dahilan ay ang pagkabigo ng mga awtoridad na mapatunayan ang chain of custody ng mga umano’y nakumpiskang droga. Dahil dito, nagkaroon ng pagdududa sa integridad ng ebidensya, kaya nanaig ang karapatan ni Sultan na ituring na walang sala hangga’t hindi napapatunayang guilty beyond reasonable doubt.

Nasaan ang Katiyakan? Ang Pagsubok sa Chain of Custody sa mga Kasong Droga

Isang impormante ang nagbigay-alam sa mga pulis na si Larry Sultan ay nagbebenta umano ng shabu. Nagplano ang mga pulis ng buy-bust operation, kung saan nagpanggap ang isang pulis na bibili kay Larry. Ayon sa prosecution, naganap ang transaksyon at naaresto si Larry. Nakumpiska umano sa kanya ang karagdagang sachets ng shabu. Ipinresenta ito sa korte bilang ebidensya laban sa kanya, dahilan para siya’y hatulan ng mabigat na parusa sa lower courts.

Gayunpaman, binigyang-diin ng Korte Suprema na kailangan siguraduhin ang integridad ng mga ebidensya sa kasong droga. Ito ang layunin ng chain of custody rule. Ayon sa batas, dapat sundin ang mga hakbang sa paghawak ng ebidensya mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta sa korte. Kailangan na walang pagdududa na ang ipinresentang droga sa korte ay siya ring nakumpiska sa akusado.

SECTION 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs… — Ang PDEA ang dapat mangasiwa at mag-ingat ng lahat ng mga mapanganib na droga…na nakumpiska…para sa tamang disposisyon sa sumusunod na paraan:

(1) Ang pangkat ng mga pulis na unang humawak at kumontrol sa mga mapanganib na droga…ay dapat, pagkatapos ng pagkumpiska, magsagawa ng pisikal na imbentaryo at kunan ng litrato ang mga ito sa harap ng akusado…kasama ang isang halal na opisyal ng publiko at isang kinatawan ng National Prosecution Service o media…

Sa kaso ni Sultan, nabigo ang prosecution na ipakita na sinunod ang lahat ng requirements. Halimbawa, hindi naroon ang mga kinatawan mula sa media at Department of Justice nang kinunan ng litrato at imbentaryo ang mga droga. Dapat gawin ang imbentaryo at pagkuha ng litrato kaagad pagkatapos ng pagdakip sa lugar mismo ng pag-aresto. Sa kasong ito, dinala pa si Sultan sa barangay hall bago isinagawa ang mga ito.

Ipinaliwanag ng Korte na ang pagkakaroon ng mga third-party witnesses ay mahalaga upang maiwasan ang posibilidad ng pagpalit o pagdagdag ng ebidensya. Dagdag pa rito, nabigo ang prosecution na ipaliwanag kung bakit hindi sinunod ang mga requirements sa batas. Hindi rin ipinresenta bilang witness si PO2 Albarico, ang pulis na tumanggap ng ebidensya para sa laboratory examination. Nagresulta ito sa gaps sa chain of custody, na nagdududa sa pagkakakilanlan ng droga.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na dahil sa pagkabigo ng prosecution na mapatunayan ang integridad ng ebidensya, hindi nila napabulaanan ang constitutional presumption of innocence ni Sultan. Dahil dito, kinailangan siyang pawalang-sala. Ayon sa Korte, dapat suriin nang maigi ang mga kasong may kinalaman sa maliit na halaga ng droga, dahil mas madaling itanim at baguhin ang mga ito. Napakahalaga na unahin ng mga awtoridad ang pagdakip sa mga “big fish” sa halip na magpokus lamang sa mga maliliit na nagbebenta.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung napatunayan ba ng prosecution ang chain of custody ng ebidensya upang patunayang guilty beyond reasonable doubt ang akusado.
Ano ang chain of custody?	Ito ang pagkakasunod-sunod ng paghawak ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta sa korte, upang siguraduhing walang pagbabago sa ebidensya.
Sino ang dapat na naroroon sa pag-imbentaryo at pagkuha ng litrato ng droga?	Dapat naroroon ang akusado, isang halal na opisyal, at isang kinatawan mula sa National Prosecution Service o media.
Saan dapat gawin ang imbentaryo at pagkuha ng litrato?	Dapat itong gawin kaagad pagkatapos ng pag-aresto, sa lugar ng pagdakip.
Ano ang epekto ng hindi pagsunod sa Section 21 ng Comprehensive Dangerous Drugs Act?	Maaaring magdulot ito ng pagdududa sa integridad ng ebidensya, na maaaring humantong sa pagpapawalang-sala ng akusado.
Bakit mahalaga ang pagtestigo ng lahat ng humawak sa ebidensya?	Upang ipakita ang kumpletong chain of custody at patunayang walang substitution o pagbabago sa ebidensya.
Ano ang papel ng presumption of innocence sa mga kasong kriminal?	Ang akusado ay itinituring na walang sala hangga’t hindi napatunayang guilty beyond reasonable doubt. Dapat pabulaanan ito ng prosecution.
Ano ang implikasyon ng desisyon sa mga kasong droga sa hinaharap?	Binibigyang-diin ng desisyon ang kahalagahan ng pagsunod sa mga requirements ng chain of custody upang protektahan ang karapatan ng akusado.

Ang kasong ito ay nagpapakita na ang simpleng pagdakip at pagpresenta ng ebidensya ay hindi sapat. Kailangan patunayan ng prosecution na walang pagdududa sa integridad ng ebidensya, sa pamamagitan ng maayos na chain of custody. Kung hindi ito magagawa, mananaig ang presumption of innocence at papawalang-sala ang akusado.

Para sa mga katanungan tungkol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga tiyak na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na patnubay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: PEOPLE OF THE PHILIPPINES, PLAINTIFF-APPELLEE, VS. LARRY SULTAN Y ALMADA, ACCUSED-APPELLANT., G.R. No. 225210, August 07, 2019