Pinawalang-sala ng Korte Suprema si Mario Manabat dahil sa paglabag ng mga pulis sa mga alituntunin sa paghawak ng ebidensya sa isang operasyon kontra droga. Ipinakita ng kaso na ito na ang hindi pagsunod sa mga tamang proseso, tulad ng presensya ng mga testigo sa panahon ng pag-aresto at pag-imbentaryo, at ang hindi pag-ingat sa chain of custody, ay maaaring magresulta sa pagpapalaya ng akusado. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa batas upang maprotektahan ang mga karapatan ng mga akusado at matiyak ang integridad ng mga ebidensya.

Pag-aresto sa Droga: Kwento ng Katiyakan o Pagkakamali?

Ang kasong ito ay nagmula sa mga paratang laban kay Mario Manabat ng pagbebenta at pag-iingat ng iligal na droga, mga krimen na may kinalaman sa Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002 (RA 9165). Ayon sa mga pulis, nahuli si Manabat sa isang buy-bust operation. Ang isyu ay nakatuon sa kung sinunod ba ng mga pulis ang mga itinakdang alituntunin sa paghawak ng mga ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Sa mga kaso ng droga, ang pagpapanatili ng chain of custody, o ang sunud-sunod na pag-iingat ng ebidensya, ay mahalaga upang matiyak na walang pagbabago o kontaminasyon sa mga ito.

Ang Section 21 ng RA 9165 ay nagtatakda ng malinaw na proseso na dapat sundin ng mga pulis upang mapanatili ang integridad ng mga nakumpiskang droga. Kabilang dito ang agarang pag-imbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga ebidensya pagkatapos ng pagkumpiska, sa presensya ng akusado o kanyang kinatawan, isang elected public official, kinatawan mula sa media, at kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ). Ang mga nasabing testigo ay dapat ding pumirma sa mga kopya ng inventory. Mahalaga ang mga hakbang na ito upang maiwasan ang anumang pag-aalinlangan sa pinagmulan, pagkakakilanlan, at integridad ng mga nasamsam na droga.

SEC. 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. — The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs, plant sources of dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, as well as instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment so confiscated, seized and/or surrendered, for proper disposition in the following manner:

(1) The apprehending team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof[.]

Sa kaso ni Manabat, nabigo ang prosecution na ipakita na ang mga testigo ay naroroon sa panahon ng pag-aresto. Ang mga testigo ay dumating lamang matapos mahuli na si Manabat. Ayon sa Korte Suprema, hindi ito sapat dahil ang presensya ng mga testigo ay kinakailangan sa panahon ng pagkumpiska upang maiwasan ang pagtatanim o pagmanipula ng ebidensya. Bukod pa rito, ang Certificate of Inventory ay hindi rin pinirmahan ni Manabat o ng kanyang abogado, na isa ring paglabag sa Section 21 ng RA 9165. Hindi rin naipaliwanag ng prosecution ang mga pagkukulang na ito.

Ang pagmamarka ng mga plastic sachets ay may depekto rin. Ayon sa Philippine National Police Drug Enforcement Manual, dapat markahan ng seizing officer ang ebidensya ng kanyang inisyal, petsa, oras, at lugar ng pagkumpiska. Sa kasong ito, ang oras at lugar ay hindi naitala sa markings. Dahil dito, nagkaroon ng pagdududa sa integridad ng mga ebidensya. Ibinatay ng RTC at CA ang kanilang desisyon sa presumption of regularity, o ang paniniwala na ginawa ng mga pulis ang kanilang trabaho nang maayos. Ngunit, sinabi ng Korte Suprema na ang presumption na ito ay hindi maaaring manaig sa constitutional right ng akusado na ituring na walang sala hanggang mapatunayang nagkasala.

Ang presumption of regularity ay isang evidentiary tool lamang at hindi dapat gamitin upang talunin ang mas malakas na presumption of innocence. Sa madaling salita, kailangang patunayan ng Estado na ginawa ng akusado ang krimen nang walang makatwirang pagdududa. Kung nabigo ang Estado na gawin ito, hindi kailangang magpakita ng depensa ang akusado. Sa huli, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Mario Manabat dahil sa paglabag sa Section 21 ng RA 9165. Ang kapabayaan ng mga pulis na sundin ang mga itinakdang alituntunin ay nagdulot ng pagdududa sa integridad ng corpus delicti, o ang mismong katawan ng krimen.

Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa batas sa mga operasyon kontra droga. Dapat tiyakin ng mga pulis na sinusunod nila ang lahat ng mga kinakailangan sa Section 21 ng RA 9165 upang maprotektahan ang mga karapatan ng mga akusado at maiwasan ang pagpapawalang-sala ng mga nagkasala.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung sinunod ba ng mga pulis ang Section 21 ng RA 9165 sa paghawak ng mga ebidensya sa kaso ng droga. Ang kaso ay tumutukoy sa pagpapawalang-sala ng akusado dahil sa mga paglabag sa chain of custody at iba pang mga pagkukulang sa proseso ng operasyon kontra droga.
Ano ang Section 21 ng RA 9165?	Ito ang seksyon ng batas na nagtatakda ng mga alituntunin sa paghawak ng mga nakumpiskang droga, kabilang ang pag-imbentaryo at pagkuha ng litrato sa presensya ng mga testigo. Ito ay naglalayong protektahan ang integridad ng mga ebidensya at maiwasan ang pagmanipula.
Bakit mahalaga ang presensya ng mga testigo sa operasyon kontra droga?	Upang matiyak na walang pagtatanim o pagmanipula ng ebidensya. Ang mga testigo ay dapat naroroon sa panahon ng pag-aresto at pagkumpiska upang patunayan ang integridad ng mga ebidensya.
Ano ang corpus delicti?	Ito ang mismong katawan ng krimen, na sa mga kaso ng droga, ay ang mga iligal na droga mismo. Kailangang mapatunayan na ang mga drogang iprinisinta sa korte ay parehong drogang nakumpiska sa akusado.
Ano ang presumption of regularity?	Ito ang paniniwala na ginawa ng mga pulis ang kanilang trabaho nang maayos. Ngunit, hindi ito maaaring manaig sa karapatan ng akusado na ituring na walang sala.
Ano ang chain of custody?	Ito ang sunud-sunod na pag-iingat ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Mahalaga ito upang matiyak na walang pagbabago o kontaminasyon sa mga ito.
Ano ang epekto ng paglabag sa Section 21 ng RA 9165?	Maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado dahil nagkakaroon ng pagdududa sa integridad ng mga ebidensya. Kailangang sundin ang lahat ng mga alituntunin upang maprotektahan ang mga karapatan ng akusado.
Ano ang ginawa ng Korte Suprema sa kasong ito?	Pinawalang-sala si Mario Manabat dahil sa paglabag ng mga pulis sa Section 21 ng RA 9165. Binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng pagsunod sa batas sa mga operasyon kontra droga.

Ang desisyong ito ay nagsisilbing paalala sa mga awtoridad na sundin ang mga legal na proseso nang mahigpit sa mga operasyon kontra droga. Ang hindi paggawa nito ay maaaring magdulot ng pagpapalaya sa mga akusado at magpahina sa kampanya laban sa iligal na droga.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People vs. Manabat, G.R. No. 242947, July 17, 2019