Sa isang kaso ng pagbebenta at pag-aari ng iligal na droga, ang pagpapatunay na ang mismong droga na nakuha sa akusado ay siya ring iprinesenta sa korte ay kritikal. Ipinakita sa kasong ito na kung mayroong mga kakulangan sa proseso ng pag-iingat ng droga (chain of custody), maaaring mapawalang-sala ang akusado dahil hindi napatunayan nang walang pag-aalinlangan na siya nga ang nagkasala. Ito’y dahil ang nasabing droga ang mismong ebidensya ng krimen. Ipinunto ng Korte Suprema na dapat sundin ang tamang proseso upang maprotektahan ang integridad at pagkakakilanlan ng droga, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta nito sa korte.

Nasaan ang Droga? Ang Pagsubaybay sa Ebidensya Bilang Batayan ng Paglilitis

Ang kasong ito ay nag-ugat sa pagkakakulong kay Jack Muhammad y Gustaham, na inakusahan ng pagbebenta at pag-aari ng shabu, pati na rin mga drug paraphernalia. Ayon sa mga pulis, nahuli si Muhammad sa isang buy-bust operation at nakuhanan ng droga at mga gamit nito. Sa desisyon ng Regional Trial Court (RTC), napatunayang nagkasala si Muhammad sa lahat ng kaso. Ngunit, umapela si Muhammad sa Court of Appeals (CA), na nagpatibay sa desisyon ng RTC, subalit may pagbabago sa parusa para sa paglabag sa Section 5 ng Republic Act No. 9165. Hindi sumang-ayon si Muhammad at dinala ang kaso sa Korte Suprema.

Sa pagdinig ng Korte Suprema, binigyang-diin ang kahalagahan ng chain of custody. Ito ay ang sistema ng pagtatala at pagsubaybay sa mga awtorisadong paggalaw at pangangalaga ng mga nakumpiskang droga, mula sa oras ng pagkumpiska hanggang sa pagpresenta sa korte. Sa madaling salita, kailangang mapatunayan na ang drogang iprinesenta sa korte ay siya ring drogang nakuha sa akusado, at walang nangyaring pagpapalit o kontaminasyon.

Sa ilalim ng Section 21 ng Republic Act No. 9165, may mga tiyak na hakbang na dapat sundin ang mga pulis sa paghawak ng droga. Kabilang dito ang pag-imbentaryo at pagkuha ng litrato ng droga sa presensya ng akusado, o kanyang abogado, representante mula sa media at Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Ang mga taong ito ay kailangang pumirma sa mga kopya ng inventoryo. Ayon sa batas, ang paglabag sa mga requirements na ito ay hindi dapat magpawalang-bisa sa pagkumpiska kung mayroong justifiable grounds at napanatili ang integridad ng ebidensya. Sa kasong ito, nakita ng Korte Suprema na hindi nasunod ang mga requirements ng Section 21.

Nasuri ng Korte Suprema ang record ng kaso at natuklasan na hindi napatunayan nang maayos ang chain of custody. Mayroong apat na dapat na malinaw na maipakita sa chain of custody. Una, ang pagkumpiska at pagmarka ng droga ng arresting officer. Pangalawa, ang paglipat ng droga sa investigating officer. Pangatlo, ang paglipat ng droga sa forensic chemist para sa laboratory examination. At pang-apat, ang pagpresenta ng droga sa korte.

Napansin ng Korte Suprema ang ilang kahina-hinalang pangyayari. Hindi raw kumuha ng physical inventory at litrato sa lugar ng krimen, taliwas sa Section 21. Pinagdudahan din ang certification na mayroong PDEA representative at media witness dahil taliwas ito sa testimony ng mga pulis. Bukod pa rito, hindi pumirma ang investigating officer sa certification of turnover, at hindi rin siya iprinisinta bilang witness. Dahil dito, nagkaroon ng pagdududa kung ano ang nangyari sa droga matapos itong mailipat sa kanya. Ang corpus delicti ay hindi napatunayan ng prosecution.

Hindi rin naipakita nang sapat ang paglipat ng droga mula sa investigating officer patungo sa forensic chemist. Hindi tumestigo ang forensic chemist sa korte, kaya hindi malinaw kung sino ang tumanggap ng droga sa laboratoryo at kung paano ito hinawakan. Dahil sa mga pagkukulang na ito, hindi napatunayan na ang drogang iprinesenta sa korte ay siya ring drogang nakuha sa akusado.

Dahil sa mga nabanggit na kadahilanan, nagpasya ang Korte Suprema na pawalang-sala si Jack Muhammad. Binigyang-diin ng Korte na sa mga kaso ng droga, hindi lamang kailangang patunayan ang mga elemento ng krimen, kailangan din patunayan ang corpus delicti, o ang mismong katawan ng krimen. Kung hindi napatunayan ang corpus delicti, hindi napatunayang nagkasala ang akusado. Sa madaling salita, sa kasong ito, hindi nakapagpakita ang prosecution ng matibay na ebidensya na si Muhammad nga ang nagkasala.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba nang maayos ang chain of custody ng droga na nakumpiska kay Jack Muhammad, at kung napatunayan ba na siya nga ang nagkasala sa pagbebenta at pag-aari ng droga.
Ano ang chain of custody?	Ang chain of custody ay ang sistema ng pagtatala at pagsubaybay sa mga nakumpiskang droga, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta sa korte. Mahalaga ito upang mapatunayan na ang drogang iprinesenta sa korte ay siya ring drogang nakuha sa akusado.
Ano ang Section 21 ng R.A. 9165?	Ang Section 21 ng R.A. 9165 ay naglalaman ng mga requirements para sa paghawak ng mga nakumpiskang droga, kabilang ang pag-imbentaryo at pagkuha ng litrato sa presensya ng ilang testigo.
Bakit pinawalang-sala si Jack Muhammad?	Pinawalang-sala si Jack Muhammad dahil nakita ng Korte Suprema na hindi napatunayan nang maayos ang chain of custody ng droga, at mayroong mga kahina-hinalang pangyayari sa paghawak ng ebidensya.
Ano ang kahalagahan ng corpus delicti sa mga kaso ng droga?	Ang corpus delicti ay ang mismong katawan ng krimen, o ang droga mismo sa kaso ng pagbebenta at pag-aari ng droga. Kailangan itong patunayan nang walang pag-aalinlangan upang mapatunayang nagkasala ang akusado.
Anong aral ang makukuha sa kasong ito?	Ang aral ay ang kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa paghawak ng mga nakumpiskang droga, upang maprotektahan ang integridad ng ebidensya at masigurong makamit ang hustisya.
Ano ang epekto ng desisyon na ito sa ibang kaso ng droga?	Ang desisyon na ito ay nagpapakita na dapat tutukan ang pagpapatunay ng chain of custody. Kung may pagkukulang, maaaring mapawalang-sala ang akusado kahit pa may iba pang ebidensya.
Sino ang dapat tumestigo sa korte tungkol sa droga?	Mahalaga na ang mga taong direktang naghawak ng droga (arresting officer, investigating officer, forensic chemist) ay tumestigo sa korte. Ipaliwanag nila ang proseso ng pagkumpiska, paglipat, at pagsusuri ng droga.

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa mga kaso ng droga. Kung may pagdududa sa integridad ng ebidensya, maaaring hindi mapatunayang nagkasala ang akusado. Sa ganitong sitwasyon, mahalaga ang gampanin ng legal counsel. Ang desisyon na ito ay nagsisilbing paalala sa mga awtoridad na maging mas maingat at responsable sa paghawak ng mga ebidensya.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People v. Muhammad, G.R. No. 218803, July 10, 2019