Sa kasong ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Ansari Sarip dahil sa paglabag sa Section 5, Article II ng R.A. 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002) dahil sa kapabayaan ng mga awtoridad na sumunod sa itinakdang proseso ng chain of custody. Ang desisyon ay nagpapakita kung gaano kahalaga ang pagsunod sa mga regulasyon upang maprotektahan ang karapatan ng akusado at matiyak na hindi nadadaya ang ebidensya. Para sa mga nahaharap sa ganitong uri ng kaso, ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagtutol sa anumang paglabag sa proseso upang mapangalagaan ang kanilang mga karapatan.

Pagbebenta ng Shabu: Kailan Mababale-wala ang Operasyon Kung Hindi Sinunod ang Tamang Proseso?

Si Ansari Sarip ay nahuli sa isang buy-bust operation kung saan umano’y nagbenta siya ng 0.03 gramo ng shabu sa isang poseur-buyer. Ayon sa mga pulis, matapos ang transaksyon, inaresto nila si Sarip at nakuha sa kanya ang marked money. Gayunpaman, ang isyu ay lumitaw dahil hindi umano nasunod ng mga pulis ang tamang proseso sa paghawak ng ebidensya, partikular ang mga kinakailangan sa Section 21 ng R.A. 9165, na nagtatakda ng mga patakaran sa chain of custody.

Ang chain of custody ay tumutukoy sa pagkakasunud-sunod at dokumentasyon ng paglipat ng ebidensya mula sa isang tao patungo sa iba, simula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta sa korte. Ito ay mahalaga upang matiyak na ang ebidensya ay hindi napalitan, nabago, o nadumihan. Ayon sa Section 21 ng R.A. No. 9165:

(1) Ang pangkat ng mga humuhuli na may unang kustodiya at kontrol ng mga droga ay dapat, kaagad pagkatapos ng pagkakakuha at pagkumpiska, personal na mag-imbentaryo at kumuha ng litrato ng mga ito sa harap ng akusado o ng (mga) taong kinumpiskaan at/o kinunan ng mga bagay na ito, o ng kanyang/kanilang kinatawan o abogado, isang kinatawan mula sa media at ang Department of Justice (DOJ), at sinumang halal na opisyal ng publiko na kinakailangang pumirma sa mga kopya ng imbentaryo at bibigyan ng kopya nito.

Idinagdag pa ng Implementing Rules and Regulations (IRR) ng R.A. No. 9165 na ang pisikal na imbentaryo at pagkuha ng litrato ay dapat gawin sa lugar kung saan isinagawa ang search warrant o sa pinakamalapit na istasyon ng pulisya. Mayroon din itong probisyon na ang hindi pagsunod sa mga kinakailangan na ito ay hindi dapat magpawalang-bisa sa pagkakakumpiska kung mayroong makatwirang dahilan at napanatili ang integridad ng ebidensya. Sa kasong ito, hindi naipakita ng prosecution na sinunod ang mga probisyon ng Section 21.

Ayon sa testimonya ni PO3 Baranda, hindi nila ginawa ang pagmamarka at imbentaryo sa lugar ng insidente dahil maraming tao ang nagtipon. Sa halip, dinala nila ang akusado at ang ebidensya sa kanilang opisina upang doon gawin ang proseso. Bukod dito, hindi rin naipakita ang inventory receipt sa korte, kaya hindi matiyak kung naroon ba ang mga kinatawang kinakailangan ng batas sa panahon ng imbentaryo.

Dahil sa mga pagkukulang na ito, sinabi ng Korte Suprema na hindi napatunayan ng prosecution na walang pagbabago o pagkadumi sa ebidensya. Iginiit ng Korte na ang mahigpit na pagsunod sa Section 21 ay kinakailangan lalo na kung maliit lamang ang dami ng nakumpiskang droga, dahil mas madali itong palitan o dayain.

Narito ang ilang pagkakumpara sa Section 21:

Orihinal na Section 21 ng R.A. No. 9165	Binagong Section 21 ng R.A. No. 10640
Kinakailangan ang presensya ng kinatawan mula sa media at DOJ.	Kinakailangan ang presensya ng halal na opisyal ng publiko at kinatawan mula sa National Prosecution Service o media.
Walang malinaw na probisyon para sa mga sitwasyon kung saan hindi posible ang pagsunod.	Nagdagdag ng probisyon na ang hindi pagsunod ay hindi magpapawalang-bisa sa pagkakakumpiska kung may makatwirang dahilan at napanatili ang integridad ng ebidensya.

Sa kasong ito, nabigo ang prosecution na magpakita ng sapat na katibayan upang bigyang-katwiran ang hindi pagsunod sa Section 21. Dahil dito, nagkaroon ng reasonable doubt tungkol sa pagkakasala ni Sarip, kaya siya ay pinawalang-sala.

FAQs

Ano ang chain of custody?	Ito ang pagkakasunud-sunod at dokumentasyon ng paglipat ng ebidensya mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta sa korte, upang matiyak na hindi ito nabago o napalitan.
Bakit mahalaga ang Section 21 ng R.A. 9165?	Ito ay nagtatakda ng mga hakbang upang maprotektahan ang integridad ng ebidensya sa mga kaso ng droga at maiwasan ang pang-aabuso.
Ano ang nangyari sa kaso ni Ansari Sarip?	Pinawalang-sala siya ng Korte Suprema dahil hindi napatunayan na sinunod ng mga pulis ang tamang proseso sa paghawak ng ebidensya.
Ano ang dapat gawin kung hindi sinunod ang Section 21 sa aking kaso?	Dapat mong tutulan ang pagtanggap ng ebidensya at ipakitang hindi napanatili ang integridad nito dahil sa hindi pagsunod sa tamang proseso.
Ano ang pagkakaiba ng dating at bagong Section 21?	Ang bagong Section 21 ay mas flexible at nagbibigay-daan sa hindi pagsunod kung may makatwirang dahilan, basta’t napanatili ang integridad ng ebidensya.
Ano ang papel ng mga testigo sa ilalim ng Section 21?	Ang kanilang presensya ay dapat matiyak upang maging saksi sa tamang paghawak at pag-imbentaryo ng ebidensya, maliban kung may katanggap-tanggap na dahilan para sa kanilang kawalan.
Kailangan ba na maging eksperto ang isang abogado sa batas pang-droga para magtagumpay sa ganitong kaso?	Hindi kinakailangan, ngunit makatutulong ang abogado na may karanasan at kaalaman sa mga patakaran at jurisprudence tungkol sa Section 21 ng R.A. 9165 upang epektibong ipagtanggol ang akusado.
Kung ang mga pulis ay hindi sinunod ang Section 21, otomatikong mapapawalang-sala na ba ang akusado?	Hindi otomatikong nangyayari, pero kung ang prosecution ay hindi nakapagbigay ng makatwirang dahilan at napatunayan na may pagdududa sa integridad ng ebidensya, malaki ang posibilidad na mapawalang-sala ang akusado.

Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga regulasyon sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga. Ang anumang paglabag sa chain of custody ay maaaring magdulot ng pagpapawalang-sala sa akusado, kaya’t mahalaga na maging maingat ang mga awtoridad sa pagsunod sa tamang proseso.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: PEOPLE OF THE PHILIPPINES, PLAINTIFF-APPELLEE, V. ANSARI SARIP Y BANTOG, ACCUSED-APPELLANT., G.R. No. 231917, July 08, 2019