Sa isang mahalagang desisyon, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Augusto N. Maganon dahil sa pagkabigo ng mga awtoridad na sumunod sa mga mandatoryong proseso sa paghawak ng ebidensya sa kaso ng iligal na droga. Ipinakikita ng kasong ito ang kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa chain of custody, lalo na ang presensya ng mga kinakailangang saksi, upang matiyak ang integridad ng mga ebidensya. Ang pagpalya sa pagsunod dito ay maaaring magresulta sa pagbasura ng kaso, na nagpapakita ng pagprotekta ng mga karapatan ng akusado laban sa mga posibleng iregularidad sa pagproseso ng mga ebidensya.

Bakit Nakalusot ang ‘Shabu’? Kuwestiyonable ang Aksyon ng Pulis, Hindi Nakumpleto ang Rekisitos!

Ang kaso ay nagsimula nang akusahan si Augusto N. Maganon ng pagbebenta at pag-iingat ng iligal na droga, partikular na ang shabu, na labag sa Republic Act No. 9165. Ayon sa mga awtoridad, si Maganon ay nahuli sa isang buy-bust operation kung saan siya diumano’y nagbenta ng shabu sa isang pulis na nagpanggap bilang buyer. Bukod dito, nakuhanan din siya ng karagdagang sachet ng shabu. Sa paglilitis, napatunayang guilty si Maganon ng Regional Trial Court (RTC), na kinatigan naman ng Court of Appeals (CA). Ngunit sa pag-apela sa Korte Suprema, binago ang desisyon.

Ang pangunahing isyu sa kaso ay kung nasunod ba ang mga pamamaraan na itinakda ng batas sa paghawak ng ebidensya, partikular na ang Section 21 ng Republic Act No. 9165 na sinusugan ng RA 10640. Itinatakda ng batas na ito ang mga hakbang na dapat sundin sa pag-iimbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga nasamsam na droga sa presensya ng akusado, isang elected public official, at isang representante mula sa National Prosecution Service o media. Sa kasong ito, tanging isang elected public official ang naroroon, habang walang representante mula sa DOJ o media. Ang ganitong paglabag ayon sa Korte Suprema ay nagdudulot ng pagduda sa integridad ng mga ebidensya.

Binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng chain of custody, na tumutukoy sa pagkakasunod-sunod ng paghawak sa ebidensya mula sa pagkakasamsam hanggang sa pagpresenta sa korte. Ang bawat hakbang ay dapat maitala at mapatunayan upang maiwasan ang anumang pagdududa sa pagkakakilanlan at integridad ng ebidensya. Kaugnay nito, sinabi ng Korte:

SEC. 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. – The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs…

(1) The apprehending team having initial custody and control of the dangerous drugs… shall, immediately after seizure and confiscation, conduct a physical inventory of the seized items and photograph the same in the presence of the accused… with an elected public official and a representative of the National Prosecution Service or the media who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof… [N]oncompliance of these requirements under justifiable grounds, as long as the integrity and the evidentiary value of the seized items are properly preserved by the apprehending officer/team, shall not render void and invalid such seizures and custody over said items.

Dagdag pa rito, itinuro ng Korte Suprema na hindi sapat ang mga dahilan na ibinigay ng mga pulis para sa kawalan ng mga saksi. Anila, nagkaroon ng pagkakataon ang mga awtoridad na hanapin ang mga kinakailangang saksi bago isagawa ang buy-bust operation. Ang pagkabigong ito ay nagpapakita ng kapabayaan sa pagsunod sa mga itinakdang pamamaraan ng batas. Sabi nga ng Korte:

It must be alleged and proved that the presence of the three witnesses (now two witnesses under RA 10640) to the physical inventory and photograph of the illegal drug seized was not obtained due to reason/s such as: (1) their attendance was impossible because the place of arrest was a remote area; (2) their safety during the inventory and photograph of the seized drugs was threatened by an immediate retaliatory action of the accused or any person/s acting for and in his/her behalf; (3) the elected official themselves were involved in the punishable acts sought to be apprehended; (4) earnest efforts to secure the presence of a DOJ or media representative and an elected public official within the period required under Article 125 of the Revised Penal Code proved futile through no fault of the arresting officers, who face the threat of being charged with arbitrary detention; or (5) time constraints and urgency of the anti-drug operations, which often rely on tips of confidential assets, prevented the law enforcers from obtaining the presence of the required witnesses even before the offenders could escape.

Sa kasong ito, lalong naging kritikal ang presensya ng mga saksi dahil ang elected public official na naroroon ay siya ring humiling na isagawa ang buy-bust operation laban kay Maganon. Ito ay nagdudulot ng conflicto de interes at nagpapalala sa pagdududa sa integridad ng operasyon. Sa ganitong sitwasyon, ang kawalan ng impartial na saksi ay nagpapahina sa kaso ng prosecution. Dahil dito, nagdesisyon ang Korte Suprema na mapawalang-sala si Maganon.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung nasunod ba ang mga pamamaraan sa paghawak ng ebidensya sa iligal na droga, partikular na ang Section 21 ng RA 9165, na sinusugan ng RA 10640. Tinitiyak ng batas na ito ang presensya ng mga saksi upang mapanatili ang integridad ng ebidensya.
Ano ang chain of custody sa mga kaso ng droga?	Ang chain of custody ay ang pagkakasunod-sunod ng paghawak sa ebidensya, mula sa pagkakasamsam hanggang sa pagpresenta sa korte. Mahalaga ito upang maiwasan ang pagdududa sa pagkakakilanlan at integridad ng ebidensya.
Sino ang dapat naroroon sa pag-iimbentaryo ng mga nasamsam na droga?	Ayon sa batas, dapat naroroon ang akusado, isang elected public official, at isang representante mula sa National Prosecution Service o media.
Ano ang epekto kung hindi nasunod ang mga pamamaraan sa paghawak ng ebidensya?	Ang pagkabigo sa pagsunod sa mga itinakdang pamamaraan ay maaaring magdulot ng pagbasura ng kaso dahil nagdudulot ito ng pagduda sa integridad ng ebidensya.
Bakit pinawalang-sala si Augusto Maganon?	Pinawalang-sala si Maganon dahil hindi nasunod ang mga pamamaraan sa paghawak ng ebidensya, lalo na ang kawalan ng kinatawan mula sa DOJ o media sa pag-iimbentaryo. Dagdag pa, ang elected public official na naroroon ay siya ring humiling ng buy-bust operation, na nagdulot ng conflict of interest.
Ano ang ginagampanan ng Section 21 ng RA 9165?	Itinatakda ng Section 21 ng RA 9165, na sinusugan ng RA 10640, ang mga hakbang na dapat sundin sa paghawak, pag-iimbentaryo, at pagkuha ng litrato ng mga nasamsam na droga. Tinitiyak nito ang integridad ng ebidensya at proteksyon ng mga karapatan ng akusado.
Mayroon bang pagkakataon na hindi mahigpit na masunod ang Section 21?	Mayroon, kung mayroong makatwirang dahilan at napatunayan na napangalagaan pa rin ang integridad at evidentiary value ng mga nasamsam na droga.
Anong aral ang makukuha sa kasong ito?	Mahalaga ang mahigpit na pagsunod sa batas at mga pamamaraan sa paghawak ng ebidensya, lalo na sa mga kaso ng iligal na droga. Ang kawalan ng integridad sa paghawak ng ebidensya ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado.

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa kahalagahan ng pagsunod sa mga itinakdang pamamaraan ng batas sa paghawak ng mga ebidensya. Ang pagiging mapanuri ng Korte Suprema sa mga kaso ng iligal na droga ay nagpapakita ng pagprotekta sa mga karapatan ng bawat akusado at ang pagtiyak na ang hustisya ay naipapamalas nang walang paglabag sa mga proseso.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People vs. Maganon, G.R. No. 234040, June 26, 2019