Sa kasong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na ang pagpapaupa ng bahay o silid na ginagamit sa prostitusyon ay may pananagutan sa ilalim ng Republic Act No. 9208 o ang Anti-Trafficking in Persons Act of 2003. Ngunit, nilinaw din ng Korte na ang krimen na ito ay hindi maituturing na qualified trafficking in persons, kundi Acts that Promote Trafficking in Persons. Ang desisyong ito ay nagbibigay-linaw sa mga pananagutan ng mga nagpapaupa at nagpapatakbo ng mga establisyimentong ginagamit sa iligal na gawain, at nagtatakda ng mas angkop na parusa para sa naturang krimen.

Paano Ginawang ‘Prostitution Den’ ang Paupahang Bahay? Kwento ng Kaso ng People vs. Sayo

Ang kaso ng People of the Philippines vs. Susan Sayo at Alfredo Roxas ay nagsimula sa isang operasyon ng pulisya na may layuning sagipin ang tatlong babae, kabilang ang dalawang menor de edad, na sinasabing biktima ng trafficking. Si Susan Sayo, ang umano’y bugaw, ay inakusahang nagre-recruit at nagdadala sa mga biktima sa bahay ni Alfredo Roxas, na kung saan may silid na ipinapaupa para gamitin sa prostitusyon. Ayon sa salaysay ng mga biktima, si Sayo ang naghahanap ng kanilang mga kliyente, at si Roxas naman ang nagpaparenta ng silid sa kanyang bahay. Matapos ang isang entrapment operation, nahuli sina Sayo at Roxas at kinasuhan ng paglabag sa Anti-Trafficking in Persons Act of 2003.

Sa paglilitis, idinepensa ni Roxas na hindi niya alam na ginagamit sa prostitusyon ang kanyang silid. Ngunit, pinanindigan ng Korte Suprema, gaya ng Regional Trial Court (RTC) at Court of Appeals (CA), na batay sa ebidensya, napatunayan na may kaalaman si Roxas sa iligal na gawain na nagaganap sa kanyang paupahan. Ipinunto ng Korte na ang kanyang pagpapaupa ng silid para sa prostitusyon ay maituturing na Acts that Promote Trafficking in Persons sa ilalim ng RA 9208. Ang Korte ay nagbigay diin na ang krimen ng pag-traffick ng tao sa ilalim ng Section 4 at Acts that Promote Trafficking sa ilalim ng Section 5 ng RA 9208 ay dalawang magkaibang krimen at may sariling parusa.

Idinagdag pa ng Korte, na ang pagpapaupa ni Roxas ng silid para sa prostitusyon ay may malaking epekto sa buhay ng mga biktima, lalo na sa mga menor de edad. Ang ganitong gawain ay hindi lamang nagpapalaganap ng prostitusyon, kundi naglalagay din sa panganib sa mga biktima ng karahasan, sakit, at iba pang uri ng pang-aabuso. Kaya naman, mahalaga na panagutan ang mga indibidwal na sangkot sa ganitong uri ng krimen.

Mahalaga ring itong bigyang-diin ang kaibahan ng pananagutan ni Roxas at ni Sayo. Kinilala ng Korte Suprema na namatay na si Sayo noong 2011. Ayon sa Artikulo 89 ng Revised Penal Code, ang kamatayan ng akusado bago ang pinal na paghuhukom ay nagpapawalang-bisa sa kanyang kriminal at sibil na pananagutan. Dahil dito, ang desisyon ng Korte ay nakatuon na lamang sa kaso ni Roxas.

Bagama’t pinagtibay ng Korte Suprema ang hatol ng guilty kay Roxas, binago nito ang klasipikasyon ng krimen. Nilinaw ng Korte na ang pagpapaupa ni Roxas ng silid ay maituturing na Acts that Promote Trafficking in Persons sa ilalim ng Seksyon 5(a) ng RA 9208, at hindi Qualified Trafficking in Persons. Dahil dito, binabaan ang parusa ni Roxas sa pagkakulong ng labinlimang (15) taon at multang limang daang libong piso (P500,000.00). Bukod pa rito, inutusan din ang akusado na magbayad ng moral at exemplary damages sa mga biktima.

Pinaninindigan ng Korte na ang moral damages ay dapat ibigay bilang pagkilala sa pagdurusa at trauma na dinanas ng mga biktima, habang ang exemplary damages ay ipinapataw bilang babala sa publiko upang maiwasan ang kaparehong krimen. Kaya naman, inutusan ng Korte si Roxas na magbayad ng P100,000.00 bilang moral damages at P50,000.00 bilang exemplary damages sa bawat isang biktima (AAA, BBB, at CCC). Ang mga halagang ito ay papatungan din ng legal na interes na anim na porsyento (6%) kada taon mula sa pagiging pinal ng desisyon hanggang sa ganap na pagbabayad.

Ang desisyong ito ng Korte Suprema ay nagpapakita ng kanyang commitment sa pagprotekta sa mga biktima ng trafficking at pagpapanagot sa mga taong sangkot sa krimen. Ito rin ay nagbibigay-diin sa responsibilidad ng mga may-ari ng paupahan na tiyakin na ang kanilang mga property ay hindi ginagamit sa iligal na gawain.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung may pananagutan si Alfredo Roxas sa ilalim ng Anti-Trafficking in Persons Act dahil sa pagpapaupa ng kanyang silid na ginamit sa prostitusyon. Ang Korte ay nagbigay-linaw din kung ang krimen na ito ay maituturing na qualified trafficking in persons o Acts that Promote Trafficking in Persons.
Ano ang hatol ng Korte Suprema?	Hinatulang guilty si Roxas sa Acts that Promote Trafficking in Persons sa ilalim ng Seksyon 5(a) ng RA 9208, na may parusang pagkakulong ng labinlimang (15) taon at multang limang daang libong piso (P500,000.00). Inutusan din siyang magbayad ng moral at exemplary damages sa mga biktima.
Bakit binago ng Korte Suprema ang klasipikasyon ng krimen?	Ayon sa Korte, ang pagpapaupa ni Roxas ng silid ay nag-promote o nagpadali sa prostitusyon, kaya’t ito ay mas angkop na ikategorya bilang Acts that Promote Trafficking in Persons sa ilalim ng Seksyon 5(a) ng RA 9208, at hindi bilang Qualified Trafficking in Persons.
Ano ang epekto ng kamatayan ni Susan Sayo sa kanyang kaso?	Dahil namatay si Sayo bago ang pinal na paghuhukom, ang kanyang kriminal at sibil na pananagutan ay awtomatikong napawalang-bisa ayon sa Revised Penal Code.
Ano ang moral at exemplary damages?	Ang moral damages ay ibinibigay bilang kabayaran sa pagdurusa at trauma na dinanas ng mga biktima. Ang exemplary damages naman ay ipinapataw bilang babala sa publiko upang maiwasan ang kaparehong krimen.
Magkano ang moral at exemplary damages na ipinabayad kay Roxas?	Inutusan si Roxas na magbayad ng P100,000.00 bilang moral damages at P50,000.00 bilang exemplary damages sa bawat isang biktima.
Bakit mahalaga ang desisyong ito ng Korte Suprema?	Ang desisyon ay nagbibigay-linaw sa mga pananagutan ng mga nagpapaupa at nagpapatakbo ng mga establisyimentong ginagamit sa iligal na gawain. Ito rin ay nagpapakita ng commitment ng Korte sa pagprotekta sa mga biktima ng trafficking.
Paano maiiwasan ang ganitong sitwasyon?	Dapat tiyakin ng mga may-ari ng paupahan na hindi ginagamit sa iligal na gawain ang kanilang mga property. Magkaroon ng mahigpit na screening sa mga tenant at regular na inspeksyon sa mga paupahan.

Ang desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito ay nagbibigay ng mahalagang aral tungkol sa pananagutan ng mga indibidwal sa paglaban sa trafficking in persons. Ipinapakita nito na hindi lamang ang mga direktang sangkot sa prostitusyon ang mananagot, kundi pati na rin ang mga nagpapahintulot o nagpapadali sa ganitong uri ng iligal na gawain.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People of the Philippines vs. Susan Sayo and Alfredo Roxas, G.R. No. 227704, April 10, 2019