Sa isang lipunang naglalayong sugpuin ang ilegal na droga, mahalaga na ang mga pamamaraan ng pagpapatunay ng krimen ay sinusunod nang mahigpit. Sa kaso ng People of the Philippines v. Elizalde Jagdon, ipinakita ng Korte Suprema ang kahalagahan ng pagsunod sa chain of custody sa mga kaso ng ilegal na pagbebenta at pag-iingat ng droga. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa proteksyon ng karapatan ng akusado at ang pangangalaga ng integridad ng ebidensya. Itinatampok nito na ang hindi pagsunod sa itinakdang proseso ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala.

Kapag ang Pagkakamali sa Proseso ay Nagpapawalang-Sala: Ang Kuwento ni Elizalde Jagdon

Si Elizalde Jagdon ay nahuli sa isang buy-bust operation sa Bacolod City, kung saan siya ay inakusahan ng pagbebenta at pag-iingat ng marijuana. Ayon sa mga pulis, nakabili sila kay Jagdon ng 12 stick ng marijuana, at nakuha pa sa kanya ang 45 stick. Sa paglilitis, napatunayang guilty si Jagdon ng Regional Trial Court (RTC), at kinatigan ito ng Court of Appeals (CA). Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung napatunayan ba nang lampas sa makatwirang pagdududa ang pagkakasala ni Jagdon, lalo na kung sinusunod ba ang mga kinakailangan sa Seksyon 21 ng Republic Act (R.A.) No. 9165, o ang Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002.

Sa paglilitis ng kaso, binigyang-diin ng Korte Suprema ang chain of custody, na tumutukoy sa wastong pagtatala at pag-iingat ng mga nakumpiskang droga mula sa oras ng pagkakahuli hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Ang hindi pagpapanatili ng chain of custody ay maaaring magdulot ng pagdududa sa integridad at pagiging tunay ng ebidensya. Ayon sa Korte, ang mga sumusunod na links ay dapat mapatunayan sa chain of custody: una, ang pagkakakumpiska at pagmamarka, kung maaari, ng ilegal na droga; ikalawa, ang paglilipat ng droga sa investigating officer; ikatlo, ang paglilipat ng droga sa forensic chemist para sa pagsusuri; at ikaapat, ang pagpasa at pagsumite ng droga sa korte.

Ang Seksyon 21 ng R.A. No. 9165 ay nagtatakda ng mga pamamaraan upang matiyak ang integridad ng mga nakumpiskang droga. Ayon sa batas, dapat pisikal na imbentaryuhin at kunan ng litrato ang mga droga sa presensya ng akusado, isang kinatawan mula sa media, isang kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Ang mga saksi na ito ay dapat pumirma sa mga kopya ng imbentaryo.

Sa kaso ni Jagdon, nabigo ang mga pulis na sundin ang mga kinakailangan sa Seksyon 21. Walang kinatawan mula sa media o DOJ ang naroroon nang imbentaryuhin at kunan ng litrato ang mga droga. Ang presensya lamang ng barangay secretary at Purok President ay hindi sapat, dahil ang batas ay nag-uutos na ang public official ay dapat na elected official.

Ang Korte Suprema ay nagbigay-diin na ang presensya ng mga kinakailangang saksi ay mahalaga upang maiwasan ang pagtatanim ng ebidensya o pag-frame-up sa akusado. Dahil sa kapabayaan ng mga pulis na sumunod sa mga kinakailangan sa Seksyon 21, nagkaroon ng pagdududa sa integridad at pagiging tunay ng mga droga. Bagaman naipakita ng prosekusyon na minarkahan ni PO2 Piano ang mga nakumpiskang item sa presensya ni Jagdon at ipinadala ang mga ito sa forensic chemist, ang kakulangan sa pagkuha ng mga kinakailangang saksi ay sapat upang magdulot ng pagdududa sa kaso.

“Clearly, from the very findings of the CA, the requirements stated in Section 21 of R.A. 1965 [sic] have not been followed. There was no representative from the media and the National Prosecution Service present during the inventory and no justifiable ground was provided as to their absence.” – Korte Suprema

Dahil sa mga kadahilanang ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Elizalde Jagdon. Ang desisyon ay nagpapakita ng pangangalaga sa karapatan ng akusado at ang kahalagahan ng pagsunod sa itinakdang proseso sa mga kaso ng droga. Binibigyang-diin nito na ang pagpapatunay ng krimen ay hindi lamang nakabatay sa paghuli sa akusado, kundi pati na rin sa pagsunod sa mga legal na pamamaraan upang matiyak ang integridad ng ebidensya at ang proteksyon ng mga karapatan ng akusado.

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa mga law enforcement agencies na dapat nilang sundin ang lahat ng mga kinakailangan sa Seksyon 21 ng R.A. No. 9165. Kung hindi nila ito magagawa, dapat silang magbigay ng sapat na katwiran para sa kanilang paglihis sa pamamaraan. Ang kawalan ng pagsunod sa itinakdang proseso ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado, kahit na malakas ang ebidensya laban sa kanya. Ang chain of custody ay hindi lamang isang teknikalidad, kundi isang mahalagang bahagi ng sistema ng hustisya na nagpoprotekta sa mga karapatan ng bawat indibidwal.

Ang mga probisyon sa Seksyon 21 ay naglalayong protektahan ang akusado mula sa posibleng pagmanipula ng ebidensya, kaya ang mahigpit na pagsunod dito ay kritikal. Ang kakulangan sa pagsunod sa mga ito ay nagdudulot ng pagdududa, na siyang batayan ng acquittal dahil sa prinsipyo ng reasonable doubt. Kaya naman, responsibilidad ng estado na tiyakin na ang lahat ng hakbang ay ginawa upang mapangalagaan ang integridad ng operasyon at maiwasan ang anumang pagdududa na maaaring makaapekto sa katarungan.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung napatunayan ba nang lampas sa makatwirang pagdududa ang pagkakasala ni Elizalde Jagdon sa pagbebenta at pag-iingat ng droga, at kung sinusunod ba ang mga kinakailangan sa Seksyon 21 ng R.A. No. 9165.
Ano ang chain of custody?	Ito ay tumutukoy sa wastong pagtatala at pag-iingat ng mga nakumpiskang droga mula sa oras ng pagkakahuli hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Mahalaga ito upang mapanatili ang integridad at pagiging tunay ng ebidensya.
Sino ang dapat naroroon sa pag-imbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga?	Ayon sa Seksyon 21 ng R.A. No. 9165, dapat naroroon ang akusado, isang kinatawan mula sa media, isang kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ), at isang elected public official.
Ano ang epekto ng hindi pagsunod sa mga kinakailangan sa Seksyon 21?	Ang hindi pagsunod sa mga kinakailangan sa Seksyon 21 ay maaaring magdulot ng pagdududa sa integridad at pagiging tunay ng mga nakumpiskang droga, na maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado.
Bakit mahalaga ang presensya ng mga saksi?	Ang presensya ng mga saksi ay mahalaga upang maiwasan ang pagtatanim ng ebidensya o pag-frame-up sa akusado, at upang matiyak ang integridad ng operasyon.
Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito?	Pinawalang-sala ng Korte Suprema si Elizalde Jagdon dahil sa hindi pagsunod sa mga kinakailangan sa Seksyon 21 ng R.A. No. 9165.
Ano ang aral na makukuha sa kasong ito?	Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa itinakdang proseso sa mga kaso ng droga upang maprotektahan ang mga karapatan ng akusado at matiyak ang integridad ng ebidensya.
Ano ang papel ng chain of custody sa proseso ng paglilitis?	Tinitiyak nito na ang ebidensya na iprinisinta sa korte ay ang mismong ebidensya na nakuha sa akusado, walang pagbabago o kontaminasyon, at napanatili ang kredibilidad ng proseso ng hustisya.
Paano nakakaapekto sa ebidensya ang hindi pagsunod sa chain of custody?	Ang paglabag sa chain of custody ay nagtatanim ng pagdududa sa integridad ng ebidensya, na maaaring maging sanhi upang ito ay hindi tanggapin sa korte.

Sa pagtatapos, ang kasong ito ay nagpapaalala sa kahalagahan ng pagsunod sa legal na proseso at pagpapanatili ng integridad ng ebidensya sa lahat ng oras. Ang mahigpit na pagsunod sa chain of custody at mga kinakailangan ng Seksyon 21 ay hindi lamang isang legal na obligasyon, kundi isang moral na responsibilidad upang matiyak ang patas at makatarungang sistema ng hustisya para sa lahat.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People of the Philippines v. Elizalde Jagdon, G.R. No. 234648, March 27, 2019