Sa kasong People v. Larry Lumahang y Talisay, binago ng Korte Suprema ang hatol kay Lumahang mula sa pagiging guilty sa Murder tungo sa Homicide dahil sa kawalan ng treachery o pagsasadyang pagdaraya sa pagkamatay ni Rodel Velitario. Sa madaling salita, ipinaliwanag ng Korte na bagamat napatunayang responsable si Lumahang sa pagpatay, hindi sapat ang biglaan at di-inaasahang atake upang ituring itong murder kung walang malinaw na intensyon na tiyakin ang paggawa ng krimen nang walang panganib sa sarili. Dahil dito, napababa ang kanyang sentensya, at nagtakda ang Korte ng karampatang danyos para sa pamilya ng biktima.

Hindi Sapat ang Biglaang Atake: Kailan Hindi Maituturing na Murder ang Pagpatay?

Ang kasong ito ay nag-ugat sa insidente noong Disyembre 14, 2008, kung saan sinaksak ni Larry Lumahang si Rodel Velitario na nagresulta sa kanyang kamatayan, at sinaksak din si Augusto Pornelos. Nahatulan si Lumahang ng Murder at Slight Physical Injuries ng Regional Trial Court (RTC), at kinumpirma ito ng Court of Appeals (CA) maliban sa pagbaba ng hatol sa pananakit kay Pornelos. Umapela si Lumahang sa Korte Suprema, na kinuwestyon ang kanyang pagkakasala at ang pag-iral ng treachery. Kaya ang pangunahing tanong ay, kailan maituturing na homicide lamang ang isang pagpatay sa halip na murder?

Idiniin ng Korte Suprema na ang pagiging positibo at kapani-paniwala ng testimonya ng isang testigo ay sapat na upang suportahan ang isang hatol. Sa kasong ito, nagbigay-diin ang Korte sa testimonya ni Alberto Poraso, isang testigo na nakakita sa pananaksak. Hindi kinatigan ng Korte ang depensa ni Lumahang na pagtanggi at pagtatanggol sa kamag-anak, dahil hindi niya napatunayan na mayroong unlawful aggression o paglabag sa batas. Gayunpaman, binigyang-diin ng Korte na hindi sapat ang biglaang atake upang maituring na may treachery o pagsasadyang pagdaraya kung walang intensyon na tiyakin ang krimen nang walang panganib sa sarili.

Treachery, just like any other element of the crime committed, must be proved by clear and convincing evidence — evidence sufficient to establish its existence beyond reasonable doubt. It is not to be presumed or taken for granted from a mere statement that “the attack was sudden”; there must be a clear showing from the narration of facts why the attack or assault is said to be “sudden.”

Ayon sa Korte Suprema, dapat na malinaw na ang pamamaraan ng pananaksak ay sadyang pinili upang isagawa ang krimen nang walang panganib sa nagkasala. Sa kasong ito, nakita ni Velitario ang kaguluhan at atake kay Pornelos, kaya hindi maituturing na sorpresa o hindi inaasahan ang atake sa kanya. Ang esensya ng treachery ay ang pagtiyak na ang biktima ay walang pagkakataong ipagtanggol ang sarili. Dahil dito, ibinaba ng Korte Suprema ang hatol kay Lumahang sa Homicide, na may mas mababang parusa kaysa sa Murder.

Sa usapin ng voluntary surrender, sinang-ayunan ng Korte Suprema ang pagiging karapat-dapat ni Lumahang dito. Ayon sa Korte, ang kusang pagsuko ay nangangailangan ng: hindi pa siya aktwal na naaresto, sumuko siya sa awtoridad o ahente nito, at boluntaryo ang pagsuko. Sa kasong ito, kusang sumuko si Lumahang sa mga opisyal ng barangay dahil sa panghihikayat ng kanyang tiyahin, kaya’t karapat-dapat siya sa mitigasyon.

Dahil ibinaba ang hatol sa Homicide, nagtakda ang Korte ng bagong sentensya kay Lumahang, na may indeterminate penalty na mula walong (8) taon at isang (1) araw ng prision mayor, bilang minimum, hanggang labintatlong (13) taon at sampung (10) buwan ng reclusion temporal, bilang maximum. Pinanatili rin ang hatol sa Slight Physical Injuries, na may parusang twenty (20) days ng arresto menor. Nagtakda rin ang Korte ng mga danyos para sa mga tagapagmana ni Velitario, kabilang ang civil indemnity, moral damages, at temperate damages na P50,000.00 bawat isa. Pagdating naman sa assault kay Pornelos, napagdesisyunan na tama ang hatol sa slight physical injuries.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung ang pagkamatay ni Rodel Velitario ay dapat ituring na Murder o Homicide, batay sa kung may treachery o wala. Kinwestyon din ang pagiging sapat ng testimonya ng nag-iisang testigo.
Ano ang treachery?	Ang Treachery ay nangangahulugang pagsasagawa ng krimen nang walang panganib sa sarili, kung saan walang pagkakataon ang biktima na ipagtanggol ang sarili. Dapat itong patunayan nang may malinaw na ebidensya.
Bakit ibinaba ang hatol mula Murder tungo sa Homicide?	Ibinaba ang hatol dahil hindi napatunayan na may sadyang intensyon si Lumahang na tiyakin ang pagkamatay ni Velitario nang walang panganib sa sarili. Nakita ni Velitario ang atake kay Pornelos, kaya hindi ganap na sorpresado ang atake sa kanya.
Ano ang voluntary surrender?	Ang Voluntary surrender ay ang kusang pagsuko sa awtoridad. Sa kasong ito, binigyang-pansin na sumuko si Lumahang sa barangay, kaya’t nabawasan ang kanyang sentensya.
Ano ang parusa sa Homicide?	Ang parusa sa Homicide ay reclusion temporal, ngunit dahil sa voluntary surrender, binaba ito sa walong (8) taon at isang (1) araw ng prision mayor, bilang minimum, hanggang labintatlong (13) taon at sampung (10) buwan ng reclusion temporal, bilang maximum.
Anong danyos ang iginawad sa mga tagapagmana ni Velitario?	Iginawad ang civil indemnity, moral damages, at temperate damages na P50,000.00 bawat isa sa mga tagapagmana ni Velitario. Ang danyos ay naglalayong maibsan ang paghihirap na dinanas ng pamilya.
Ano ang depensa ni Lumahang sa kaso?	Ipinagtanggol ni Lumahang na siya ay nagtanggol lamang ng kanyang kamag-anak at hindi niya sinasadya ang pananakit. Gayunpaman, hindi sapat ang kanyang depensa upang mapawalang-sala siya.
May implikasyon ba ang kasong ito sa ibang kaso ng pagpatay?	Oo, ipinapakita ng kasong ito na hindi sapat ang biglaang atake upang maituring na murder. Kailangan ang malinaw na intensyon na tiyakin ang krimen nang walang panganib sa sarili upang mapatunayan ang treachery.

Ang kasong ito ay nagbibigay-linaw sa pagkakaiba ng Homicide at Murder sa ilalim ng batas ng Pilipinas, at nagpapakita na ang testimonya ng mga testigo ay mahalaga sa pagpapatunay ng krimen. Ipinapaalala nito na ang treachery ay dapat na patunayan nang may malinaw na ebidensya at hindi basta-basta ipinapalagay.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People v. Lumahang, G.R. No. 218581, March 27, 2019