Ipinawalang-sala ng Korte Suprema si Minda Pantallano sa kasong pagbebenta at pag-iingat ng ipinagbabawal na gamot dahil sa kapabayaan ng mga awtoridad na sumunod sa itinakdang proseso sa Seksyon 21 ng Republic Act No. 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002). Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga alituntunin sa paghawak ng ebidensya upang protektahan ang karapatan ng akusado at mapanatili ang integridad ng proseso ng hustisya. Binibigyang-diin nito na ang pagkabigo na tumalima sa mga kinakailangang hakbang ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala, anuman ang iba pang mga ebidensya.

Operasyon na Nauwi sa Wala: Nang Mawala ang Chain of Custody, Nawala Rin ang Kaso

Ang kasong ito ay nag-ugat sa isang buy-bust operation na isinagawa ng mga ahente ng PDEA (Philippine Drug Enforcement Agency) laban kay Minda Pantallano. Ayon sa mga ahente, nakabili sila ng shabu kay Pantallano at nakakuha pa ng karagdagang sachets ng droga sa kanyang bahay. Gayunpaman, sa paglilitis, napansin ang ilang kapabayaan sa pagsunod sa mga alituntunin ng Seksyon 21 ng R.A. 9165, partikular na ang hindi pagdalo ng mga kinakailangang testigo sa pag-iimbentaryo ng mga nakumpiskang gamot. Ang pangunahing isyu sa kaso ay kung napanatili ba ang integridad ng ebidensya, o kung ang mga kapabayaang ito ay nagdulot ng pagdududa sa corpus delicti ng krimen.

Para mapatunayang nagkasala ang isang akusado sa paglabag ng Seksyon 5 at 11 ng R.A. No. 9165, kailangang mapatunayan ng prosekusyon ang lahat ng elemento ng krimen nang walang pag-aalinlangan. Sa kaso ng illegal sale of dangerous drugs, kailangang mapatunayan ang pagkakakilanlan ng nagbili at bumili, ang bagay na ipinagbili, at ang pagbabayad. Samantala, sa illegal possession of dangerous drugs, kailangang mapatunayan na ang akusado ay nagmamay-ari ng droga nang walang pahintulot, at may kamalayan siya sa pagmamay-ari nito. Mahalaga rin na ang droga ay ipinakita bilang ebidensya sa korte at napatunayang ito ang mismong drogang nakumpiska sa akusado.

Ang corpus delicti ay kailangang mapatunayan sa pamamagitan ng walang patlang na chain of custody. Ayon sa Korte Suprema, “It is settled that the State does not establish the corpus delicti when the prohibited substance subject of the prosecution is missing or when substantial gaps in the chain of custody of the prohibited substance raise grave doubts about the authenticity of the prohibited substance presented as evidence in court.” Samakatuwid, kailangang maipakita ng prosekusyon ang bawat hakbang sa paghawak ng droga mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta nito sa korte.

Nakasaad sa Section 21 ng R.A. No. 9165 ang mga alituntuning dapat sundin sa pagkumpiska at pag-iingat ng mga droga. Bago pa man ang pag-amyenda ng R.A. No. 10640, kailangan ang presensya ng tatlong testigo sa pag-iimbentaryo at pagkuha ng litrato ng droga: isang opisyal ng barangay, isang kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ), at isang kinatawan mula sa media. Ito ay upang masiguro ang integridad ng ebidensya at maiwasan ang anumang pagdududa.

Sa kasong ito, isa lamang sa tatlong kinakailangang testigo ang naroroon sa pag-iimbentaryo. Walang kinatawan mula sa DOJ at media. Hindi rin naipaliwanag ng mga arresting officers kung bakit wala ang mga ito. Dahil dito, hindi nasunod ang mga alituntunin sa Section 21, at nagkaroon ng substantial gap sa chain of custody. Kahit pa mayroong presumption of regularity sa trabaho ng mga pulis, hindi ito sapat para punan ang kapabayaan sa pagsunod sa tamang proseso.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na hindi maaaring basta na lamang ipagpalagay na napangalagaan ang integridad ng ebidensya kung hindi naman napatunayan ang pagsunod sa Section 21. Kailangang mayroong sapat na dahilan kung bakit hindi nasunod ang mga alituntunin. Ang kapabayaan sa pagdalo ng mga kinakailangang testigo ay hindi maaaring bigyan ng katuwiran sa pamamagitan lamang ng pagpapapirma sa kanila sa certificate of inventory.

Sa huli, sinabi ng Korte Suprema na ang bawat akusado ay may karapatang ituring na walang sala hangga’t hindi napapatunayan ang kanyang kasalanan nang walang pag-aalinlangan. Kung hindi ito magawa ng prosekusyon, nararapat lamang na ipawalang-sala ang akusado.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napanatili ba ang integridad ng mga nakumpiskang gamot, lalo na’t hindi nasunod ang mga alituntunin sa Section 21 ng R.A. 9165 tungkol sa presensya ng mga kinakailangang testigo sa pag-iimbentaryo.
Ano ang chain of custody?	Ang chain of custody ay tumutukoy sa proseso ng pag-iingat at pagsubaybay sa ebidensya mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Kailangang walang patlang sa bawat hakbang upang matiyak na ang ebidensya ay hindi napalitan o nasira.
Sino ang mga kinakailangang testigo sa Section 21 ng R.A. 9165 (bago ang amyenda ng R.A. 10640)?	Ang mga kinakailangang testigo ay isang opisyal ng barangay, isang kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ), at isang kinatawan mula sa media.
Ano ang epekto ng hindi pagdalo ng mga kinakailangang testigo?	Ang hindi pagdalo ng mga kinakailangang testigo ay nagdudulot ng substantial gap sa chain of custody, na maaaring magpawalang-sala sa akusado dahil hindi napatunayan ang integridad ng ebidensya.
Ano ang presumption of regularity?	Ito ay ang pagpapalagay na ang mga pulis ay ginagawa ang kanilang trabaho nang tama. Gayunpaman, hindi ito sapat para punan ang kapabayaan sa pagsunod sa mga alituntunin ng batas.
Ano ang corpus delicti?	Ang corpus delicti ay tumutukoy sa mismong katawan ng krimen, o ang ebidensya na nagpapatunay na naganap ang krimen. Sa kaso ng droga, ito ay ang mismong ipinagbabawal na gamot.
Bakit mahalaga ang pagsunod sa Section 21 ng R.A. 9165?	Mahalaga ang pagsunod sa Section 21 upang protektahan ang karapatan ng akusado at masiguro na ang proseso ng hustisya ay patas at walang pagkiling.
Ano ang naging resulta ng kaso ni Minda Pantallano?	Ipinawalang-sala ng Korte Suprema si Minda Pantallano dahil sa kapabayaan ng mga awtoridad na sumunod sa Section 21 ng R.A. 9165.

Ang kasong ito ay isang paalala sa mga awtoridad na kailangang maging maingat at sumunod sa mga alituntunin ng batas sa paghawak ng mga ebidensya. Ang kapabayaan sa pagsunod sa mga alituntuning ito ay maaaring magdulot ng pagpapawalang-sala sa akusado at makasira sa kredibilidad ng sistema ng hustisya.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: PEOPLE OF THE PHILIPPINES, VS. MINDA PANTALLANO, G.R. No. 233800, March 06, 2019