Sa kasong ito, binaliktad ng Korte Suprema ang desisyon ng Sandiganbayan na nagbabasura sa mga kaso laban sa ilang opisyal ng Department of Budget and Management (DBM) kaugnay ng paggamit ng Priority Development Assistance Fund (PDAF). Iginiit ng Korte Suprema na may awtoridad ang Sandiganbayan na suriin ang probable cause, ngunit limitado lamang ito. Ipinapakita nito ang kahalagahan ng malinaw na ebidensya sa pagtukoy ng pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa paggamit ng pondo ng bayan. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa balanse sa pagitan ng kapangyarihan ng Ombudsman na mag-usig at ng tungkulin ng Sandiganbayan na protektahan ang mga inosente laban sa walang basehang demanda.

PDAF Scam: Kailan Dapat Ibasura ang Kaso Kahit May Pagdududa?

Ang kaso ay nagsimula dahil sa mga alegasyon ng paggamit ng PDAF, kung saan sangkot si dating Congressman Constantino Jaraula at ilang opisyal ng DBM, kabilang sina Mario L. Relampagos, Marilou D. Bare, Rosario S. Nuñez, at Lalaine N. Paule. Ayon sa National Bureau of Investigation (NBI), nagkaroon ng sabwatan upang ilipat ang pondo ng PDAF sa mga non-governmental organization (NGO) na kontrolado ni Janet Lim Napoles. Sinampahan ng reklamo sina Jaraula at iba pang opisyal ng gobyerno dahil sa malversation of public funds, direct bribery, at paglabag sa Republic Act (R.A.) No. 3019 o Anti-Graft and Corrupt Practices Act. Ang reklamo ay nagsasaad na sina Jaraula at Napoles ay nagkaisa sa paglustay ng PDAF at ginamit ito para sa kanilang sariling kapakinabangan, na nagdulot ng pinsala sa gobyerno.

Napag-alaman ng Ombudsman na may probable cause upang sampahan ng kaso ang mga respondents, kabilang si Relampagos, et al., dahil sa tatlong bilang ng paglabag sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019 at tatlong bilang ng malversation of public funds. Iginiit ng Ombudsman na sina Relampagos, et al. ang nagproseso ng Special Allotment Release Orders (SAROs) at Notices of Cash Allocation (NCAs) para sa mga proyekto ng PDAF ni Jaraula. Dahil dito, naghain ng mga Information sa Sandiganbayan laban sa mga respondents. Ibinasura ng Sandiganbayan ang mga kaso laban kay Relampagos, et al. dahil sa kawalan ng probable cause, partikular na sa SARO No. ROCS-07-05450. Kaya naman, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung nagpakita ba ng grave abuse of discretion ang Sandiganbayan nang baliktarin nito ang paghahanap ng probable cause ng Ombudsman. Sinabi ng petisyuner na may awtoridad ang Sandiganbayan na alamin kung dapat bang ibasura ang kaso, ngunit limitado lamang ito. Pinagtibay ng Korte Suprema na may awtoridad ang Sandiganbayan na magpasya kung may probable cause upang ituloy ang kaso. Ang judicial determination ng probable cause ay naiiba sa executive determination na ginagawa ng prosecutor sa preliminary investigation. Kapag naisampa na ang Information sa korte, may hurisdiksyon na ang korte at may awtoridad na magpasya kung dapat bang ibasura ang kaso.

Ayon sa Section 5(a), Rule 112 ng Rules of Criminal Procedure, may tatlong pagpipilian ang korte kapag naisampa na ang reklamo o Information: ibasura ang kaso kung walang probable cause, mag-isyu ng warrant of arrest kung may probable cause, o utusan ang prosecutor na magpresenta ng karagdagang ebidensya kung may pagdududa. Dahil dito, nang ibasura ng Sandiganbayan ang mga kaso laban kay Relampagos, et al. matapos suriin ang SARO at matukoy na hindi sila ang pumirma, ginamit nito ang kanyang awtoridad sa loob ng kanyang hurisdiksyon. Hindi dapat makialam ang Korte Suprema sa kapangyarihan ng Sandiganbayan maliban na lamang kung may grave abuse of discretion.

Para sa Korte Suprema, hindi nagkamali ang Sandiganbayan sa pagbasura ng mga kaso dahil walang probable cause para mahatulan si Relampagos, et al. dahil sa paglabag sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019 at malversation of public funds kaugnay ng pondong sakop ng SARO No. ROCS-07-05450. Ayon pa sa Korte Suprema, hindi nagpakita ng kapabayaan ang Sandiganbayan nang magpasya ito.

Ang batayan para sa pagsasama kay Relampagos, et al. sa mga kaso ay ang kanilang paglahok sa paghahanda at pag-isyu ng SAROs. Ngunit ayon sa SARO mismo, ang pumirma at nag-isyu nito ay si dating DBM Secretary Andaya, at hindi si Relampagos, et al. Kaya, walang sapat na ebidensya upang ipakita na sina Relampagos, et al. ay may pananagutan sa paglabag sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019 at malversation of public funds.

Samakatuwid, napagdesisyunan ng Korte Suprema na hindi nagpakita ng pagkakamali ang Sandiganbayan sa pagbasura nito sa kaso laban sa mga nasasakdal na sina Relampagos, et al. Ang tungkulin ng korte sa pagtukoy ng probable cause ay upang protektahan ang mga inosente mula sa mga walang basehang demanda.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung nagpakita ba ng grave abuse of discretion ang Sandiganbayan nang baliktarin nito ang paghahanap ng probable cause ng Ombudsman kaugnay sa mga opisyal ng DBM sa paggamit ng PDAF.
Sino ang mga akusado sa kasong ito?	Kabilang sa mga akusado sina dating Congressman Constantino Jaraula at ilang opisyal ng DBM, kabilang sina Mario L. Relampagos, Marilou D. Bare, Rosario S. Nuñez, at Lalaine N. Paule.
Ano ang batayan ng Ombudsman sa paghahanap ng probable cause?	Sinabi ng Ombudsman na sina Relampagos, et al. ang nagproseso ng SAROs at NCAs para sa mga proyekto ng PDAF ni Jaraula.
Bakit ibinasura ng Sandiganbayan ang mga kaso laban kay Relampagos, et al.?	Ibinasura ng Sandiganbayan ang mga kaso dahil walang sapat na ebidensya na nagpapakita na sila ay may pananagutan sa SARO No. ROCS-07-05450.
Ano ang papel ng SARO sa kasong ito?	Ang SARO No. ROCS-07-05450 ang siyang batayan ng mga kaso laban kay Relampagos, et al., ngunit natukoy ng Sandiganbayan na hindi sila ang pumirma at nag-isyu nito.
Ano ang desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito?	Pinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng Sandiganbayan na ibasura ang mga kaso laban kay Relampagos, et al.
Ano ang kahalagahan ng pagtukoy ng probable cause sa kasong ito?	Ang pagtukoy ng probable cause ay mahalaga upang protektahan ang mga inosente mula sa mga walang basehang demanda.
Paano nakakaapekto ang kasong ito sa kapangyarihan ng Ombudsman na mag-usig?	Ipinapakita ng kasong ito na may awtoridad ang Ombudsman na mag-usig, ngunit limitado lamang ito ng tungkulin ng mga korte na protektahan ang mga inosente.

Ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng malinaw na ebidensya sa pagtukoy ng pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa paggamit ng pondo ng bayan. Ang desisyong ito ay nagpapakita rin ng balanse sa pagitan ng kapangyarihan ng Ombudsman na mag-usig at ng tungkulin ng Sandiganbayan na protektahan ang mga inosente laban sa walang basehang demanda.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: PEOPLE OF THE PHILIPPINES V. HONORABLE SANDIGANBAYAN (FIRST DIVISION), MARIO L. RELAMPAGOS, MARILOU D. BARE, ROSARIO S. NUÑEZ AND LALAINE N. PAULE, G.R. Nos. 219824-25, February 12, 2019