Sa kasong ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Edwin Cabezudo dahil sa paglabag ng mga awtoridad sa itinakdang proseso sa Seksyon 21 ng RA 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act). Ipinakita ng Korte na hindi napanatili ang integridad ng ebidensya dahil hindi nasunod ang tamang chain of custody, kung kaya’t hindi napatunayan nang lampas sa makatwirang pagdududa ang pagkakasala ni Cabezudo. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga legal na pamamaraan sa mga kaso ng droga upang matiyak ang proteksyon ng mga karapatan ng akusado at integridad ng ebidensya.

Bili-Hust sa Paracale: Nang Hinuli, Hindi Ba’t May Itinanim?

Si Edwin Cabezudo ay inakusahan ng pagbebenta ng iligal na droga sa isang buy-bust operation. Iginiit ng mga awtoridad na nahuli si Cabezudo sa aktong nagbebenta ng shabu sa isang pulis na nagpanggap na buyer. Sa depensa ni Cabezudo, itinanggi niya ang paratang at sinabing siya ay biktima ng frame-up. Ayon kay Cabezudo, may mga pulis na nagtanim ng droga sa kanyang bulsa. Dahil dito, ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung napatunayan ba ng prosekusyon nang lampas sa makatwirang pagdududa na nagkasala si Cabezudo, lalo na kung isasaalang-alang ang mga pagkukulang sa pagsunod sa tamang proseso ng paghawak ng ebidensya.

Sa mga kaso ng iligal na droga, mahalagang patunayan ng estado hindi lamang ang pagbebenta, kundi pati na rin ang corpus delicti, o ang mismong katawan ng krimen. Ang chain of custody ay tumutukoy sa maayos at dokumentadong paggalaw ng mga nakumpiskang droga, mula sa pagkakasamsam hanggang sa presentasyon nito sa korte. Layunin nitong tiyakin na ang drogang iprinisinta sa korte ay pareho sa nakumpiska sa suspek.

SEC. 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. — The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs, plant sources of dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, as well as instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment so confiscated, seized and/or surrendered, for proper disposition in the following manner:
(a)The apprehending officer/team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof.

Sa kasong ito, malinaw na lumabag ang mga pulis sa itinakdang proseso. Hindi naroroon ang mga kinatawan ng media at DOJ sa mismong lugar ng pag-aresto at pagkumpiska. Bagama’t may barangay official, hindi ito sapat upang masiguro ang integridad ng ebidensya. Ayon sa Korte Suprema, ang presensya ng mga testigo ay kinakailangan upang maiwasan ang posibilidad ng pagtatanim, kontaminasyon, o pagkawala ng ebidensya.

Hindi kinatigan ng Korte ang argumentong ang presumption of regularity ay dapat manaig sa kasong ito. Ayon sa Korte, hindi maaaring maging basehan ang presumption of regularity upang hatulan ang isang akusado lalo na kung may mga kwestyonableng pagkilos ang mga awtoridad. Ang presumption of innocence ng akusado ay mas matimbang kaysa sa presumption of regularity.

Bagamat sinasabi sa IRR ng RA 9165 na ang hindi pagsunod sa Seksyon 21 ay hindi awtomatikong nagpapawalang-bisa sa pagkakasamsam ng droga, kinakailangan pa ring magpaliwanag ang prosekusyon kung bakit hindi nasunod ang tamang proseso. Sa kasong ito, nabigo ang prosekusyon na magbigay ng sapat na paliwanag kung bakit hindi nakasama ang mga kinatawan ng media at DOJ sa lugar ng pag-aresto at pagkumpiska.

Isang saksi pa nga ang nagpatotoo na nakita niyang may itinanim ang mga pulis sa bulsa ni Cabezudo. Dahil dito, lalong naging kahina-hinala ang pagkakasamsam ng droga. Kung sinunod lamang ng mga pulis ang tamang proseso, sana ay napatunayan nilang walang basehan ang alegasyon ni Cabezudo.

Dahil sa mga pagkukulang na ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Edwin Cabezudo. Nagbigay-babala rin ang Korte sa mga prosecutor na dapat nilang patunayan na sinunod ang Seksyon 21 ng RA 9165 sa mga kaso ng droga upang matiyak ang integridad ng ebidensya at proteksyon ng mga karapatan ng akusado.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba nang lampas sa makatwirang pagdududa na nagkasala si Edwin Cabezudo sa pagbebenta ng iligal na droga, sa gitna ng mga pagkukulang sa pagsunod sa chain of custody.
Ano ang ibig sabihin ng chain of custody sa mga kaso ng droga?	Ang chain of custody ay ang proseso ng pagpapanatili at pagdodokumento ng integridad ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagprisinta nito sa korte, upang masiguro na ito ay hindi napalitan o nakompromiso.
Bakit mahalaga ang presensya ng mga testigo sa pag-aresto at pagkumpiska ng droga?	Ang presensya ng mga testigo mula sa media, DOJ, at isang elected public official ay kinakailangan upang maiwasan ang posibilidad ng pagtatanim, kontaminasyon, o pagkawala ng ebidensya.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa presumption of regularity?	Ayon sa Korte Suprema, ang presumption of regularity sa pagganap ng tungkulin ng mga pulis ay hindi maaaring manaig sa presumption of innocence ng akusado. Hindi ito maaaring gamitin upang hatulan ang isang akusado kung may mga kwestyonableng pagkilos ang mga awtoridad.
Ano ang responsibilidad ng prosekusyon sa mga kaso ng droga?	Responsibilidad ng prosekusyon na patunayan ang pagsunod sa Seksyon 21 ng RA 9165, at magbigay ng sapat na paliwanag kung bakit hindi ito nasunod.
Ano ang epekto ng desisyong ito sa mga kaso ng droga?	Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga legal na pamamaraan sa mga kaso ng droga upang matiyak ang proteksyon ng mga karapatan ng akusado at integridad ng ebidensya.
Ano ang naging papel ng saksi sa kasong ito?	Nagpatotoo ang isang saksi na nakita niya ang isang pulis na naglalagay ng isang bagay sa likod ng bulsa ng akusado.
Ano ang ipinag-utos ng Korte Suprema kaugnay ng akusado?	Ipinag-utos ng Korte Suprema ang agarang pagpapalaya kay Edwin Cabezudo mula sa detensyon, maliban kung mayroon siyang iba pang legal na batayan para manatili doon.

Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga. Tandaan na ang hindi pagsunod sa mga alituntunin ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado.

Para sa mga katanungan hinggil sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: People v. Cabezudo, G.R. No. 232357, November 28, 2018