Sa kasong ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema ang akusado dahil sa pagkabigo ng prosecution na patunayan nang walang duda ang kanyang pagkakasala sa pagbebenta at pag-iingat ng iligal na droga. Ang pangunahing dahilan ay ang hindi napatunayan nang maayos ang ‘chain of custody’ ng mga umano’y nakumpiskang droga, na nagdulot ng pagdududa sa integridad at pagiging tunay ng ebidensya.

Kung Paano Nabuwag ang Entrapment: Pagtatanong sa ‘Chain of Custody’ ng Droga

Ipinakita sa kasong People of the Philippines v. Hashim Asdali y Nasa, na ang mahigpit na pagsunod sa proseso ng ‘chain of custody’ ay kritikal sa mga kaso ng droga. Si Hashim Asdali ay kinasuhan ng pagbebenta at pag-iingat ng shabu. Ayon sa mga pulis, naaktuhan nila si Asdali sa isang buy-bust operation, kung saan nagbenta umano siya ng dalawang sachet ng shabu sa isang pulis na nagpanggap na buyer. Pagkatapos ng operasyon, nakumpiska pa umano sa kanya ang labing-anim pang sachet ng shabu.

Sa paglilitis, kinwestyon ng depensa ang integridad ng ebidensya dahil sa mga kapabayaan ng mga pulis sa paghawak nito. Hindi malinaw kung saan at kailan minarkahan ang mga sachet, at walang malinaw na paliwanag kung bakit hindi ito ginawa sa lugar ng pag-aresto. Dagdag pa rito, walang imbentaryo o litrato na kinuha sa lugar ng insidente, at walang presensya ng mga kinatawan mula sa media, Department of Justice (DOJ), o kahit isang elected public official na kinakailangan ng batas.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang corpus delicti sa mga kaso ng droga ay ang mismong droga. Kaya naman, mahalaga na mapatunayan na ang drogang iprinisinta sa korte ay ang mismong drogang nakumpiska sa akusado. Ang ‘chain of custody’ ay tumutukoy sa proseso ng pagprotekta at pagpapanatili ng integridad ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa presentasyon nito sa korte. Ito ay upang maiwasan ang pagdududa na ang ebidensya ay napalitan, nadagdagan, o kontaminado.

Ayon sa Section 21 ng Republic Act No. 9165, o Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002:

SEC. 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. – The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs, plant sources of dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, as well as instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment so confiscated, seized and/or surrendered, for proper disposition in the following manner:

(a) The apprehending office/team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof.

Iginiit ng Korte na ang pagkabigo na sundin ang mga alituntunin sa Section 21 ay maaaring maging sanhi ng pagpapawalang-sala sa akusado. Bagamat may probisyon para sa mga justifiable grounds para hindi masunod ang mga ito, dapat pa ring mapatunayan na napanatili ang integridad at evidentiary value ng mga ebidensya. Sa madaling salita, hindi sapat ang simpleng pagpapabaya; dapat may sapat na dahilan at katiyakan na hindi nakompromiso ang ebidensya.

Sa kasong ito, nakita ng Korte na maraming pagkukulang sa parte ng mga pulis. Ang pagmamarka ng mga sachet ay ginawa sa istasyon ng pulis, hindi sa harap ng akusado, at walang sapat na paliwanag kung bakit hindi ito ginawa sa lugar ng pag-aresto. Dagdag pa rito, walang imbentaryo, litrato, o presensya ng mga testigo na kinakailangan ng batas. Dahil dito, hindi napatunayan ng prosecution ang ‘chain of custody’, na nagdulot ng pagdududa sa integridad ng ebidensya at nagresulta sa pagpapawalang-sala kay Asdali.

Binigyang-diin din ng Korte na hindi maaaring umasa sa presumption of regularity sa pagganap ng mga tungkulin ng mga pulis kung may mga iregularidad sa paghawak ng ebidensya. Kailangang mapatunayan ng prosecution na sinunod ang tamang proseso upang maging basehan ang conviction.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ng prosecution nang walang duda ang pagkakasala ni Hashim Asdali sa pagbebenta at pag-iingat ng iligal na droga, lalo na sa konteksto ng ‘chain of custody’ ng ebidensya.
Ano ang ‘chain of custody’ sa mga kaso ng droga?	Ang ‘chain of custody’ ay ang proseso ng pagprotekta at pagpapanatili ng integridad ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa presentasyon nito sa korte. Mahalaga ito upang maiwasan ang pagdududa na ang ebidensya ay napalitan, nadagdagan, o kontaminado.
Ano ang mga requirements sa Section 21 ng R.A. 9165 tungkol sa ‘chain of custody’?	Ayon sa Section 21, kailangang magsagawa ng pisikal na imbentaryo at kumuha ng litrato ng droga pagkatapos ng pagkumpiska, sa presensya ng akusado, kinatawan mula sa media, DOJ, at isang elected public official. Kailangan din na lagdaan nila ang mga kopya ng imbentaryo.
Ano ang mangyayari kung hindi nasunod ang mga requirements sa ‘chain of custody’?	Ang pagkabigo na sundin ang mga requirements sa ‘chain of custody’ ay maaaring maging sanhi ng pagpapawalang-sala sa akusado, maliban kung may justifiable grounds at napatunayan na napanatili ang integridad ng ebidensya.
Ano ang presumption of regularity sa pagganap ng tungkulin ng mga pulis?	Ang presumption of regularity ay ang pag-aakala na ginawa ng mga pulis ang kanilang trabaho nang maayos at ayon sa batas. Ngunit hindi ito maaaring gamitin kung may mga iregularidad sa kanilang paghawak ng ebidensya.
Ano ang corpus delicti sa mga kaso ng droga?	Ang corpus delicti ay ang mismong droga na nakumpiska sa akusado. Mahalaga na mapatunayan na ang drogang iprinisinta sa korte ay ang mismong drogang nakumpiska.
Bakit pinawalang-sala si Hashim Asdali sa kasong ito?	Pinawalang-sala si Asdali dahil sa pagkabigo ng prosecution na patunayan nang maayos ang ‘chain of custody’ ng mga umano’y nakumpiskang droga, na nagdulot ng pagdududa sa integridad at pagiging tunay ng ebidensya.
Ano ang aral na makukuha sa kasong ito?	Ang aral ay ang kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa proseso ng ‘chain of custody’ sa mga kaso ng droga. Ang pagpapabaya sa prosesong ito ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala sa akusado.

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga. Ang pagprotekta sa integridad ng ‘chain of custody’ ay kritikal upang matiyak na ang hustisya ay naipapamalas nang tama at walang pagdududa.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: PEOPLE OF THE PHILIPPINES, V. HASHIM ASDALI Y NASA, G.R. No. 219835, August 29, 2018