Ang desisyon na ito ay nagpapakita kung paano maaaring gamitin ang mga pahayag ng isang biktima ng karahasan, kahit na hindi na siya makapagtestigo sa korte. Ipinapaliwanag nito na sa ilalim ng panuntunan ng res gestae, ang mga pahayag na ginawa ng biktima malapit sa panahon ng pangyayari, at nagpapakita ng kanyang damdamin at reaksyon, ay maaaring tanggapin bilang ebidensya. Mahalaga ito upang mabigyan ng hustisya ang mga biktima, lalo na kung hindi na sila makapagbigay ng sarili nilang testimonya.

Kuwento ng Pamilya, Pagtataksil, at Paghahanap ng Katarungan

Sa kasong ito, kinaharap ng korte ang masakit na realidad ng isang anak na babae, si AAA, na nag-akusa sa kanyang ama, si XXX, ng paulit-ulit na panghahalay. Ang trahedya ay dumating nang pumanaw si AAA bago pa man siya masuri sa cross-examination sa korte. Ito ay nagdulot ng malaking hamon: Paano patutunayan ang krimen nang wala ang diretsong testimonya ng biktima? Ang desisyon na ito ay nakasentro sa kung ang mga pahayag ni AAA sa kanyang tiyahin at kasambahay ay maaaring tanggapin bilang bahagi ng res gestae – mga pahayag na itinuturing na maaasahan dahil sa kanilang pagiging malapit sa panahon at emosyon ng kaganapan.

Ang kaso ay nagsimula sa apat na magkakahiwalay na impormasyon ng panggagahasa at isang impormasyon ng tangkang panggagahasa na isinampa laban kay XXX. Sa pag-arraignment, nagplead si XXX ng “hindi guilty” sa lahat ng mga kaso. Ang paglilitis sa merito ay sumunod pagkatapos. Noong Enero 4, 2003, bago siya ma-cross-examine, namatay ang biktima, si AAA.

Ayon sa Seksyon 42 ng Rule 130, pinapayagan ang pagpasok ng hearsay evidence bilang bahagi ng res gestae.

Sec. 42. Part of the res gestae. — Statements made by a person while a startling occurrence is taking place or immediately prior or subsequent thereto with respect to the circumstances thereof, may be given in evidence as part of the res gestae. So, also, statements accompanying an equivocal act material to the issue, and giving it a legal significance may be received as part of the res gestae. (Emphasis supplied)

Upang maituring na bahagi ng res gestae ang isang pahayag, kailangan itong matugunan ang ilang mga kondisyon. Una, dapat na mayroong isang nakakagulat na pangyayari. Pangalawa, ang mga pahayag ay dapat na ginawa bago magkaroon ng pagkakataon ang nagpahayag na mag-imbento o magsinungaling. At pangatlo, ang mga pahayag ay dapat na may kinalaman sa pangyayari at sa mga agarang pangyayari nito. Ang layunin ng panuntunang ito ay tiyakin na ang mga pahayag ay tapat at hindi produkto ng pag-iisip o pagsisinungaling.

Sa paglilitis, ang mga pahayag ni AAA sa kanyang tiyahin, si EEE, ay natukoy ng korte na bahagi ng res gestae. Ang mga pahayag na ito ay ginawa ilang oras lamang matapos ang mga insidente ng panggagahasa, habang si AAA ay umiiyak at nasa ilalim pa rin ng matinding emosyonal na pagkabalisa. Natukoy ng korte na ang kanyang mga pahayag ay kusang-loob at malapit na nauugnay sa krimen, na nagpapakita ng kanyang agarang reaksyon sa pangyayari.

Gayunpaman, ang pahayag ni AAA sa kanyang kasambahay, si Calug, na ginawa pagkatapos ng tatlong araw, ay hindi itinuring ng korte na bahagi ng res gestae. Natukoy na ang pagitan ng oras ay masyadong mahaba, at nagkaroon ng sapat na panahon para kay AAA na magkaroon ng pag-iisip at posibleng baguhin ang kanyang salaysay. Dahil dito, hindi itinuring ng korte na maaasahan ang pahayag na ito bilang ebidensya.

Itinuring ng korte na sapat ang ebidensya upang mapatunayan ang pagkakasala ni XXX sa tatlong bilang ng panggagahasa, kahit na wala ang direktang testimonya ni AAA. Binigyang-diin ng korte na sa mga kaso ng karahasan, ang mga pahayag ng biktima na ginawa malapit sa panahon ng krimen, at nagpapakita ng kanilang agarang reaksyon, ay maaaring maging makapangyarihang ebidensya. Ang desisyon ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagdinig sa tinig ng biktima, kahit na hindi na siya makapagbigay ng testimonya.

Tinanggihan din ng korte ang depensa ni XXX na alibi, dahil hindi niya napatunayan na pisikal na imposible para sa kanya na naroroon sa lugar ng krimen noong panahong naganap ang mga panggagahasa. Ang kanyang pagtanggi sa mga paratang ay itinuring din na hindi sapat upang malampasan ang malakas na ebidensya na iniharap ng prosekusyon.

Bilang resulta, pinagtibay ng Korte Suprema ang hatol ng Court of Appeals, na nagpapatunay sa hatol kay XXX sa tatlong bilang ng panggagahasa. Ang Korte ay nag-utos kay XXX na magbayad sa mga tagapagmana ni AAA ng halagang Pitumpu’t Limang Libong Piso (P75,000.00) bilang civil indemnity, Pitumpu’t Limang Libong Piso (P75,000.00) bilang moral damages, at Pitumpu’t Limang Libong Piso (P75,000.00) bilang exemplary damages para sa bawat bilang ng Panggagahasa sa Criminal Case Nos. F-2001-171-A, F-02-02-A, F-2001-170-A.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung ang mga pahayag ng biktima sa ibang tao ay maaaring tanggapin bilang ebidensya sa korte, kahit na hindi siya makapagtestigo. Ito ay may kinalaman sa panuntunan ng res gestae.
Ano ang ibig sabihin ng res gestae?	Ang Res gestae ay isang panuntunan na nagpapahintulot na tanggapin ang mga pahayag na ginawa malapit sa panahon ng isang pangyayari, at nagpapakita ng emosyonal na reaksyon sa pangyayari. Ito ay itinuturing na maaasahan dahil sa pagiging malapit nito sa panahon at emosyon ng kaganapan.
Paano ginamit ang res gestae sa kasong ito?	Ginamit ang res gestae upang tanggapin ang testimonya ng tiyahin ng biktima tungkol sa mga pahayag na ginawa ng biktima ilang oras pagkatapos ng panggagahasa. Ito ay nakatulong sa korte na patunayan ang krimen.
Bakit hindi tinanggap ang pahayag sa kasambahay bilang res gestae?	Hindi tinanggap ang pahayag sa kasambahay dahil ito ay ginawa pagkatapos ng tatlong araw, na itinuturing na masyadong malayo sa panahon ng pangyayari. Nagkaroon ng sapat na panahon para sa biktima na mag-isip at posibleng baguhin ang kanyang salaysay.
Ano ang epekto ng pagkamatay ng biktima sa kaso?	Ang pagkamatay ng biktima ay nagdulot ng hamon sa pagpapatunay ng krimen, dahil hindi na siya makapagtestigo. Ngunit, ang kaso ay itinuloy gamit ang mga alternatibong ebidensya tulad ng res gestae.
Ano ang hatol sa kasong ito?	Nahatulan ang akusado ng tatlong bilang ng panggagahasa at inutusan na magbayad ng danyos sa mga tagapagmana ng biktima.
Ano ang kahalagahan ng desisyon na ito?	Ipinapakita ng desisyon na ito kung paano maaaring magamit ang mga pahayag ng biktima, kahit na hindi na siya makapagtestigo, upang mabigyan ng hustisya ang mga biktima ng karahasan.
Ano ang depensa ng akusado sa kasong ito?	Ang depensa ng akusado ay alibi at pagtanggi sa mga paratang.
Bakit tinanggihan ng korte ang alibi ng akusado?	Tinanggihan ng korte ang alibi dahil hindi napatunayan ng akusado na imposible para sa kanya na naroroon sa lugar ng krimen noong panahong naganap ang panggagahasa.

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa atin na ang hustisya ay maaaring makamit, kahit na sa mga sitwasyon kung saan ang pagsubok ay napakalaki. Ang panuntunan ng res gestae ay nagbibigay ng isang kritikal na daan para sa pagdinig sa tinig ng mga biktima ng karahasan, kahit na sila ay hindi na makakapagtestigo sa sarili nilang mga pangalan.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People of the Philippines v. XXX, G.R. No. 205888, August 22, 2018