Sa kasong ito, binaligtad ng Korte Suprema ang hatol ng Court of Appeals at pinawalang-sala ang akusado. Ang pangunahing dahilan ay ang pagkabigo ng mga awtoridad na sumunod sa mga mandatoryong pamamaraan sa pangangalaga at paghawak ng mga umano’y nakumpiskang droga, partikular na ang paglabag sa chain of custody rule. Dahil dito, hindi napatunayan nang walang pag-aalinlangan ang pagkakasala ng akusado, na nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso upang maprotektahan ang mga karapatan ng akusado at mapanatili ang integridad ng ebidensya.

Pag-aresto sa Infraganti: Nang Mawalan ng Saysay Dahil sa Hindi Wastong Pangangalaga ng Ebidensya?

Nagsimula ang kaso nang maaresto si Kenneth Santos y Italig sa Caloocan City dahil sa umano’y pagtataglay ng marijuana. Ayon sa mga pulis, nakita nila si Santos na may hawak na plastic sachet na naglalaman ng marijuana, na nagresulta sa kanyang pag-aresto. Ngunit, ang naging sentro ng usapin ay kung sumunod ba ang mga pulis sa tamang proseso ng pangangalaga ng ebidensya, ayon sa itinatakda ng Republic Act No. 9165, o Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002.

Ang desisyon ng Korte Suprema ay nakabatay sa hindi pagsunod sa mga itinatakdang pamamaraan sa Section 21 ng RA 9165 at ang Implementing Rules and Regulations (IRR) nito. Mahalaga ang mga patakarang ito upang matiyak ang integridad at pagiging mapagkakatiwalaan ng mga ebidensya sa mga kaso ng droga. Partikular na binibigyang-diin ang kahalagahan ng pisikal na inventory at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga sa presensya ng akusado, kinatawan ng media, Department of Justice (DOJ), at isang halal na opisyal ng publiko.

Sa kasong ito, bagama’t nakapaghanda ng physical inventory, hindi nakuhanan ng litrato ang mga ebidensya. Bukod pa rito, hindi napatunayan na may kinatawan mula sa media at DOJ, o isang halal na opisyal ng publiko noong ginawa ang inventory. Ang mga pagkukulang na ito ay nagdulot ng pagdududa sa integridad ng mga nakumpiskang droga.

Ayon sa Section 21 ng RA 9165:

Section 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. – The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs, plant sources of dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, as well as instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment so confiscated, seized and/or surrendered, for proper disposition in the following manner:

(a)

The apprehending officer/team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof: Provided, that the physical inventory and photograph shall be conducted at the place where the search warrant is served; or at the nearest police station or at the nearest office of the apprehending officer/team, whichever is practicable, in case of warrantless seizures; Provided, further, that non-compliance with these requirements under justifiable grounds, as long as the integrity and the evidentiary value of the seized items are properly preserved by the apprehending officer/team, shall not render void and invalid such seizures of and custody over said items;

x x x x

Binigyang-diin ng Korte na ang pagmarka lamang sa mga nakumpiskang droga, nang walang pisikal na inventory at pagkuha ng litrato, at sa kawalan ng mga kinakailangang personalidad sa ilalim ng batas, ay hindi maituturing na pagsunod sa mandatoryong pamamaraan sa ilalim ng Section 21 ng RA 9165. Ang presensya ng mga kinatawan mula sa media at DOJ, o sinumang halal na opisyal ng publiko, ay mahalaga upang mapanatili ang isang hindi naputol na chain of custody.

Sa ilalim ng mga pangyayari, walang makatwirang dahilan na ibinigay ng mga arresting officer para sa kanilang hindi pagsunod sa mga pamamaraan. Ang pagkabigo na ito ay nagresulta sa isang unjustified breach of procedure, na nagdududa sa integridad at evidentiary value ng corpus delicti, ang mismong katawan ng krimen. Dahil dito, napawalang-sala si Santos.

Muling pinaalalahanan ng Korte ang mga prosecutor na mayroon silang tungkulin na patunayan ang pagsunod sa mga pamamaraan na nakasaad sa Section 21, Article II ng RA 9165, at dapat nilang bigyang-katwiran ang anumang paglihis mula sa mga pamamaraan na ito. Ang pagsunod sa mga pamamaraan na ito ay mahalaga sa integridad at evidentiary value ng corpus delicti, at sa huli, sa kalayaan ng akusado. Ang pagkabigo na sumunod sa mga pamamaraan na ito, nang walang makatwirang dahilan, ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado.

FAQs

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa mga awtoridad na ang mahigpit na pagsunod sa batas at mga pamamaraan ay mahalaga sa pagpapatupad ng hustisya. Ang hindi pagsunod dito ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado, kahit pa may ebidensya na nagpapahiwatig ng pagkakasala.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Kenneth Santos y Italig v. People, G.R. No. 232950, August 13, 2018