Sa kasong ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Alfredo A. Ramos sa kasong paglabag sa Section 11, Article II ng Republic Act (RA) No. 9165 dahil sa hindi napatunayang sumunod ang mga pulis sa tamang proseso ng chain of custody. Ito ay tumutukoy sa pagpapanatili ng integridad at pagiging mapagkakatiwalaan ng mga ilegal na droga mula sa pagkakahuli hanggang sa pagpresenta sa korte. Mahalaga ang desisyong ito dahil nagbibigay-diin ito sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso ng paghawak ng ebidensya upang maprotektahan ang karapatan ng akusado at maiwasan ang pagmanipula ng ebidensya. Ipinapakita rin nito na hindi sapat ang intensyon ng mga awtoridad, kailangan ang mahigpit na pagsunod sa batas upang matiyak ang hustisya.

Nasaan ang Hustisya? Pagsusuri sa Kadena ng Ebidensya sa Kaso ng Droga

Ang kaso ay nagsimula nang si Alfredo A. Ramos ay akusahan ng paglabag sa Section 11, Article II ng RA 9165, o ang Illegal Possession of Dangerous Drugs. Ayon sa mga pulis, nakatanggap sila ng impormasyon na si Ramos ay nagdadala ng shabu. Nang makita si Ramos sa lugar, nagkaroon ng pagtatalo sa pagitan niya at ng dalawang lalaki. Sinubukan umanong itapon ni Ramos ang isang pakete ng sigarilyo na naglalaman ng shabu, ngunit nahuli ito ng mga pulis. Sa depensa ni Ramos, itinanggi niya ang paratang at sinabing siya ay pinosasan at pilit na pinaniwalaang sa kanya ang nasabing droga.

Ayon sa Section 11 ng RA 9165, kailangang mapatunayan ng prosecution na si Ramos ay nagtataglay ng ilegal na droga, walang permiso mula sa batas, at malaya at may kamalayan sa pag-aari nito. Ang pinakamahalaga, kailangan din mapatunayan ang pagiging tunay ng ilegal na droga bilang corpus delicti ng krimen. Upang matiyak ito, kailangang ipakita ang hindi naputol na chain of custody, simula sa pagkakahuli hanggang sa pagpresenta nito sa korte.

“That on or about the 1^st day of May 2012, in the Municipality of Angono, Province of Rizal, Philippines and within the jurisdiction of this Honorable Court, the above-named accused, without having been authorized by law to possess any dangerous drug, did then and there willfully, unlawfully and knowingly possess and have in his custody and control 0.05 gram of white crystalline substance contained in one (1) heat­-sealed transparent plastic sachet, which was found positive to the test for Methamphetamine Hydrochloride, also known as ‘shabu’, a dangerous drug, in violation of the above-cited law.”

Gayunpaman, natuklasan ng Korte Suprema ang mga paglabag sa tamang proseso na nakasaad sa Section 21 ng RA 9165. Sa ilalim ng batas na ito, bago ang amyenda ng RA 10640, dapat magsagawa ng pisikal na imbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga nasamsam na droga sa presensya ng akusado o kanyang kinatawan, isang kinatawan mula sa media, DOJ, at anumang elected public official. Ito ay upang masiguro na walang pagpapalit, pagtatanim, o kontaminasyon ng ebidensya.

Sa kasong ito, aminado ang mga pulis na ang imbentaryo ay ginawa nang walang presensya ng kahit sinong kinatawan mula sa media, DOJ, o elected public official. Ang tanging dahilan nila ay walang available na opisyal ng barangay at nagsumikap silang hanapin ang iba, ngunit walang natagpuan. Ayon sa Korte Suprema, hindi sapat ang ganitong dahilan upang hindi sundin ang batas. Kailangang magpakita ng totoong pagsisikap upang hanapin ang mga kinatawan na nakasaad sa batas.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang pagkabigong magbigay ng makatwirang dahilan para sa hindi pagsunod sa Section 21 ay nagdududa sa integridad at pagiging mapagkakatiwalaan ng mga ebidensyang nakuha kay Ramos. Sa mga kaso ng ilegal na droga, tungkulin ng estado na patunayan ang mga elemento ng krimen at ang integridad ng corpus delicti. Dahil dito, pinawalang-sala si Ramos.

Idinagdag pa ng Korte Suprema na ang Section 21 ng RA 9165 ay isang bagay ng substantive law, at hindi maaaring balewalain bilang isang simpleng technicality. Sa huli, ang pagprotekta sa karapatan ng bawat indibidwal, kahit pa ang mga akusado, ay mas mahalaga kaysa sa anumang kampanya laban sa ilegal na droga.

“Those who are supposed to enforce the law are not justified in disregarding the right of the individual in the name of order. [For indeed,] [o]rder is too high a price for the loss of liberty. x x x.”

Ang ganitong uri ng desisyon ay nagpapaalala sa mga prosecutor na mayroon silang tungkulin na patunayan ang pagsunod sa Section 21. Kailangan nilang ipaliwanag at bigyang-katwiran ang anumang paglihis mula sa proseso. Ang integridad ng ebidensya ay mahalaga sa kalayaan ng akusado.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ng prosecution na sinunod ang tamang proseso ng chain of custody sa paghawak ng mga ebidensya ng ilegal na droga na nasamsam kay Ramos.
Ano ang chain of custody?	Ito ang proseso ng pagpapanatili ng integridad at pagiging mapagkakatiwalaan ng ebidensya, mula sa pagkakasamsam hanggang sa pagpresenta sa korte. Kailangan itong hindi naputol at walang duda.
Sino ang dapat naroroon sa pag-iimbentaryo ng ilegal na droga ayon sa RA 9165?	Ayon sa RA 9165 bago ang amyenda ng RA 10640, dapat naroroon ang akusado o kanyang kinatawan, kinatawan mula sa media, DOJ, at elected public official.
Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpapawalang-sala kay Ramos?	Hindi napatunayan ng prosecution na may makatwirang dahilan para hindi sundin ang mga pulis ang proseso ng chain of custody, partikular na ang pag-iimbentaryo na walang kinatawan mula sa media, DOJ, o elected public official.
Bakit mahalaga ang pagsunod sa Section 21 ng RA 9165?	Mahalaga ito upang maiwasan ang pagpapalit, pagtatanim, o kontaminasyon ng ebidensya at maprotektahan ang karapatan ng akusado.
Ano ang papel ng presumption of regularity sa performance of official duty sa kasong ito?	Hindi maaaring umasa ang korte sa presumption of regularity dahil mayroong malinaw na paglabag sa proseso ng chain of custody. Hindi ito awtomatikong nangyayari dahil kailangan itong patunayan sa hukuman.
Ano ang ibig sabihin ng corpus delicti?	Ito ang katawan ng krimen, o ang mismong bagay na ginamit sa paggawa ng krimen, tulad ng ilegal na droga. Mahalaga na mapatunayan ang pagiging tunay nito.
Ano ang epekto ng desisyon sa kampanya laban sa droga?	Nagbibigay-diin ang desisyon sa kahalagahan ng pagsunod sa batas at pagprotekta sa karapatan ng bawat indibidwal, kahit pa sa kampanya laban sa droga. Hindi dapat isakripisyo ang karapatan para lamang sa kaayusan.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapaalala sa mga law enforcement officers na ang mahigpit na pagsunod sa Section 21 ng RA 9165 ay hindi lamang isang simpleng technicality, kundi isang mahalagang bahagi ng proseso upang masiguro ang hustisya at protektahan ang karapatan ng bawat akusado.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: ALFREDO A. RAMOS v. PEOPLE, G.R. No. 233572, July 30, 2018