Sa isang lipunang may sistema ng hustisya, mahalagang protektahan ang mga akusado. Sa kasong ito, ipinagdiinan ng Korte Suprema na hindi dapat hatulan ang sinuman maliban kung mapatunayang lampas sa makatwirang pagdududa ang kanyang pagkakasala, lalo na sa mga kaso ng iligal na droga. Ang kasong ito ay nagpapakita kung paano dapat mahigpit na sundin ang mga alituntunin sa paghawak ng ebidensya upang matiyak na walang inosenteng maparusahan. Sa madaling salita, ibinasura ng Korte Suprema ang hatol dahil hindi napatunayan ng mga awtoridad na tama ang paraan ng pagkuha at pag-ingat sa mga ebidensya, na nagdulot ng pagdududa sa kung ang mga ipinakitang droga sa korte ay talagang nakuha sa mga akusado.

Paglabag sa Chain of Custody: Ang Kwento ng Pagkakaaresto at Pagpapalaya

Ang kaso ng People vs. Arposeple at Sulogaol ay nagmula sa isang buy-bust operation. Sina Arposeple at Sulogaol ay inaresto at kinasuhan ng pagbebenta at pag-iingat ng iligal na droga. Sa desisyon ng RTC, napatunayang nagkasala si Arposeple sa pagbebenta at pag-iingat ng droga at paraphernalia, habang si Sulogaol ay napatunayang nagkasala sa pagbebenta ng droga. Sa pag-apela sa Court of Appeals (CA), kinatigan nito ang desisyon ng RTC na may pagbabago lamang sa multa. Hindi nasiyahan, umakyat sila sa Korte Suprema, kung saan sinuri ang mga pangyayari at ebidensya sa kaso.

Sa ilalim ng ating Saligang Batas, ang isang akusado ay may karapatang ituring na inosente hanggang mapatunayang nagkasala. Dahil dito, tungkulin ng taga-usig na patunayan ang pagkakasala ng akusado nang walang pagdududa. Dapat ding tandaan, na ang pagpapatunay sa kaso ay hindi dapat nakabatay sa kahinaan ng depensa, kundi sa lakas ng ebidensya ng taga-usig. Sa mga kaso ng iligal na droga, mahalagang maipakita na walang pagkakamali sa chain of custody ng mga nasamsam na droga. Ang chain of custody ay ang sistema ng pagtala ng bawat hakbang sa paghawak ng droga, mula sa pagkakasamsam hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Ito ay upang matiyak na ang drogang ipinapakita sa korte ay siyang mismong drogang nakuha sa akusado.

Ang hindi pagtalima sa mga tuntunin sa chain of custody ay maaaring maging sanhi ng pagbasura ng kaso. Ito ang nangyari sa kaso nina Arposeple at Sulogaol. Nakita ng Korte Suprema na nagkaroon ng mga pagkukulang sa paraan ng paghawak ng mga ebidensya. Halimbawa, hindi malinaw kung sino at kailan minarkahan ang mga droga pagkatapos makumpiska. Mayroon ding malaking agwat ng oras sa pagitan ng pagkakasamsam ng droga at pagdala nito sa laboratoryo para sa pagsusuri. Ang mga kapalpakan na ito ay nagdulot ng pagdududa sa integridad ng ebidensya. Sabi nga sa desisyon:

Chain of custody is defined as “the duly recorded authorized movements and custody of seized drugs or controlled chemicals or plant sources of dangerous drugs or laboratory equipment of each stage, from the time of seizure/confiscation to receipt in the forensic laboratory to safekeeping to presentation in court for destruction.”

Ipinunto ng Korte Suprema na kinakailangan na ang pagmarka sa mga nakumpiskang droga ay dapat gawin agad sa presensya ng akusado. Mahalaga ang mabilisang pagmamarka dahil ito ang magiging batayan ng mga susunod na hahawak ng ebidensya. Sa kasong ito, walang nagpatotoo kung paano at kailan ginawa ang pagmamarka. Idinagdag pa ng korte na mayroon ding 11 oras na pagitan mula nang makumpiska ang droga hanggang sa ito ay isumite sa laboratoryo, na nagdulot ng pagdududa.

Dahil sa mga kakulangan sa chain of custody at sa iba pang mga kadahilanan, napagdesisyunan ng Korte Suprema na walang sapat na ebidensya upang mapatunayang nagkasala sina Arposeple at Sulogaol. Ang pagpapawalang-sala sa kanila ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa mga tamang pamamaraan sa paghawak ng ebidensya at sa pagbibigay proteksyon sa karapatan ng mga akusado.

Dagdag pa rito, ang presumption of regularity o pag-aakala na ginawa ng mga pulis ang kanilang tungkulin nang tama ay hindi rin sapat sa kasong ito. Ayon sa Korte Suprema, ang presumption of regularity ay hindi dapat manaig laban sa presumption of innocence ng akusado. Sa madaling salita, hindi dapat basta-basta ipagpalagay na tama ang ginawa ng mga pulis kung mayroon namang mga palatandaan ng pagkakamali.

Ang mga pagkakamaling nagawa ng mga pulis sa kasong ito ay nagdulot ng seryosong pagdududa sa integridad at evidentiary value ng mga droga. Kaya naman, kinakailangang ipawalang-sala ang mga akusado dahil hindi napatunayang lampas sa makatwirang pagdududa ang kanilang pagkakasala.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung napatunayan ba ng taga-usig na lampas sa makatwirang pagdududa ang pagkakasala ng mga akusado sa paglabag sa Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002.
Ano ang ibig sabihin ng chain of custody sa mga kaso ng droga?	Ang chain of custody ay ang sistema ng pagtala ng bawat hakbang sa paghawak ng droga, mula sa pagkakasamsam hanggang sa pagpresenta nito sa korte, upang matiyak na ang drogang ipinapakita sa korte ay siyang mismong drogang nakuha sa akusado.
Bakit mahalaga ang chain of custody?	Mahalaga ito upang maiwasan ang pagpapalit, paglalagay, o kontaminasyon ng ebidensya. Tinitiyak nito na ang ipinapakitang droga sa korte ay siyang mismong drogang nakuha sa akusado.
Ano ang presumption of innocence?	Ang presumption of innocence ay ang karapatan ng isang akusado na ituring na inosente hanggang mapatunayang nagkasala.
Ano ang presumption of regularity?	Ang presumption of regularity ay ang pag-aakala na ginawa ng mga pulis ang kanilang tungkulin nang tama. Gayunpaman, hindi ito dapat manaig laban sa presumption of innocence.
Ano ang naging resulta ng kaso?	Ibinasura ng Korte Suprema ang hatol ng CA at pinawalang-sala sina Arposeple at Sulogaol dahil hindi napatunayang lampas sa makatwirang pagdududa ang kanilang pagkakasala.
Anong aral ang makukuha sa kasong ito?	Mahalaga ang pagsunod sa mga tamang pamamaraan sa paghawak ng ebidensya at sa pagbibigay proteksyon sa karapatan ng mga akusado.
Sino ang mga akusado sa kasong ito?	Ang mga akusado ay sina Pablo Arposeple y Sanchez at Jhunrel Sulogaol y Datu.

Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa mga alituntunin sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng iligal na droga. Sa pamamagitan ng mahigpit na pagpapatupad ng mga ito, masisiguro natin na walang inosenteng maparusahan.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People of the Philippines vs. Pablo Arposeple y Sanchez and Jhunrel Sulogaol y Datu, G.R. No. 205787, November 22, 2017