Sa isang desisyon ng Korte Suprema, binigyang-diin na ang isang hukom na hindi nakatalaga sa probinsya, lungsod, o munisipalidad kung saan nakabinbin ang kaso ay walang awtoridad na magbigay ng piyansa, maliban kung may standing warrant of arrest. Ang paggawa nito ay maituturing na gross ignorance of the law o tahasang pagwawalang-bahala sa batas. Ipinakikita ng kasong ito ang kahalagahan ng pagsunod sa mga alituntunin ng hurisdiksyon at tamang proseso sa paghawak ng mga aplikasyon para sa piyansa. Ang hindi pagsunod dito ay maaaring magresulta sa mga seryosong parusa para sa mga hukom.

Kapag ang Hukom ay Lumampas sa Kapangyarihan: Piyansa na Ibinigay sa Labas ng Tamang Jurisdiksyon

Ang kaso ay nagsimula sa reklamong inihain ni Prosecutor Ivy A. Tejano laban kay Presiding Judge Antonio D. Marigomen at Utility Worker Emeliano C. Camay, Jr. ng Regional Trial Court (RTC), Branch 61, Bogo City, Cebu. Inakusahan ni Tejano si Judge Marigomen ng grave abuse of authority at gross ignorance of the law, at si Camay naman ng paglabag sa Anti-Red Tape Act. Ang reklamo ay nag-ugat sa isang kasong sibil na isinampa laban kay Tejano ni Jose Andrino, at sa isang kasong kriminal na isinampa ni Tejano laban kay Andrino sa ibang korte.

Noong Mayo 9, 2013, kahit walang warrant of arrest, naglagak ng piyansa si Andrino sa Branch 61, RTC Bogo City, sa tulong ni Camay. Sa parehong araw, iniutos ni Judge Marigomen ang paglaya ni Andrino. Iginiit ni Tejano na labag sa Administrative Order No. 137-2012 na tanggihan ni Judge Marigomen na ilipat ang kasong sibil kay Judge Trinidad, ang bagong talagang Assisting Judge ng Branch 61. Dagdag pa niya, naglabas ng Release Order si Judge Marigomen kahit walang warrant of arrest laban kay Andrino, na paglabag sa Rule 114, Section 1 ng Rules of Court.

Ayon kay Judge Marigomen, inaprubahan niya ang piyansa ni Andrino dahil sa kanyang diskresyon. Sinabi naman ni Camay na tinulungan niya si Andrino sa paglalagak ng piyansa bilang isang empleyado ng gobyerno. Natuklasan ng Office of the Court Administrator na nagkasala si Judge Marigomen ng gross ignorance of the law at paglabag sa mga panuntunan, direktiba, at sirkular ng Korte Suprema, ngunit ibinasura ang kaso laban kay Camay.

Nalaman ng Office of the Court Administrator na nilabag ni Judge Marigomen ang Administrative Order Nos. 113-2011 at 137-2012 sa pamamagitan ng paghawak sa kasong sibil na dapat ay sa Assisting Judge Himalaloan, at pagkatapos, kay Judge Trinidad. Dahil dito, nirekomenda ng Office of the Court Administrator na pagmultahin si Judge Marigomen ng P10,000.00. Bukod pa rito, nalaman na nagkasala si Judge Marigomen sa hindi tamang pag-aaplay ng mga panuntunan sa mga aplikasyon ng bail bond. Sa ilalim ng Rule 114, Section 17(a) ng Revised Rules of Criminal Procedure, ang piyansa ay maaaring i-post sa ibang korte lamang kung wala ang hukom kung saan nakabinbin ang kaso. At sa dahilang ito’y kanyang ikalawang pagkakasala, siya’y pinagmultang muli ng P40,000.00.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang piyansa ay ang seguridad na ibinibigay para sa paglaya ng isang taong nasa kustodiya ng batas. Ayon sa Rule 114, Section 17(a) ng Rules of Court, mayroon ding sinusunod na order of preference kung saan maaaring mag-file ng piyansa:

Section 17. Bail, Where Filed. – (a) Bail in the amount fixed may be filed with the court where the case is pending, or in the absence or unavailability of the judge thereof, with any regional trial judge, metropolitan trial judge, municipal trial judge, or municipal circuit trial judge in the province, city, or municipality. If the accused is arrested in a province, city, or municipality other than where the case is pending, bail may also be filed with any regional trial court of said place, or if no judge thereof is available. with any metropolitan trial judge, municipal trial judge, or municipal circuit trial judge therein.

Kaya naman, kung ang hukom na nag-aapruba ng piyansa ay wala sa lugar kung saan nakabinbin ang kaso, at hindi rin arestado ang akusado, ang hukom ay nagkasala ng gross ignorance of the law. Malinaw sa huling pangungusap ng Rule 114, Seksyon 17(a) na para sa layunin ng pagtukoy kung ang akusado ay nasa kustodiya ng batas, ang paraan na kinakailangan ay ang pag-aresto, hindi ang boluntaryong pagsuko. Bukod dito, hindi tiniyak ni Judge Marigomen ang kawalan ni Judge Saniel, ang hukom sa korte kung saan nakabinbin ang kasong kriminal.

Bagaman binawi ni Tejano ang kanyang reklamo laban kay Judge Marigomen, hindi nito binabawi ang awtoridad ng Korte Suprema na disiplinahin ang mga tauhan ng korte. Idinagdag pa na ang withdrawal ng administrative complaint ay hindi nangangahulugan na hindi na maaring magpatuloy pa ang pagdinig sa kaso. Kaya, pinagtibay ng Korte Suprema ang mga natuklasan ng Office of the Court Administrator na may pagbabago na itinaas ang multa para sa gross ignorance of the law mula P40,000.00 hanggang P100,000.00.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung nagkasala si Judge Marigomen ng grave abuse of authority at gross ignorance of the law sa pag-apruba ng piyansa ni Andrino sa labas ng kanyang hurisdiksyon. Kasama rin dito kung naglabag si Camay sa Anti-Red Tape Act sa pagtulong kay Andrino.
Bakit pinatawan ng parusa si Judge Marigomen?	Si Judge Marigomen ay pinatawan ng parusa dahil nilabag niya ang mga panuntunan ng Korte Suprema sa pamamagitan ng paghawak sa kasong sibil na dapat ay sa ibang hukom at pag-apruba ng piyansa ni Andrino kahit walang warrant of arrest at sa labas ng kanyang hurisdiksyon.
Ano ang gross ignorance of the law?	Ang gross ignorance of the law ay nangangahulugang tahasang pagwawalang-bahala o hindi pag-alam sa mga batayang panuntunan at prinsipyo ng batas. Ito ay maituturing na isang seryosong pagkakasala lalo na para sa isang hukom.
Bakit ibinasura ang kaso laban kay Camay?	Ibinasura ang kaso laban kay Camay dahil walang sapat na ebidensya na nagpapakita na tumulong siya kay Andrino para sa anumang personal na pakinabang o interes.
Ano ang kahalagahan ng Rule 114, Section 17(a) ng Rules of Court?	Ang Rule 114, Section 17(a) ay nagtatakda ng mga panuntunan kung saan maaaring mag-file ng piyansa, na nagbibigay ng preference sa korte kung saan nakabinbin ang kaso. Kung wala ang hukom doon, maaari itong i-file sa ibang korte sa loob ng parehong probinsya, lungsod, o munisipalidad.
Ano ang epekto ng pagbawi ng reklamo ni Tejano sa kaso?	Kahit binawi ni Tejano ang kanyang reklamo, hindi ito nakaapekto sa kapangyarihan ng Korte Suprema na disiplinahin ang mga tauhan ng korte, lalo na kung may natuklasang paglabag sa batas.
Ano ang naging parusa kay Judge Marigomen?	Pinagmulta si Judge Marigomen ng P20,000.00 para sa paglabag sa mga panuntunan ng Korte Suprema at P100,000.00 para sa gross ignorance of the law, na may kabuuang P120,000.00.
Bakit itinaas ang multa kay Judge Marigomen?	Itinaas ang multa dahil ito ay ikalawang pagkakataon na napatunayang nagkasala si Judge Marigomen ng gross ignorance of the law. Ang naunang kaso ay ang Salazar v. Judge Marigomen.

Ang desisyong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa mga alituntunin ng batas at ang limitasyon ng kapangyarihan ng mga hukom. Nagbibigay ito ng aral sa mga hukom na tiyakin ang kanilang hurisdiksyon at sundin ang tamang proseso bago magdesisyon sa mga kaso, lalo na sa mga usapin ng piyansa.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: PROSECUTOR IVY A. TEJANO, COMPLAINANT, VS. PRESIDING JUDGE ANTONIO D. MARIGOMEN AND UTILITY WORKER EMELIANO C. CAMAY, JR., G.R No. 63557, September 26, 2017