Sa kasong ito, ibinasura ng Korte Suprema ang hatol kay Jonas Geronimo dahil sa hindi pagsunod ng mga pulis sa tamang proseso ng paghawak ng mga nakumpiskang droga. Ang desisyon ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng chain of custody rule, na naglalayong protektahan ang integridad ng ebidensya. Ang hindi pagsunod sa mga alituntunin sa Section 21 ng Republic Act No. 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002) ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado. Ang desisyon na ito ay nagsisilbing paalala sa mga awtoridad na ang pagsunod sa tamang proseso ay kasinghalaga ng paghuli sa mga nagkasala. Nagbibigay-linaw ito na ang kawalan ng presensya ng kinatawan mula sa DOJ o media sa panahon ng pag-seizure at pagmarka ng mga droga ay nakababahala.
Saan Nagkulang ang Pulis? Kwento ng Droga at Hindi Nasunod na Proseso
Ang kaso ay nagmula sa dalawang impormasyon na isinampa laban kay Geronimo para sa ilegal na pagbebenta at pag-aari ng mapanganib na droga. Ayon sa mga alegasyon, nakatanggap ng impormasyon ang mga awtoridad na si Geronimo ay nagbebenta ng droga, kaya nagsagawa sila ng buy-bust operation. Sinasabi na nagbenta si Geronimo ng shabu sa isang pulis na nagpanggap bilang buyer, at nakumpiskahan din siya ng marijuana. Sa kanyang depensa, sinabi ni Geronimo na siya ay biktima lamang ng frame-up. Ipinunto niya na dinukot siya, dinala sa opisina ng PDEA, at pinilit na umihi sa isang bote, at kinunan ng litrato kasama ng mga sachet ng droga. Itinanggi niya ang mga paratang at iginiit na gawa-gawa lamang ang mga ebidensya laban sa kanya.
Sa pagdinig ng kaso, napag-alaman na may mga pagkukulang sa paraan ng pagkolekta at pag-iingat ng mga ebidensya. Ang inventory at pagkuha ng litrato ng mga droga ay hindi ginawa sa presensya ng kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ) at media, isang malinaw na paglabag sa Section 21 ng RA 9165. Binibigyang-diin ng batas na ito ang kritikal na papel ng DOJ at media sa pagpapatunay ng integridad ng proseso ng pagkuha at pag-iingat ng ebidensya. Sa esensya, ang presensya nila ay naglalayong magsilbing panimbang laban sa posibleng pang-aabuso o pagmanipula ng ebidensya.
Sinabi ng mga pulis na hindi nila kailangang tumawag ng kinatawan mula sa media, isang halal na opisyal, at isang Kinatawan mula sa D.O.J maliban kung mayroong isang search warrant na kinuha sandali upang sumama sa mga nag-aresto na opisyal sa pagpasok sa bahay. Iginiit nila na ang lugar ng operasyon ay madilim at mapanganib, kaya minabuti nilang dalhin ang mga ebidensya sa kanilang opisina sa Quezon City bago isagawa ang inventory. Gayunpaman, nakita ng Korte Suprema na hindi sapat ang mga dahilan na ibinigay ng mga pulis upang bigyang-katwiran ang hindi nila pagsunod sa tamang proseso. Ang hindi pagtalima sa chain of custody rule ay lumikha ng pagdududa tungkol sa integridad ng ebidensya, na nagresulta sa pagpapawalang-sala kay Geronimo.
Dagdag pa rito, ang mga pahayag ng mga miyembro ng arresting team ay hindi magkatugma hinggil sa kung bakit ang kinakailangang imbentaryo at pagkuha ng litrato ay hindi agad ginawa pagkatapos ng seizure at pag-agaw ng mapanganib na droga at sa lugar ng pag-aresto kay Geronimo. Bagama’t pinapayagan ng batas na gawin ang pareho sa pinakamalapit na istasyon ng pulisya o opisina ng arresting team, gayunpaman, dapat magbigay ng makatwirang batayan ang mga pulis upang maipatupad ang saving clause. Dito, nabigo ang mga arresting officer na gampanan ang pasaning iyon.
Iginiit ng Korte Suprema na ang pagsunod sa Section 21 ng RA 9165 ay isang bagay ng substantive law, hindi lamang isang teknikalidad. Ang mga pagkukulang sa proseso ay hindi maaaring basta-basta na lamang balewalain, lalo na kung ito ay makakaapekto sa karapatan ng akusado sa isang patas na paglilitis. Dahil dito, ibinasura ng Korte Suprema ang hatol kay Geronimo at ipinag-utos ang kanyang agarang paglaya, maliban na lamang kung may iba pang dahilan para siya ay manatili sa kulungan. Ang kasong ito ay nagsisilbing babala sa mga awtoridad na dapat nilang sundin ang tamang proseso sa paghawak ng mga ebidensya upang matiyak na mapanagot ang mga nagkasala, ngunit hindi malalabag ang karapatan ng mga akusado.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung ang pagpapawalang-sala kay Geronimo ay nararapat dahil sa hindi pagsunod ng mga awtoridad sa Section 21 ng RA 9165. |
| Ano ang Section 21 ng RA 9165? | Ito ay probisyon ng batas na nagtatakda ng tamang proseso sa paghawak ng mga nakumpiskang droga, mula sa pagkumpiska hanggang sa presentasyon sa korte. Layunin nitong maprotektahan ang integridad ng ebidensya. |
| Bakit mahalaga ang chain of custody rule? | Upang maiwasan ang posibilidad ng pagpapalit, pagtatanim, o kontaminasyon ng ebidensya. Ito ay mahalaga upang matiyak na ang ebidensya na ginamit laban sa akusado ay tunay at hindi gawa-gawa lamang. |
| Ano ang naging basehan ng Korte Suprema sa pagpapawalang-sala kay Geronimo? | Ang hindi pagsunod ng mga pulis sa Section 21 ng RA 9165, lalo na ang kawalan ng kinatawan mula sa DOJ at media sa panahon ng inventory at pagkuha ng litrato ng mga droga. |
| Ano ang ibig sabihin ng “saving clause” sa RA 9165? | Pinapayagan nito ang korte na balewalain ang hindi mahigpit na pagsunod sa Section 21 kung mayroong makatwirang dahilan at napanatili ang integridad ng ebidensya. |
| Napatunayan ba ng mga pulis na mayroon silang makatwirang dahilan para hindi sumunod sa Section 21? | Hindi. Nabigo silang magbigay ng sapat na paliwanag kung bakit hindi nila naisagawa ang inventory sa presensya ng mga kinatawan mula sa DOJ at media. |
| Ano ang implikasyon ng desisyon na ito sa mga kaso ng droga? | Nagbibigay-diin ito sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa tamang proseso sa paghawak ng ebidensya. Ang mga pagkukulang sa proseso ay maaaring maging dahilan upang mapawalang-sala ang akusado. |
| Maaari bang mapawalang-sala ang akusado kung may maliit na pagkakamali sa proseso ng chain of custody? | Hindi kinakailangan. Depende ito sa kalubhaan ng pagkakamali at kung napatunayan ng mga awtoridad na napanatili pa rin nila ang integridad ng ebidensya. |
Ang desisyon na ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa batas at tamang proseso. Ito ay paalala sa mga awtoridad na hindi sapat ang mahuli ang mga nagkasala; dapat din nilang tiyakin na ang kanilang mga karapatan ay protektado. Ang paglabag sa mga alituntunin ay maaaring magresulta sa pagkawala ng kaso, kahit na mayroong sapat na ebidensya na nagpapatunay sa pagkakasala ng akusado.
Para sa mga katanungan tungkol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para sa layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na gabay na angkop sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: PEOPLE OF THE PHILIPPINES, PLAINTIFF-APPELLEE, V. JONAS GERONIMO Y PINLAC, ACCUSED-APPELLANT., G.R. No. 225500, September 11, 2017
Mag-iwan ng Tugon