Sa isang desisyon na nagpapatibay sa kahalagahan ng integridad sa serbisyo publiko, lalong-lalo na sa loob ng hudikatura, pinagtibay ng Korte Suprema ang pananagutan ng isang Clerk of Court VI at Cash Clerk ng Regional Trial Court (RTC) sa San Pablo City, Laguna, dahil sa kapabayaan sa tungkulin at hindi pagiging matapat. Ipinakita ng kasong ito ang hindi dapat palampasin ang anumang paglabag sa tiwala ng publiko, at ang mga lingkod-bayan ay dapat maging huwaran ng katapatan at integridad. Pinatawan ng Korte Suprema ng parusang dismissal mula sa serbisyo ang mga nasabing opisyal dahil sa pagkukulang sa pangangalaga ng mga pondo ng hukuman. Malinaw na ipinapakita sa desisyong ito na ang sinumang empleyado ng hukuman na mapatutunayang nagkasala ng dishonesty at gross neglect of duty ay hindi lamang mapaparusahan ng dismissal, kundi pati na rin pagkansela ng civil service eligibility, forfeiture ng retirement benefits, at perpetual disqualification mula sa anumang posisyon sa gobyerno.

Kapabayaan at Pagtakas sa Responsibilidad: Ang Kwento ng Nawawalang Pondo

Ang kaso ay nagsimula nang matuklasan ng Financial Audit Team ng Office of the Court Administrator (OCA) ang kakulangan sa pondo ng Fiduciary Fund (FF) ng RTC San Pablo City, Laguna. Sa kanilang pagsisiyasat, natuklasan ng grupo na mayroong kakulangan na P888,320.59 sa FF account. Ito ay dahil sa hindi pagre-remit ng mga koleksyon na nagkakahalaga ng P878,320.59 at isang hindi maipaliwanag na withdrawal na P10,000.00. Lumabas sa imbestigasyon na hindi isinumite ni Dequito ang mga kinakailangang buwanang financial reports sa Revenue Section, Accounting Division, Financial Management Office, OCA, para itago ang hindi na-remit na mga koleksyon mula August 28, 2014 hanggang April 6, 2015.

Sa pagtatanggol ni Dequito, sinabi niya na si Aro ang dapat managot sa malaking bahagi ng kakulangan. Ayon kay Aro, inamin niyang ginamit niya ang pondo ng hukuman para sa personal niyang pangangailangan. Samantala, ipinaliwanag naman ni Dequito na nagtiwala siya kay Aro bilang Cash Clerk, ngunit nagulat siya nang matuklasan ang kakulangan sa pondo. Ipinunto niya na si Aro ang dapat managot dahil sa kanyang mga pagkukulang. Gayunpaman, sinabi ng Audit Team na si Dequito pa rin ang dapat managot sa kakulangan dahil siya ang Clerk of Court at may responsibilidad na pangalagaan ang mga pondo ng hukuman. Ayon sa command responsibility rule, inutusan si Dequito na isauli ang nawawalang pondo, na kanyang ginawa noong June 18, 2015.

Bagamat naisauli na ang pera, sinabi ng Audit Team na dapat pa ring managot sina Dequito at Aro dahil nalugi ang hukuman sa interes na dapat sana ay nakuha kung naideposito agad ang pera. Dahil sa insidente, agad silang inalis sa kanilang posisyon. Pagkatapos ng imbestigasyon, inirekomenda ng OCA na sampahan ng kasong administratibo sina Dequito at Aro dahil sa paglabag sa mga panuntunan ng Korte Suprema tungkol sa pangangalaga ng mga pondo ng hukuman.

Sa resolusyon ng Korte Suprema, pinagtibay nito ang rekomendasyon ng OCA na managot sina Aro at Dequito. Ayon sa Korte Suprema, ang dishonesty ay isang pagpapakita ng pagsisinungaling, panloloko, o pandaraya, na taliwas sa integridad at katapatan. Dahil inamin ni Aro na ginamit niya ang pondo ng hukuman para sa kanyang sariling gamit, malinaw na nagkasala siya ng dishonesty.

Dishonesty is the disposition to lie, cheat, deceive or defraud; untrustworthiness; lack of integrity; lack of honesty, probity or integrity in principle; lack of fairness and straightforwardness; disposition to defraud, deceive or betray.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na bilang isang cash clerk, si Aro ay isang accountable officer na may sensitibong tungkulin na mangolekta ng pera para sa hukuman. Dahil dito, dapat siyang maging mapagkakatiwalaan at tapat sa kanyang tungkulin. Para sa Korte Suprema, hindi katanggap-tanggap ang paggamit ni Aro ng pondo ng hukuman para sa kanyang personal na pangangailangan, kahit ano pa man ang kanyang dahilan.

Bukod pa rito, sinabi ng Korte Suprema na nagkasala rin si Aro ng grave misconduct. Ayon sa Korte Suprema, ang grave misconduct ay isang paglabag sa mga panuntunan at regulasyon, lalo na kung ito ay may kasamang corruption, intensyon na labagin ang batas, o pagwawalang-bahala sa mga regulasyon. Dahil ginamit ni Aro ang pondo ng hukuman para sa kanyang sariling interes, malinaw na nagkasala siya ng grave misconduct.

Para naman kay Dequito, sinabi ng Korte Suprema na nagkasala siya ng gross neglect of duty dahil sa kakulangan sa FF at sa hindi niya pagre-remit ng mga koleksyon at pagsusumite ng mga financial reports. Ang gross neglect of duty ay tumutukoy sa kapabayaan na nagpapakita ng kawalan ng pag-iingat, o ang hindi paggawa ng isang bagay na dapat gawin. Ayon sa Korte Suprema, ang pag-iingat sa mga pondo at koleksyon, at ang pagsusumite ng mga financial reports ay mahalaga para sa maayos na pagpapatakbo ng hukuman.

Gross neglect of duty refers to negligence characterized by the glaring want of care; by acting or omitting to act in a situation where there is a duty to act, not inadvertently, but willfully and intentionally; or by acting with a conscious indifference to consequences with respect to other persons who may be affected.

Malinaw na nagpabaya si Dequito sa kanyang tungkulin nang ipaubaya niya kay Aro ang responsibilidad na mag-remit ng pondo at magsumite ng mga report. Bilang Clerk of Court, siya ang dapat na nangangasiwa sa mga pondo ng hukuman, kahit pa may iba siyang inatasang gumawa nito. Kaya naman, sinabi ng Korte Suprema na tama lang na managot si Dequito sa kakulangan sa pondo at sa interes na nawala dahil sa hindi napapanahong pagre-remit.

Dahil sa kanilang mga pagkakamali, pinatawan ng Korte Suprema ng parusang dismissal sina Aro at Dequito. Sinabi ng Korte Suprema na ang dishonesty, grave misconduct, at gross neglect of duty ay mga seryosong pagkakamali na dapat parusahan ng dismissal, kahit pa ito ang unang pagkakataon na nagkasala ang isang empleyado.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung dapat bang managot sina Dequito at Aro sa administratibo dahil sa kakulangan sa pondo ng hukuman at sa kanilang mga pagkukulang sa tungkulin.
Ano ang naging hatol ng Korte Suprema?	Nahatulan ng Korte Suprema sina Aro at Dequito na guilty sa serious dishonesty, grave misconduct, at gross neglect of duty, at pinatawan sila ng parusang dismissal mula sa serbisyo.
Bakit sinabi ng Korte Suprema na nagkasala si Aro ng dishonesty at grave misconduct?	Dahil inamin ni Aro na ginamit niya ang pondo ng hukuman para sa kanyang sariling gamit, malinaw na nagkasala siya ng dishonesty. Dagdag pa rito, sinabi ng Korte Suprema na ang paggamit ni Aro ng pondo ng hukuman para sa kanyang sariling interes ay isang grave misconduct.
Bakit sinabi ng Korte Suprema na nagkasala si Dequito ng gross neglect of duty?	Dahil ipinaubaya niya kay Aro ang responsibilidad na mag-remit ng pondo at magsumite ng mga report, malinaw na nagpabaya si Dequito sa kanyang tungkulin bilang Clerk of Court.
Ano ang ibig sabihin ng dismissal mula sa serbisyo?	Ang dismissal mula sa serbisyo ay ang pagtanggal sa isang empleyado sa kanyang trabaho sa gobyerno. Bukod pa rito, kinakansela rin ang kanyang civil service eligibility, pinapawalang-bisa ang kanyang retirement benefits (maliban sa accrued leave credits), at hindi na siya maaaring magtrabaho sa anumang ahensya ng gobyerno.
Ano ang kahalagahan ng desisyong ito?	Pinapakita ng desisyong ito na seryoso ang Korte Suprema sa pagpapanagot sa mga empleyado ng hukuman na nagkakasala ng dishonesty, grave misconduct, at gross neglect of duty.
Mayroon bang ibang inutos ang Korte Suprema sa kasong ito?	Inutusan din ng Korte Suprema ang Office of the Court Administrator na magsampa ng kasong administratibo laban kay Sherriff Mario S. Devanadera dahil sa kanyang unliquidated Sheriff’s Trust Fund (STF) balance. Inutusan din ang OCA na alamin kung nag-isyu si Dequito ng clearance para sa pagreretiro ni Sheriff Rodrigo G. Baliwag.
Ano ang dapat gawin ng Executive Judge ng RTC San Pablo City, Laguna?	Inutusan ng Korte Suprema ang Executive Judge ng RTC San Pablo City, Laguna na bantayan ang lahat ng financial transactions ng hukuman at siguraduhing sinusunod ang mga panuntunan ng Korte Suprema tungkol sa pangangalaga ng mga pondo ng hukuman.

Sa pangkalahatan, ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pananagutan at integridad sa serbisyo publiko. Dapat tandaan ng lahat ng empleyado ng gobyerno, lalo na ng mga nagtatrabaho sa hudikatura, na sila ay may tungkuling pangalagaan ang tiwala ng publiko at maglingkod nang tapat at mahusay.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: OFFICE OF THE COURT ADMINISTRATOR VS. CLERK OF COURT VI MELVIN C. DEQUITO AND CASH CLERK ABNER C. ARO, A.M. No. P-15-3386, November 15, 2016