Sa desisyong ito, ipinaliwanag ng Korte Suprema na hindi mananagot ang mga empleyado ng gobyerno sa hindi pagremit ng Home Development Mutual Fund (HDMF) contributions kung mayroong “lawful cause” o legal na dahilan. Ito ay kung ang kanilang tungkulin sa pagremit ay inilipat na sa ibang ahensya dahil sa devolution. Ang desisyon na ito ay nagbibigay linaw sa pananagutan ng mga empleyado sa ilalim ng Presidential Decree (P.D.) No. 1752, na sinusugan ng Republic Act (R.A.) No. 7742, at nagtatakda ng mga pagkakataon kung kailan sila maaaring hindi managot sa paglabag nito.

Kapag Nawala ang Tungkulin: Sino ang Dapat Managot sa HDMF Remittances?

Ang kasong ito ay tungkol sa mga empleyado ng Rizal Memorial District Hospital (RMDH) na kinasuhan dahil sa hindi pagremit ng HDMF contributions at loan payments noong Marso 1993. Ayon sa prosecution, mayroong P15,818.81 na kinolekta para sa HDMF loan repayments at P7,965.58 para sa HDMF contributions. Ngunit, hindi umano ito nairemit sa Pag-IBIG Fund, na nagdulot ng perwisyo sa mga empleyado. Ang depensa naman ng mga akusado ay dahil sa devolution ng ospital sa probinsya noong Abril 1993, ang responsibilidad sa pagremit ay inilipat na sa Provincial Government of Zamboanga del Norte.

Pinagtibay ng Municipal Trial Courts in Cities (MTCC), Regional Trial Court (RTC), at Sandiganbayan ang desisyon na guilty ang mga akusado. Iginiit ng Sandiganbayan na ang devolution ay hindi sapat na dahilan upang hindi sila managot. Ngunit, sa pag-apela sa Korte Suprema, binawi ang desisyon na ito.

Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung dapat bang managot ang mga petisyuner sa ilalim ng Section 23 ng P.D. No. 1752, na sinusugan ng R.A. No. 7742, para sa hindi pagremit ng HDMF contributions. Ayon sa Korte Suprema, mahalaga na matukoy kung ang pagkabigong magremit ay may “lawful cause” o walang “fraudulent intent.”

Section 23. Penal Provisions. Refusal or failure without lawful cause or with fraudulent intent to comply with the provisions of this Decree, as well as the implementing rules and regulations adopted by the Board of Trustees, particularly with respect to registration of employees, collection and remittance of employee savings as well as employer counterparts, or the correct amount due, within the time set in the implementing rules and regulations or specific call or extension made by the Fund Management, shall constitute an offense punishable by a fine of not less, but not more than twice, the amount involved or imprisonment of not more than six (6) years, or both such fine and imprisonment, in the discretion of the Court, apart from the Civil liabilities and/or obligations of the offender or delinquent. When the offender is a corporation, the penalty shall be imposed upon the members of the governing board and the President or General Manager, without prejudice to the prosecution of related offenses under the Revised Penal Code and other laws, revocation and denial of operating rights and privileges in the Philippines, and deportation when the offender is a foreigner.

Sinabi ng Korte Suprema na mayroong “lawful cause” ang mga petisyuner. Ang remittances para sa HDMF contributions at payments ay ginagawa ng RMDH sa mga buwan na sumunod sa deductions dahil ang mga ito ay ibinabawas mula sa ikalawang quincena payroll. Ibig sabihin, ang remittances para sa deductions na ginawa noong ikalawang quincena ng Marso 1993 ay dapat gawin noong Abril 1993. Ngunit, noong Abril 1, 1993, ang RMDH ay devolved na sa Provincial Government of Zamboanga del Norte. Dahil dito, lahat ng financial transactions ng ospital ay ginawa na sa pamamagitan ng Office of the Provincial Governor.

Iginiit ng Korte na mayroong legal na batayan ang mga petisyuner upang maniwala na ang tungkuling magtabi ng pondo at magremit ng HDMF ay inilipat na mula sa ospital patungo sa provincial government. Hindi sila dapat parusahan sa hindi pagganap ng tungkuling hindi na nila hawak at kontrolado. Ang devolution ng ospital ay isang valid justification para sa kanilang hindi pagremit ng HDMF contributions noong Marso 1993.

Bukod pa rito, walang ebidensya na mayroong “fraudulent intent” o sinadyang pagtanggi na magremit. Maaaring ang hindi pagremit ay dahil sa confusion ng mga personnel tungkol sa kanilang tungkulin dahil sa devolution. Ang mahalaga ay ang paniniwala ng mga petisyuner na ang tungkuling magremit ay inilipat na sa provincial government. Sa katunayan, ipinaalam nila sa Hospital Chief na kailangang makipag-usap sa Gobernador para sa pagbabayad.

Sa kasong ito, ipinunto ng Korte na kahit na sa kaso ng malum prohibitum (kung saan ang paggawa ng ipinagbabawal na gawain mismo ang parusa), ang batas ay nagpaparusa lamang sa pagkabigong magremit kung walang “lawful cause” o mayroong “fraudulent intent”. Dahil walang ebidensya ng fraudulent intent, at mayroong “lawful cause” dahil sa devolution, hindi maaaring managot ang mga petisyuner.

Sa ganitong sitwasyon, binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng presumption of innocence, na nagsasabing dapat itong paboran at dapat na bigyan ng exoneration ang akusado. Kaya naman, ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng Sandiganbayan at pinawalang-sala ang mga petisyuner, nang walang prejudice sa kanilang administrative at/o civil liabilities, kung warranted.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung mananagot ba ang mga empleyado ng ospital sa hindi pagremit ng HDMF contributions dahil sa devolution.
Ano ang ibig sabihin ng “lawful cause” sa kasong ito?	Ang “lawful cause” ay ang devolution ng ospital sa provincial government, na naglipat ng responsibilidad sa pagremit.
Ano ang kahalagahan ng devolution sa desisyon ng Korte Suprema?	Ang devolution ang naging dahilan upang mapawalang-sala ang mga akusado dahil napatunayan na ang responsibilidad sa pagremit ay inilipat na sa ibang ahensya.
Ano ang ibig sabihin ng “fraudulent intent” sa ilalim ng batas?	Ang “fraudulent intent” ay tumutukoy sa intensyon na manloko o magdaya sa hindi pagremit ng mga kontribusyon.
Ano ang epekto ng Republic Act No. 9679 sa kasong ito?	Kahit na pinalawak ng R.A. No. 9679 ang penal provisions, hindi pa rin mananagot ang mga akusado dahil mayroong lawful cause para sa kanilang hindi pagremit.
Paano nakaapekto ang presumption of innocence sa desisyon ng Korte Suprema?	Dahil hindi napatunayan ang kasalanan ng mga akusado beyond reasonable doubt, pinaboran ng Korte Suprema ang presumption of innocence.
Ano ang naging desisyon ng Sandiganbayan sa kasong ito?	Pinagtibay ng Sandiganbayan ang desisyon ng RTC at MTCC na guilty ang mga akusado, ngunit binaliktad ito ng Korte Suprema.
Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagbawi ng desisyon ng Sandiganbayan?	Nakita ng Korte Suprema na mayroong lawful cause ang mga akusado dahil sa devolution at walang ebidensya ng fraudulent intent.

Sa huli, ang kasong ito ay nagpapaalala na ang batas ay dapat ipatupad nang may pag-unawa sa mga pangyayari at sitwasyon. Hindi dapat basta na lamang parusahan ang isang indibidwal kung mayroong sapat na dahilan para sa kanilang pagkakamali.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Editha B. Saguin and Lani D. Grado v. People, G.R. No. 210603, November 25, 2015