Sa kasong ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Ruel Tuano y Hernandez sa kasong ilegal na pag-aari ng ‘shabu’ dahil sa paglabag sa mga alituntunin sa chain of custody ng droga. Ipinunto ng Korte na ang hindi pagsunod sa Section 21 ng Republic Act No. 9165, lalo na sa mga kaso kung saan maliit lamang ang dami ng droga, ay nagdudulot ng pagdududa sa integridad ng ebidensya at maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado. Kaya, napakahalaga na sundin ang mga tamang proseso sa paghawak ng mga nakumpiskang droga upang maprotektahan ang karapatan ng akusado at matiyak ang integridad ng sistema ng hustisya.

Maliit na Sachet, Malaking Problema: Nang Nawala ang Chain of Custody, Nawala ang Kaso

Ang kaso ni Ruel Tuano ay nagsimula nang siya ay maaresto dahil umano sa pagwawagayway ng isang maliit na sachet ng ‘shabu’. Sa pagdinig, iginiit ng depensa na ilegal ang pagdakip sa kanya at hindi nasunod ang tamang proseso sa paghawak ng ebidensya. Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung sapat ba ang ebidensya ng prosekusyon, lalo na’t hindi nasunod ang mga patakaran sa chain of custody na itinakda ng batas.

Ayon sa Section 21 ng Republic Act No. 9165, kailangan ang maayos na pag-iingat at pagdokumento ng mga nakumpiskang droga. Kasama rito ang pagkuha ng inventory at litrato ng droga sa presensya ng akusado o kanyang kinatawan, isang elected public official, at kinatawan ng National Prosecution Service o media. Layunin nito na maiwasan ang anumang pagdududa sa integridad ng ebidensya at matiyak na walang pagbabago o pagpapalit na nangyari.

SEC. 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. – The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs, plant sources of dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, as well as instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment so confiscated, seized and/or surrendered, for proper disposition in the following manner:

(1) The apprehending team having initial custody and control of the dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment shall, immediately after seizure and confiscation, conduct a physical inventory of the seized items and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, with an elected public official and a representative of the ‘National Prosecution Service or the media who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof. Provided, That the physical inventory and photograph shall be conducted at the place where the search warrant is served; or at the nearest police station or at the nearest office of the apprehending officer/team, whichever is practicable, in case of warrantless seizures: Provided, finally, That noncompliance of these requirements under justifiable grounds, as long as the integrity and the evidentiary value of the seized items are properly preserved by the apprehending officer/team, shall not render void and invalid such seizures and custody over said items.

Sa kaso ni Tuano, hindi nasunod ang mga nabanggit na alituntunin. Walang inventory o litrato na kinuha sa presensya ng akusado o ng kanyang kinatawan. Dahil dito, nagkaroon ng pagdududa sa integridad ng ebidensya. Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang pagiging maliit ng dami ng droga (0.064 gramo) ay nagpapataas ng pangangailangan para sa mas mahigpit na pagsunod sa Section 21. Ito ay dahil mas madaling itanim o baguhin ang maliit na dami ng droga.

Base sa Mallillin v. People, sinasabi na “a unique characteristic of narcotic substances is that they are not readily identifiable as in fact they are subject to scientific analysis to determine their composition and nature.” Ibig sabihin, napakahalaga na masiguro ang chain of custody dahil hindi basta-basta makikilala ang droga at kailangan ng scientific analysis para malaman ang komposisyon nito. Kailangan din na ipakita ng estado sa pamamagitan ng records o testimony, ang tuloy-tuloy na kinaroroonan ng exhibit mula nang mapasakamay ito ng mga pulis hanggang sa masuri ito sa laboratoryo para matukoy ang komposisyon nito.

Ang hindi pagsunod sa Section 21 ay hindi lamang simpleng teknikalidad. Ito ay may malaking epekto sa karapatan ng akusado at sa integridad ng sistema ng hustisya. Kapag hindi nasunod ang tamang proseso, maaaring mapawalang-sala ang isang akusado kahit pa may ebidensya laban sa kanya. Hindi sapat na sabihin lamang na walang malaking pagitan ng oras mula sa pag-aresto hanggang sa pagsusumite ng droga sa laboratoryo. Kailangan ding patunayan na walang pagbabago o pagpapalit na nangyari sa ebidensya.

Inulit ng Korte Suprema na hindi dapat umasa ang prosekusyon sa pagpapalagay na regular na ginampanan ng mga opisyal ang kanilang tungkulin. Kailangan nilang patunayan na talagang sinunod nila ang tamang proseso. Ayon kay Justice Holmes, “I think it a less evil that some criminals should escape than that the government should play an ignoble part.” Mas mabuti pang makatakas ang ilang kriminal kaysa magpakita ang gobyerno ng hindi marangal na pag-uugali.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung napatunayan ba ng prosekusyon na nagkasala si Tuano sa ilegal na pag-aari ng droga nang hindi nilalabag ang mga patakaran sa chain of custody.
Ano ang chain of custody?	Ito ang proseso ng pagdokumento at pag-iingat ng ebidensya upang matiyak na walang pagbabago o pagpapalit na nangyari mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta sa korte.
Ano ang Section 21 ng Republic Act No. 9165?	Ito ang probisyon ng batas na nagtatakda ng mga alituntunin sa paghawak at pag-iingat ng mga nakumpiskang droga.
Bakit mahalaga ang pagsunod sa Section 21?	Upang maprotektahan ang karapatan ng akusado at matiyak ang integridad ng ebidensya.
Ano ang naging resulta ng kaso?	Pinawalang-sala ng Korte Suprema si Tuano dahil sa hindi pagsunod sa mga patakaran sa chain of custody.
Ano ang epekto ng kasong ito sa ibang mga kaso ng droga?	Nagbibigay ito ng babala sa mga law enforcement agencies na kailangan nilang sundin ang tamang proseso sa paghawak ng mga ebidensya ng droga.
Ano ang dapat gawin kung hindi nasunod ang mga patakaran sa chain of custody sa isang kaso ng droga?	Maaaring maghain ng mosyon ang depensa upang ipawalang-bisa ang ebidensya dahil sa paglabag sa karapatan ng akusado.
Anong aral ang makukuha sa kasong ito?	Na napakahalaga ng pagsunod sa batas at tamang proseso upang matiyak ang hustisya sa bawat kaso.

Ang kaso ni Ruel Tuano ay nagpapaalala sa atin na ang hustisya ay hindi lamang tungkol sa pagpaparusa sa mga nagkasala, kundi pati na rin sa pagprotekta sa karapatan ng bawat akusado. Sa mga kaso ng droga, lalo na kung maliit lamang ang dami ng ebidensya, kailangan ang mas mahigpit na pagsunod sa batas upang maiwasan ang anumang pagdududa at matiyak na walang inosenteng maparusahan.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Ruel Tuano y Hernandez v. People, G.R No. 205871, June 27, 2016