Pagbabayad ng Utang Bago Maghain ng Kaso: Kailan Ito Makakaligtas sa B.P. 22?

G.R. No. 190834, November 26, 2014

Naranasan mo na bang magbayad ng utang matapos kang makatanggap ng demand letter? O kaya’y natakot kang makasuhan kaya nagbayad ka na lang? Mahalaga itong malaman dahil may mga pagkakataon na kahit nakapagbayad ka na, maaari ka pa ring kasuhan. Pag-aaralan natin ang isang kaso kung saan ang pagbabayad bago maghain ng kaso ay nakapagligtas sa akusado sa parusa ng batas.

INTRODUKSYON

Ang pag-isyu ng tseke na walang sapat na pondo ay isang malaking problema. Hindi lamang ito nakakasira sa tiwala sa pagitan ng mga indibidwal, kundi nakakaapekto rin sa sistema ng pananalapi ng bansa. Kaya naman, mayroong batas na nagpaparusa sa mga naglalabas ng ‘bouncing checks’. Ngunit, paano kung bago pa man maghain ng kaso, nakapagbayad na ang nag-isyu ng tseke? Ito ang katanungang sinagot ng Korte Suprema sa kasong ito ni Ariel T. Lim laban sa People of the Philippines.

LEGAL NA KONTEKSTO

Ang Batas Pambansa Bilang 22, o mas kilala bilang ‘Bouncing Checks Law’, ay naglalayong protektahan ang integridad ng sistema ng tseke. Ayon sa batas na ito, ang sinumang mag-isyu ng tseke na walang sapat na pondo, at hindi ito nabayaran sa loob ng limang araw pagkatapos matanggap ang abiso ng ‘dishonor’, ay maaaring maparusahan. Narito ang mahahalagang elemento ng B.P. 22:

• Ang akusado ay gumawa, humugot, o nag-isyu ng tseke para sa kanyang account o para sa halaga.
• Alam ng akusado sa panahon ng pag-isyu na wala siyang sapat na pondo sa, o kredito sa bangko para sa pagbabayad ng tseke sa kabuuan sa kanyang pagpresenta.
• Ang tseke ay hindi nabayaran ng bangko dahil sa kakulangan ng pondo o kredito, o hindi sana ito nabayaran sa parehong dahilan maliban na lamang kung ang nag-isyu, nang walang anumang validong dahilan, ay nag-utos sa bangko na itigil ang pagbabayad.

Ang batas ay nagbibigay ng ‘prima facie presumption’ na alam ng nag-isyu na walang siyang sapat na pondo. Ibig sabihin, sa sandaling mapatunayan na ang tseke ay tumalbog at hindi ito nabayaran sa loob ng limang araw, ipinapalagay na ng korte na alam ng nag-isyu na walang siyang pondo. Ngunit, ang presumption na ito ay maaaring pabulaanan. Ayon sa Korte Suprema sa kasong Tan v. Philippine Commercial International Bank, kung ang tseke ay nabayaran sa loob ng limang araw, ang presumption na ito ay nawawala, at hindi na maaaring kasuhan ang nag-isyu sa ilalim ng B.P. 22.

Gayunpaman, may mga pagkakataon na kahit lampas na sa limang araw, ngunit bago pa man naisampa ang kaso sa korte, nakapagbayad na ang akusado. Ano ang magiging epekto nito? Dito papasok ang prinsipyo ng ‘equity’ o pagiging makatarungan, na tinalakay sa kasong Griffith v. Court of Appeals.

PAGSUSURI NG KASO

Si Ariel T. Lim ay nag-isyu ng dalawang tseke bilang donasyon sa kandidatura ni Willie Castor noong 1998 elections. Ang mga tseke ay ginamit ni Castor upang bayaran ang mga materyales sa pag-imprenta. Dahil naantala ang pagdating ng mga materyales, inutusan ni Castor si Lim na mag-isyu ng ‘Stop Payment’ order sa bangko. Kaya naman, nang i-deposito ang mga tseke, ito ay tumalbog.

Matapos makatanggap ng demand letter mula kay Magna B. Badiee, at subpoena mula sa Office of the Prosecutor, nag-isyu si Lim ng replacement check na kanyang binayaran. Sa kabila nito, kinasuhan pa rin si Lim ng paglabag sa B.P. 22. Narito ang mga mahahalagang detalye ng kaso:

• Nag-isyu si Lim ng dalawang tseke na may petsang June 30, 1998 at July 15, 1998.
• Ang mga tseke ay tumalbog dahil sa ‘Stop Payment’ order.
• Nakapagbayad si Lim ng replacement check noong September 8, 1998, bago pa man naisampa ang kaso sa korte noong March 19, 1999.

Sa desisyon ng Korte Suprema, binigyang-diin na bagama’t ang paglabag sa B.P. 22 ay ang pag-isyu ng tseke na walang pondo, hindi dapat mekanikal ang pag-apply ng batas. Dapat tingnan kung ang layunin ng batas ay naisakatuparan na. Sa kasong ito, ang Korte Suprema ay sumang-ayon sa OSG na dapat mapawalang-sala si Lim.

Ayon sa Korte:

While we agree with the private respondent that the gravamen of violation of B.P. 22 is the issuance of worthless checks that are dishonored upon their presentment for payment, we should not apply penal laws mechanically. We must find if the application of the law is consistent with the purpose of and reason for the law. Ratione cessat lex, el cessat lex. (When the reason for the law ceases, the law ceases.) It is not the letter alone but the spirit of the law also that gives it life. This is especially so in this case where a debtor’s criminalization would not serve the ends of justice but in fact subvert it.

Binanggit din ng Korte ang kasong Griffith, kung saan napawalang-sala ang akusado dahil nakapagbayad ito bago pa man naisampa ang kaso. Sinabi ng Korte na bagama’t may pagkakaiba sa mga detalye ng kaso, ang prinsipyo ng ‘equity’ ay dapat pa ring ipairal.

Dagdag pa ng Korte:

In sum, considering that the money value of the two checks issued by petitioner has already been effectively paid two years before the informations against him were filed, we find merit in this petition. We hold that petitioner herein could not be validly and justly convicted or sentenced for violation of B.P. 22. x x x

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ang desisyon na ito ay nagpapakita na hindi dapat maging mekanikal ang pag-apply ng batas. Kung ang layunin ng batas ay naisakatuparan na, tulad ng pagbabayad ng utang bago pa man naisampa ang kaso, hindi na dapat ipagpatuloy ang paglilitis. Ito ay isang proteksyon para sa mga nagbabayad ng kanilang mga obligasyon sa mabuting loob.

Key Lessons:

• Kung nakapag-isyu ka ng tseke na tumalbog, agad itong bayaran.
• Kung nakatanggap ka ng demand letter, makipag-ugnayan agad sa nagpautang at subukang magbayad.
• Kung nakapagbayad ka na bago pa man naisampa ang kaso, ipaalam ito sa korte at magsumite ng mga ebidensya ng pagbabayad.

FREQUENTLY ASKED QUESTIONS

1. Ano ang mangyayari kung nakapagbayad ako ng tseke matapos na akong kasuhan sa korte?

Ang pagbabayad matapos na maghain ng kaso ay hindi na makakaligtas sa iyo sa parusa ng B.P. 22. Maaari lamang itong maging basehan para sa mas magaan na parusa.

2. Paano kung hindi ako nakatanggap ng demand letter?

Ang pagpapadala ng demand letter ay mahalaga upang mapatunayan na alam mo na tumalbog ang tseke. Kung hindi ka nakatanggap ng demand letter, maaaring hindi ka makasuhan ng B.P. 22.

3. Ano ang dapat kong gawin kung kinasuhan ako ng B.P. 22 kahit nakapagbayad na ako bago pa man naisampa ang kaso?

Kumuha ng abogado at ipagtanggol ang iyong sarili sa korte. Ipakita ang mga ebidensya ng iyong pagbabayad at ipaliwanag ang mga pangyayari.

4. Ang B.P. 22 ba ay para lamang sa mga tseke na ginamit sa negosyo?

Hindi. Ang B.P. 22 ay sumasaklaw sa lahat ng uri ng tseke, basta’t ito ay ginamit bilang kabayaran sa isang obligasyon.

5. Maaari ba akong makulong kung mapatunayang nagkasala ako sa B.P. 22?

Oo. Ang parusa sa paglabag sa B.P. 22 ay multa o pagkakakulong, o pareho, depende sa desisyon ng korte.

Naging komplikado ba ang sitwasyon mo dahil sa B.P. 22? Huwag mag-alala, ang ASG Law ay eksperto sa mga ganitong usapin. Kung kailangan mo ng konsultasyon o legal na representasyon, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Para sa karagdagang impormasyon, bisitahin ang aming website dito o mag-email sa amin sa hello@asglawpartners.com. Handa kaming tumulong sa iyo!