INTRODUKSYON

n

Sa mga kaso ng rape, ang patunay ng pananakot at karahasan ay kritikal. Kung walang sapat na ebidensya na nagpapakita na ang akusado ay gumamit ng pananakot o dahas upang puwersahin ang biktima, maaaring mahirapan ang prosekusyon na mapatunayan ang kaso. Ito ang sentro ng kaso ng People of the Philippines v. Rene Santiago. Si Rene Santiago ay kinasuhan ng dalawang bilang ng rape ng isang batang babae na si “AAA”. Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung napatunayan ba ng prosekusyon na ginamit ni Santiago ang pananakot at karahasan upang rape-in si AAA, at kung tama ba ang hatol na simple rape sa halip na statutory rape.

nn

KONTEKSTONG LEGAL

n

Ang rape ay isang karumal-dumal na krimen na mahigpit na pinaparusahan sa ilalim ng batas Pilipinas. Ayon sa Article 266-A(1)(a) ng Revised Penal Code, na sinusugan ng Republic Act No. 8353, ang rape ay naisasagawa sa pamamagitan ng pakikipagtalik sa isang babae sa pamamagitan ng dahas, pananakot, o panlilinlang. Mahalagang tandaan na ang kawalan ng pahintulot ng biktima ay isang mahalagang elemento ng rape.

n

May pagkakaiba sa pagitan ng simple rape at statutory rape. Ang statutory rape ay tumutukoy sa pakikipagtalik sa isang babae na wala pang 12 taong gulang. Sa kasong ito, ang edad ng biktima ang nagiging pangunahing batayan, at hindi na kinakailangan pang patunayan ang pananakot o dahas. Samantala, sa simple rape, kinakailangan patunayan na may pananakot, dahas, o panlilinlang, maliban pa sa kawalan ng pahintulot ng biktima.

n

Sa kaso ng People v. Amistoso, G.R. No. 201447, Enero 9, 2013, nilinaw ng Korte Suprema ang mga elemento ng statutory rape: “(1) that the accused had carnal knowledge of a woman; and (2) that the woman is below 12 years of age x x x.” Samakatuwid, kung ang biktima ay higit sa 12 taong gulang, ang krimen ay maaaring simple rape, depende sa iba pang mga elemento tulad ng pananakot o dahas.

n

Sa mga kaso ng rape, mahalaga ang testimonya ng biktima. Bagaman ang affidavit o sinumpaang salaysay ay mahalaga sa pagsisimula ng kaso, ang testimonya sa korte ang mas binibigyang-halaga. Ayon sa Korte Suprema, ang mga pahayag sa korte ay mas pinaniniwalaan kaysa sa mga nakasulat na affidavit dahil sa kakulangan ng masusing pagsisiyasat sa pagkuha ng affidavit. Gayunpaman, kinakailangan ding suriin ang kredibilidad ng biktima at ang konsistensya ng kanyang mga pahayag.

nn

PAGSUSURI NG KASO

n

Si Rene Santiago ay kinasuhan ng dalawang bilang ng rape dahil sa insidente noong Disyembre 25, 2004 at Enero 21, 2005. Sa mga petsang ito, sinasabing ginahasa niya si “AAA”, na sinasabing 11 taong gulang noong panahong iyon. Sa kanyang depensa, itinanggi ni Santiago ang mga paratang at naghain ng alibi, sinasabing wala siya sa lugar ng krimen noong mga panahong iyon.

n

Sa paglilitis sa Regional Trial Court (RTC) ng Baler, Aurora, hindi pinaniwalaan ang alibi ni Santiago. Ayon sa RTC, positibong kinilala si Santiago ng biktima na si AAA. Dahil dito, hinatulan ng RTC si Santiago ng simple rape sa dalawang bilang at pinatawan ng reclusion perpetua sa bawat bilang. Bukod pa rito, inutusan siyang magbayad ng P100,000.00 bilang civil indemnity, P100,000.00 bilang moral damages, at P50,000.00 bilang exemplary damages sa biktima para sa bawat bilang ng rape.

n

Hindi nasiyahan si Santiago sa desisyon ng RTC, kaya umapela siya sa Court of Appeals (CA). Sa CA, sinang-ayunan ang desisyon ng RTC. Iginiit ng CA na sapat ang ebidensya upang mapatunayan ang rape. “WHEREFORE, premises considered, the appealed decision is wholly AFFIRMED. SO ORDERED.” Hindi rin binigyang-pansin ng CA ang pagbabago ng depensa ni Santiago sa kanyang apela.

n

Mula sa pagtanggi at alibi sa RTC, biglang nagbago ang depensa ni Santiago sa apela. Inamin niya na nakipagtalik siya kay AAA, ngunit sinabi niya na ito ay may pahintulot at walang pananakot o dahas. Binatikos ng CA ang pagbabago ng depensa ni Santiago, sinasabing ito ay nagpapakita lamang ng kawalan niya ng kredibilidad. Ayon sa CA:

n

“From a complete denial of the occurrence of the rape incidents when he testified before the trial court, appellant now makes a sudden turn-around by admitting in the present appeal having had sexual intercourse with AAA that were, however, consensual as the latter never resisted his advances. But he offered no reason why AAA would consent to having sexual liaison with him. Albeit, a change in theory merely accentuates the accused’s lack of credibility and candor. Changing the defense on appeal is an indication of desperation on the part of the accused-appellant, due to the seeming inadequacy of his defense adopted in the first instance.”

n

Sa pag-apela sa Korte Suprema, muling iginiit ni Santiago na walang pananakot o dahas, at hindi siya pinigilan ni AAA. Gayunpaman, hindi rin ito pinaniwalaan ng Korte Suprema. Pinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng CA at RTC. Binigyang-diin ng Korte Suprema ang testimonya ni AAA sa korte na nagsabing tinakot siya ni Santiago at tinutukan ng “ice pick”. Bagaman hindi ito nabanggit sa kanyang sinumpaang salaysay, sinabi ng Korte Suprema na mas pinaniniwalaan ang testimonya sa korte. Ayon sa Korte Suprema:

n

“It is generally conceded that ex parte affidavits tend to be incomplete and inaccurate for lack of or absence of searching inquiries by the investigating officer. It is not a complete reproduction of what the declarant has in mind because it is generally prepared by the administering officer and the affiant simply signs it after it has been read to him. Hence, whenever there is a variance between the statements in the affidavit and those made in open court by the same witness, the latter generally [prevail]. Indeed, it is doctrinal that open court declarations take precedence over written affidavits in the hierarchy of evidence.”

n

Napag-alaman din sa kaso na si AAA ay 13 taong gulang na pala noong mga insidente, hindi 11 tulad ng nakasaad sa impormasyon. Dahil dito, tama ang hatol na simple rape, hindi statutory rape. Pinagtibay ng Korte Suprema ang parusang reclusion perpetua, ngunit binago ang danyos. Itinaas ang exemplary damages sa P30,000.00 sa bawat bilang at inutusan ang pagbabayad ng interes na 6% kada taon mula sa pagiging pinal ng desisyon.

nn

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

n

Ang kasong People v. Rene Santiago ay nagpapakita ng ilang mahahalagang aral, lalo na sa mga kaso ng rape.

n

Una, binibigyang-diin nito ang kahalagahan ng patunay ng pananakot at dahas sa kaso ng simple rape. Kinakailangan patunayan ng prosekusyon na hindi lamang basta nakipagtalik ang akusado sa biktima, kundi ginawa niya ito sa pamamagitan ng pananakot o dahas at labag sa kagustuhan ng biktima.

n

Pangalawa, ipinapakita nito ang mas mataas na bigat ng testimonya sa korte kumpara sa affidavit. Bagaman mahalaga ang affidavit sa pagsisimula ng kaso, ang testimonya ng biktima sa korte ang mas pinaniniwalaan. Kung may pagkakaiba sa pagitan ng affidavit at testimonya, mas mananaig ang testimonya.

n

Pangatlo, ang pagbabago ng depensa sa apela ay maaaring makasama sa akusado. Sa kasong ito, ang pagbabago ni Santiago mula alibi patungong consensual sex ay lalong nagpahina sa kanyang kredibilidad.

n

Pang-apat, kahit na may mga pagkakaiba sa detalye sa affidavit at testimonya ng biktima, hindi ito awtomatikong nangangahulugan na hindi mapaniniwalaan ang biktima. Lalo na sa mga kaso ng rape, maaaring maapektuhan ang biktima ng trauma, kaya maaaring hindi kumpleto o perpekto ang kanyang salaysay sa simula.

nn

MGA MAHAHALAGANG ARAL

n

n
• Sa kaso ng simple rape, kailangang mapatunayan ang pananakot o dahas.

n

• Mas pinaniniwalaan ang testimonya sa korte kaysa sa affidavit.

n

• Ang pagbabago ng depensa sa apela ay maaaring makasama sa akusado.

n

• Hindi perpekto ang alaala ng biktima, lalo na sa kaso ng trauma. Ang mahalaga ay konsistent ang pangunahing punto ng kanyang pahayag.

n

nn

MGA KARANIWANG TANONG (FAQs)

n

1. Ano ang kaibahan ng simple rape at statutory rape?
Ang simple rape ay rape na ginawa sa pamamagitan ng pananakot, dahas, o panlilinlang. Ang statutory rape naman ay rape sa babaeng wala pang 12 taong gulang, kahit walang pananakot o dahas.

n

2. Ano ang parusa sa simple rape?
Ang parusa sa simple rape ay reclusion perpetua.

n

3. Kung hindi perpekto ang salaysay ng biktima, hindi na ba siya mapaniniwalaan?
Hindi. Lalo na sa kaso ng trauma, maaaring hindi perpekto ang alaala ng biktima. Ang mahalaga ay konsistent ang pangunahing punto ng kanyang pahayag at mapapatunayan ang mga elemento ng krimen.

n

4. Ano ang dapat gawin kung biktima ka ng rape?
Agad na magsumbong sa pulis o awtoridad. Huwag mag-atubiling humingi ng tulong medikal at legal.

n

5. Maaari bang makalaya ang isang nahatulan ng reclusion perpetua sa rape?
Sa ilalim ng batas, hindi maaaring makalaya sa parole ang isang nahatulan ng reclusion perpetua sa rape.

n

Dalubhasa ang ASG Law sa mga kaso ng karahasan laban sa kababaihan at kabataan. Kung ikaw o ang iyong kakilala ay nangangailangan ng legal na tulong kaugnay ng mga kasong tulad nito, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com o makipag-contact dito para sa konsultasyon.

nn