Hindi Laging Hadlang ang Paglabag sa Seksyon 21 Kung Napanatili ang Chain of Custody

G.R. No. 190180, November 27, 2013

Sa maraming kaso ng droga sa Pilipinas, madalas na sentro ng argumento ang pagsunod sa mga pamamaraan sa paghawak ng ebidensya. Ano nga ba ang mangyayari kung hindi perpekto ang pagsunod sa Seksyon 21 ng Republic Act No. 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act)? Nililinaw ng kasong People of the Philippines v. Marissa Castillo na hindi awtomatikong mawawalan ng saysay ang kaso kung may bahagyang pagkakamali sa proseso, basta’t napanatili ang integridad at evidentiary value ng mga nakumpiskang droga.

Introduksyon

Isipin ang isang sitwasyon: inaresto ka dahil sa pagbebenta o pagmamay-ari ng droga. Sa korte, sinasabi ng iyong abogado na hindi sinunod ng pulis ang tamang proseso sa pagkuha at pag-imbentaryo ng ebidensya. Madali ka na bang makakalaya? Hindi agad. Bagama’t mahalaga ang tamang proseso, hindi ito ang nag-iisang batayan para mapawalang-sala ka. Sa kaso ni Marissa Castillo, naharap siya sa mga paratang ng pagbebenta at pagmamay-ari ng shabu. Ang pangunahing depensa niya ay ang di-umano’y paglabag ng mga pulis sa Seksyon 21 ng RA 9165. Ngunit, ano ang naging desisyon ng Korte Suprema?

Ang Legal na Konteksto: Seksyon 21 ng RA 9165 at Chain of Custody

Ang Seksyon 21 ng RA 9165 ay nagtatakda ng mga alituntunin sa paghawak ng mga nakumpiskang droga. Layunin nito na masiguro ang tinatawag na “chain of custody” o tanikala ng kustodiya. Ito ay ang dokumentado at awtorisadong paggalaw at pangangalaga ng mga nakumpiskang droga mula sa oras ng pagkumpiska hanggang sa pagharap nito sa korte bilang ebidensya. Mahalaga ito upang maiwasan ang pagpalit, pagtamper, o kontaminasyon ng ebidensya.

Ayon sa Seksyon 21(1) ng RA 9165:

“(1) The apprehending team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof[.]”

Sa madaling salita, pagkatapos makumpiska ang droga, dapat ay imbentaryuhin at picturan ito agad sa harap ng akusado, o kanyang kinatawan, media, DOJ representative, at isang elected public official. Ang lahat ng ito ay dapat pumirma sa imbentaryo.

Ngunit, ano ang mangyayari kung hindi lahat ng ito ay nasunod? Nililinaw ng Implementing Rules and Regulations (IRR) ng RA 9165 na hindi awtomatikong mapapawalang-bisa ang pagkumpiska kung may “justifiable grounds” para hindi masunod ang mga requirements, basta’t napanatili ang integridad at evidentiary value ng droga.

Ang konsepto ng “chain of custody” ay kritikal. Ito ay nangangahulugan na dapat mapatunayan ng prosecution na walang puwang para magduda na ang drogang iniharap sa korte ay iba sa drogang aktuwal na nakumpiska mula sa akusado. Kailangan maipakita ang bawat hakbang – mula sa pagkuha, pagmarka, pagdala sa laboratoryo, hanggang sa pagpresenta sa korte – at kung sino ang humawak ng ebidensya sa bawat yugto.

Detalye ng Kaso: People v. Marissa Castillo

Sa kaso ni Marissa Castillo, siya ay naaresto sa isang buy-bust operation sa Pasig City. Ayon sa mga pulis, nagbenta siya ng isang sachet ng shabu kay PO2 Thaddeus Santos, na nagpanggap na buyer. Nakumpiska rin sa kanya ang dalawa pang sachet ng shabu.

Sinampahan si Castillo ng dalawang kaso: pagbebenta (Section 5) at pagmamay-ari (Section 11) ng ilegal na droga, parehong paglabag sa RA 9165. Sa korte, itinanggi niya ang mga paratang. Depensa niya, hindi raw sinunod ng mga pulis ang tamang proseso sa Seksyon 21. Hindi raw nagkaroon ng inventory at picturetaking sa presensya ng mga kinakailangang testigo (media, DOJ, elected official).

Nagsampa ng apela si Castillo hanggang sa Korte Suprema matapos siyang maparusahan ng Regional Trial Court (RTC) at Court of Appeals (CA). Ang pangunahing argumento niya sa Korte Suprema ay ang paglabag umano sa Seksyon 21, na nagdududa raw sa chain of custody ng ebidensya.

Gayunpaman, sinabi ng Korte Suprema na bagama’t hindi perpekto ang pagsunod sa Seksyon 21, hindi ito nangangahulugan na dapat mapawalang-sala si Castillo. Binigyang-diin ng Korte na ang mahalaga ay napanatili ang integridad at evidentiary value ng shabu.

Ayon sa Korte Suprema:

“Nevertheless, we will still pass upon this question considering the gravity of its consequences on the liberty of appellant. We take this opportunity to reiterate jurisprudence which states that non-compliance with Section 21 does not necessarily render the arrest illegal or the items seized inadmissible because what is essential is that the integrity and evidentiary value of the seized items are preserved which would be utilized in the determination of the guilt or innocence of the accused.”

Sa kasong ito, nakita ng Korte na bagama’t may pagkukulang sa pagsunod sa Seksyon 21, napatunayan naman ng prosecution na walang naputol sa chain of custody. Naituro ng mga pulis ang bawat hakbang na ginawa nila: pagkumpiska, pagmarka ng ebidensya sa lugar ng aresto, pagdala sa laboratoryo, at pagpresenta sa korte. Kinilala rin sa korte ang mismong droga na nakumpiska kay Castillo.

Dagdag pa ng Korte Suprema:

“Essentially, Section 21(1) of Republic Act No. 9165 ensures that the chain of custody of the seized drugs to be used in evidence must be complete and unbroken… In the case at bar, we concur with appellant’s assertion that the arresting officers involved were not able to strictly comply with the procedural guidelines stated in Section 21(1), Article II of Republic Act  No. 9165.  However, our affinity with appellant’s argument does not sway us towards granting her absolution because, notwithstanding the procedural error, the integrity and the evidentiary value of the illegal drugs used in this case were duly preserved and the chain of custody of said evidence was shown to be unbroken.”

Kaya naman, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng mas mababang korte. Hinatulang guilty si Marissa Castillo sa parehong kasong isinampa laban sa kanya.

Praktikal na Implikasyon: Ano ang Ibig Sabihin Nito?

Ang kasong Castillo ay nagtuturo ng mahalagang aral: hindi porke’t may teknikalidad sa proseso ng paghawak ng ebidensya ay awtomatiko nang mananalo ang akusado sa kaso ng droga. Ang mas importante ay ang mapatunayan na ang ebidensyang iniharap sa korte ay tunay at walang pagbabago mula nang makumpiska ito.

Para sa mga law enforcement agents, dapat pa ring sikapin na masunod ang Seksyon 21 nang buo. Ngunit, kung may mga pagkakataong hindi ito lubusang masunod dahil sa “justifiable grounds,” mahalaga na maitala at maipaliwanag ito nang maayos. Higit sa lahat, dapat tiyakin na ang chain of custody ay hindi mapuputol at mapanatili ang integridad ng ebidensya.

Para naman sa mga akusado sa kaso ng droga, hindi sapat na basta idahilan ang technicalities sa Seksyon 21. Kailangan pa ring ipakita na dahil sa paglabag na ito, nagkaroon ng duda sa integridad at authenticity ng ebidensya. Kung hindi napatunayan na naputol ang chain of custody at nanatiling mapagkakatiwalaan ang ebidensya, maaaring hindi pa rin manalo sa kaso.

Mahahalagang Aral

• Pangunahing Layunin ng Seksyon 21: Ang pangunahing layunin ng Seksyon 21 ay ang mapanatili ang chain of custody at integridad ng ebidensya, hindi lamang ang basta pagsunod sa mga technical na requirements.
• Hindi Awtomatikong Pagpapawalang-Sala: Ang hindi perpektong pagsunod sa Seksyon 21 ay hindi awtomatikong nangangahulugan ng pagpapawalang-sala.
• “Justifiable Grounds” at Preserbasyon ng Ebidensya: Kung may “justifiable grounds” para hindi masunod ang Seksyon 21, at napanatili ang integridad ng ebidensya, maaaring valid pa rin ang pagkumpiska.
• Depensa Laban sa Kaso: Para sa depensa, kailangang ipakita na ang paglabag sa Seksyon 21 ay nagdulot ng duda sa integridad at authenticity ng ebidensya.

Mga Madalas Itanong (FAQ)

Tanong 1: Ano ang eksaktong ibig sabihin ng “chain of custody”?

Sagot: Ito ay ang dokumentado at sunud-sunod na proseso ng paghawak at paglipat ng ebidensya, mula sa oras ng pagkumpiska hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Layunin nitong masiguro na walang nagbago sa ebidensya at ito ay mapagkakatiwalaan.

Tanong 2: Ano ang mga “justifiable grounds” para hindi masunod ang Seksyon 21?

Sagot: Hindi binigyan ng eksaktong depinisyon ang “justifiable grounds” sa batas. Ngunit, maaaring kabilang dito ang mga sitwasyon kung saan mapanganib ang lugar ng aresto, o walang available na media o DOJ representative sa oras ng pagkumpiska. Kailangan pa ring ipaliwanag at idokumento nang maayos ang mga dahilan kung bakit hindi nasunod ang buong proseso.

Tanong 3: Kung hindi nakunan ng picture ang droga sa lugar ng aresto, mahina na ba agad ang kaso?

Sagot: Hindi awtomatiko. Bagama’t ideal na may picturetaking, hindi ito ang nag-iisang batayan. Kung mapatunayan pa rin ang chain of custody sa ibang paraan at walang duda sa integridad ng ebidensya, maaaring manalo pa rin ang prosecution.

Tanong 4: Ano ang dapat kong gawin kung ako ay naaresto sa kaso ng droga?

Sagot: Humingi agad ng tulong legal mula sa isang abogado. Huwag basta pumirma sa anumang dokumento nang hindi nakakausap ang abogado. Ipaalam sa abogado ang lahat ng detalye ng iyong pagkaaresto, lalo na kung may nakita kang pagkakamali sa proseso ng mga pulis.

Tanong 5: Paano makakatulong ang ASG Law Partners sa kaso ko ng droga?

Sagot: Ang ASG Law Partners ay may mga abogado na eksperto sa mga kaso ng droga. Tutulungan ka naming suriin ang iyong kaso, alamin ang iyong mga opsyon, at ipagtanggol ang iyong karapatan. Alam namin ang mga technicalities ng batas at ang mga depensa na maaaring gamitin sa mga kasong tulad nito.

Kung kailangan mo ng legal na tulong hinggil sa mga kaso ng droga, eksperto ang ASG Law Partners dito. Makipag-ugnayan sa amin para sa konsultasyon. Magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming contact page dito.

---

Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)