Ang Limitasyon ng Sandiganbayan sa Pagpapasya Tungkol sa Immunity na Ibinigay ng Ombudsman

G.R. Nos. 185729-32, June 26, 2013

INTRODUKSYON

Naranasan mo na ba na maging saksi sa isang krimen ngunit natakot kang magsalita dahil baka madamay ka rin? Sa Pilipinas, mayroong mekanismo ang estado para hikayatin ang mga saksi na magsalita nang hindi sila mismo mapapahamak. Ito ay sa pamamagitan ng pagbibigay ng immunity o kalayaan mula sa pag-uusig. Sa kasong People of the Philippines v. Sandiganbayan, tinalakay ng Korte Suprema ang saklaw ng kapangyarihan ng Ombudsman na magbigay ng immunity at ang limitasyon ng Sandiganbayan sa pagpigil dito. Ang kasong ito ay nagmula sa isang diumano’y pandaraya sa tax credit certificates kung saan ang isang akusado, si Homero Mercado, ay binigyan ng immunity ng Ombudsman upang maging saksi laban sa kanyang mga kasamahan. Ang pangunahing tanong dito ay maaari bang pigilan ng Sandiganbayan ang Ombudsman sa paggamit ng kapangyarihang ito?

KONTEKSTONG LEGAL: ANG KAPANGYARIHAN NG OMBUDSMAN AT ANG BATAS TUNGKOL SA STATE WITNESS

Ang Ombudsman ay isang konstitusyonal na tanggapan na itinatag upang magsulong ng integridad sa serbisyo publiko. Isa sa mga kapangyarihan nito, ayon sa Republic Act No. 6770 o ang Ombudsman Act of 1989, ay ang magbigay ng immunity mula sa pag-uusig kriminal sa sinumang tao na ang testimonya o ebidensya ay mahalaga sa isang imbestigasyon. Ayon sa Seksyon 17 ng R.A. 6770:

Seksyon 17. Immunities. – x x x Under such terms and conditions as it may determine, taking into account the pertinent provisions of the Rules of Court, the Ombudsman may grant immunity from criminal prosecution to any person whose testimony or whose possession and production of documents or other evidence may be necessary to determine the truth in any hearing, inquiry or proceeding being conducted by the Ombudsman or under its authority, in the performance or in the furtherance of its constitutional functions and statutory objectives. The immunity granted under this and the immediately preceding paragraph shall not exempt the witness from criminal prosecution for perjury or false testimony nor shall he be exempt from demotion or removal from office.

Samantala, ang Rules of Court, partikular na ang Rule 119, Seksyon 17, ay naglalaman ng mga kondisyon para sa pagiging state witness ng isang akusado. Kabilang dito ang mga sumusunod:

• Ganap na kinakailangan ang testimonya ng akusado.
• Walang ibang direktang ebidensya maliban sa testimonya ng akusado.
• Ang testimonya ay maaaring patunayan ng ibang ebidensya sa mahahalagang punto.
• Ang akusado ay hindi lumalabas na pinaka-may sala.
• Hindi pa siya nahahatulan ng krimeng may kinalaman sa moral turpitude.

Mahalagang tandaan na ang pagiging state witness at ang pagbibigay ng immunity ay magkaugnay ngunit magkaiba. Ang immunity ay kapangyarihan ng Ombudsman, habang ang pagiging state witness ay dumadaan sa pagpapasya ng korte base sa mga kondisyon sa Rules of Court. Sa madaling salita, kahit bigyan ng Ombudsman ng immunity ang isang akusado, kailangan pa ring aprubahan ng korte ang kanyang pagiging state witness.

PAGSUSURI NG KASO: BAKIT PINABORAN NG SUPREMA ANG OMBUDSMAN

Sa kasong ito, si Homero Mercado, Presidente ng JAM Liner, Inc., ay inakusahan kasama ang ilang opisyal ng Department of Finance (DOF) sa Sandiganbayan dahil sa diumano’y ilegal na pag-isyu ng tax credit certificates. Upang makakuha ng impormasyon, binigyan ng Ombudsman si Mercado ng immunity at ginawang state witness. Ngunit, hindi sumang-ayon ang Sandiganbayan. Ayon sa Sandiganbayan, hindi umano napatunayan ng Ombudsman na natutugunan ang mga kondisyon para maging state witness si Mercado base sa Rule 119, Seksyon 17 ng Rules of Court. Sinabi ng Sandiganbayan na may iba pang ebidensya maliban sa testimonya ni Mercado.

Dahil dito, umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Dito, binigyang-diin ng Korte Suprema ang kapangyarihan ng Ombudsman na magbigay ng immunity. Ayon sa Korte, bagama’t may hurisdiksyon na ang Sandiganbayan sa kaso, hindi nito mapipigilan ang Ombudsman sa paggamit ng kanyang kapangyarihan na magbigay ng immunity. Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang desisyon na gamitin ang isang akusado bilang state witness ay nasa diskresyon ng prosecution. Maliban kung malinaw na lumalabag sa Rules of Court, dapat magbigay galang ang korte sa desisyon ng prosecution.

Ayon sa Korte Suprema:

The Rules do not require absolute certainty in determining those conditions. Perforce, the Judge has to rely in a large part upon the suggestions and the considerations presented by the prosecuting officer.

“A trial judge cannot be expected or required to inform himself with absolute certainty at the very outset of the trial as to everything which may be developed in the course of the trial in regard to the guilty participation of the accused in the commission of the crime charged in the complaint. If that were practicable or possible, there would be little need for the formality of a trial. In coming to his conclusions as to the necessity for the testimony of the accused whose discharge is requested, as to the availability or non-availability of other direct or corroborative evidence; as to which of the accused is the ‘most guilty’ one; and the like, the judge must rely in a large part upon the suggestions and the information furnished by the prosecuting officer. x x x.”

Dagdag pa ng Korte Suprema, sa mga kaso ng conspiracy o sabwatan, mas mahalaga ang testimonya ng isang insider o kasamahan sa krimen upang mabunyag ang buong katotohanan. Ayon pa sa Korte:

One rule of wisdom is that where a crime is contrived in secret, the discharge of one of the conspirators is essential so he can testify against the others. Who else outside the conspiracy can testify about the goings-on that took place among the accused involved in the conspiracy to defraud the government in this case?

Dahil dito, pinaboran ng Korte Suprema ang petisyon ng Ombudsman at inutusan ang Sandiganbayan na payagan si Mercado na maging state witness.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG MAAARING MATUTUNAN DITO?

Ang kasong ito ay nagpapakita ng balanse ng kapangyarihan sa sistema ng hustisya sa Pilipinas. Bagama’t may hurisdiksyon ang korte, kinikilala pa rin ang diskresyon ng prosecution, lalo na pagdating sa paggamit ng state witness. Narito ang ilang mahahalagang aral:

• Kapangyarihan ng Ombudsman: Malawak ang kapangyarihan ng Ombudsman, kabilang na ang pagbibigay ng immunity upang masiguro ang accountability sa serbisyo publiko. Hindi basta-basta mapipigilan ng korte ang Ombudsman sa paggamit nito ng kapangyarihang ito.
• Diskresyon ng Prosecution: Ang desisyon na gumamit ng state witness ay pangunahing nasa kamay ng prosecution. Ang korte ay dapat magbigay galang sa diskresyong ito maliban kung malinaw na may paglabag sa batas.
• Kahalagahan ng State Witness sa Conspiracy: Sa mga krimeng nagaganap nang palihim, tulad ng conspiracy, mahalaga ang testimonya ng isang state witness na kasamahan sa krimen upang mabunyag ang katotohanan at mapanagot ang iba pang sangkot.

MGA KARANIWANG TANONG (FAQs)

Tanong: Ano ang immunity?
Sagot: Ang immunity ay kalayaan mula sa pag-uusig kriminal. Kapag binigyan ka ng immunity, hindi ka maaaring kasuhan o usigin para sa krimeng sakop ng immunity na ibinigay sa iyo.

Tanong: Sino ang maaaring magbigay ng immunity?
Sagot: Ayon sa kasong ito, ang Ombudsman at ang Secretary of Justice ay may kapangyarihang magbigay ng immunity.

Tanong: Maaari bang basta na lang magbigay ng immunity?
Sagot: Hindi. May mga kondisyon at proseso na dapat sundin bago magbigay ng immunity. Kailangan itong gawin upang masiguro na ang immunity ay ginagamit para sa ikabubuti ng hustisya at hindi para abusuhin.

Tanong: Ano ang pagkakaiba ng immunity at state witness?
Sagot: Ang immunity ay ang kalayaan mula sa pag-uusig, habang ang state witness ay isang akusado na ginagamit bilang saksi laban sa kanyang mga kasamahan. Kahit bigyan ng immunity ang isang akusado, kailangan pa ring aprubahan ng korte ang kanyang pagiging state witness.

Tanong: Ano ang dapat kong gawin kung ako ay inaalok na maging state witness?
Sagot: Mahalaga na kumunsulta ka agad sa isang abogado. Ang abogado ay makakatulong sa iyo na maunawaan ang iyong mga karapatan at obligasyon, at masiguro na ang proseso ay patas at naaayon sa batas.

Kung ikaw ay may katanungan tungkol sa immunity, state witness, o iba pang usaping legal, huwag mag-atubiling kumonsulta sa mga eksperto. Ang ASG Law ay may mga abogado na dalubhasa sa mga ganitong usapin at handang tumulong sa iyo. Makipag-ugnayan sa amin ngayon din! hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming contact page.

Para sa karagdagang impormasyon o konsultasyon legal, maaari kang makipag-ugnayan sa ASG Law. Eksperto kami sa mga usaping kriminal at handang tumulong sa iyo. Mag-email sa amin sa hello@asglawpartners.com o mag-contact dito.

---

Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)