Pagtitiwala sa Testimonya ng Biktima: Susi sa Pagpapatunay ng Rape Kahit Walang Pisikal na Sugat

G.R. No. 189280, April 17, 2013

INTRODUKSYON

Sa maraming kaso ng rape, lalo na sa Pilipinas, mahirap ang pagpapatunay. Madalas, walang direktang saksi maliban sa biktima at sa akusado. Ang testimonya ng biktima ay kritikal, ngunit kung minsan ay binabalewala dahil sa kawalan ng pisikal na ebidensya o dahil sa pagtatanggol ng akusado na may consensual na relasyon sila. Ang kasong People of the Philippines v. Alberto Deligero y Bacasmot ay nagpapakita kung paano pinahalagahan ng Korte Suprema ang testimonya ng isang menor de edad na biktima ng rape, kahit walang malinaw na bakas ng pisikal na karahasan at sa harap ng depensa ng akusado na “sweetheart theory” o consensual na relasyon.

Sa kasong ito, kinasuhan si Alberto Deligero ng rape ng kanyang grandniece. Depensa niya, magkasintahan sila. Ang pangunahing tanong: Sapat ba ang testimonya ng biktima para mapatunayang may rape, kahit walang laceration sa hymen at sinasabi ng akusado na consensual ang sex?

LEGAL NA KONTEKSTO

Sa Pilipinas, ang rape ay krimen na binibigyang-kahulugan sa ilalim ng Revised Penal Code, na sinusugan ng Republic Act No. 8353 o Anti-Rape Law of 1997. Ayon sa Article 266-A ng Revised Penal Code, ang rape ay nangyayari kapag ang isang lalaki ay nagkaroon ng carnal knowledge sa isang babae sa pamamagitan ng force, threat, o intimidation. Mahalagang tandaan na ang “force” ay hindi lamang pisikal na karahasan. Maaari rin itong moral force, lalo na kung ang akusado ay may moral ascendancy sa biktima.

Sa konteksto ng mga krimen sa pamilya, tulad ng kaso ni Deligero, ang Korte Suprema ay nagpaliwanag na:

“in rape committed by close kin, such as the victim’s father, stepfather, uncle, or the common-law spouse of her mother, it is not necessary that actual force or intimidation be employed. Moral influence or ascendancy takes the place of violence and intimidation.”

Ibig sabihin, kung ang rapist ay kamag-anak, hindi na kailangang patunayan ang pisikal na pwersa o pananakot. Ang moral ascendancy o impluwensya ng akusado sa biktima ay sapat na. Sa kasong ito, granduncle ang akusado ng biktima, kaya ang moral ascendancy ay mahalagang konsiderasyon.

Bukod dito, ang Republic Act No. 7610 o Special Protection of Children Against Abuse, Exploitation and Discrimination Act ay nagbibigay ng proteksyon sa mga bata laban sa pang-aabuso. Kung ang biktima ng rape ay menor de edad, mas mabigat ang parusa. Sa kaso ni Deligero, menor de edad ang biktima noong nangyari ang krimen, na nagpapalala sana sa kaso kung napatunayan ang edad niya sa tamang paraan.

PAGBUBUOD NG KASO

Si AAA, 13 taong gulang, ay nakatira sa bahay ng kanyang granduncle na si Alberto Deligero. Ayon kay AAA, isang gabi, ginising siya ni Deligero at ginahasa. Nagbanta raw si Deligero na papatayin siya kung magsusuplong siya sa kanyang mga magulang. Ilang beses daw itong nangyari sa loob ng halos dalawang taon.

Nalaman ng mga magulang ni AAA ang pangyayari nang kumalat ang tsismis na buntis siya at si Deligero ang nagpakalat nito. Nagsumbong sila sa pulis at nagsampa ng kasong rape laban kay Deligero.

Sa korte, itinanggi ni Deligero ang paratang. Depensa niya, magkasintahan sila ni AAA at consensual ang kanilang relasyon. Sinabi pa niya na si AAA mismo ang nagsabi sa pulis na boyfriend niya ang ama ng kanyang dinadalang bata.

Para patunayan ang rape, nagpresenta ang prosecution ng testimonya ni AAA at ng medico-legal officer na nagsuri sa kanya. Ayon sa doktor, buntis si AAA at walang laceration sa hymen. Ipinaliwanag ng doktor na posibleng walang laceration kahit may sexual intercourse kung distensible ang hymen ng biktima.

Sa depensa, nagpresenta si Deligero ng kanyang sariling testimonya at testimonya ng isang kapitbahay na nagsabing nakikita silang magkasama ni AAA at parang mag-asawa ang trato nila sa isa’t isa.

DESISYON NG KORTE

RTC (Regional Trial Court): Hinatulan si Deligero ng guilty sa qualified rape. Pinaniwalaan ng RTC ang testimonya ni AAA at hindi pinaniwalaan ang “sweetheart theory” ni Deligero. Binigyang diin ng RTC na walang masamang motibo si AAA para magsinungaling laban sa kanyang granduncle.

CA (Court of Appeals): Binago ang desisyon. Hinatulang guilty si Deligero sa simple rape lamang, hindi qualified rape. Hindi kinilala ng CA ang baptismal certificate bilang patunay ng edad ni AAA dahil photocopy lang ito at hindi authenticated. Hindi rin napatunayan na grandfather ang relasyon ni Deligero kay AAA, kundi granduncle lang.

SC (Supreme Court): Kinumpirma ang desisyon ng Court of Appeals. Sinang-ayunan ng Korte Suprema na guilty si Deligero sa simple rape. Binigyang-diin ng SC ang kredibilidad ng testimonya ni AAA. Ayon sa Korte:

“Factual findings of the trial court, especially when affirmed by the Court of Appeals, are ‘entitled to great weight and respect, if not conclusiveness… The direct appreciation of testimonial demeanor during examination, veracity, sincerity and candor was foremost the trial court’s domain, not that of a reviewing court that had no similar access to the witnesses at the time they testified.’”

Ibig sabihin, mas pinaniniwalaan ng SC ang RTC dahil nakita at narinig mismo ng trial court ang mga saksi. Hindi rin pinaniwalaan ng SC ang “sweetheart theory” ni Deligero. Ayon pa sa SC:

“[t]his admission makes the sweetheart theory more difficult to defend, for it is not only an affirmative defense that needs convincing proof; after the prosecution has successfully established a prima facie case, the burden of evidence is shifted to the accused, who has to adduce evidence that the intercourse was consensual.”

Dahil umamin si Deligero na nagkaroon sila ng sexual intercourse ni AAA (sa pamamagitan ng “sweetheart theory”), kinailangan niyang patunayan na consensual ito. Nabigo siya rito. Kahit walang laceration sa hymen, hindi ito nangangahulugang walang rape. Ipinaliwanag ng doktor na posibleng distensible ang hymen ni AAA. Bukod dito, pinatunayan ni AAA na natakot siya kay Deligero dahil sa banta nito.

Dahil sa karumal-dumal na ginawa ni Deligero sa kanyang grandniece, nag-award din ang SC ng exemplary damages na P30,000 bukod pa sa civil indemnity at moral damages.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ang kasong Deligero ay nagpapakita ng ilang mahahalagang aral:

• Kredibilidad ng Testimonya ng Biktima: Ang testimonya ng biktima ay napakahalaga sa kaso ng rape. Kahit walang pisikal na ebidensya o kung may depensa ang akusado, kung kapani-paniwala ang testimonya ng biktima, maaaring mapatunayan ang rape.
• Moral Ascendancy sa Pamilya: Sa mga kaso ng rape sa pamilya, hindi kailangang patunayan ang pisikal na pwersa. Ang moral ascendancy ng akusado sa biktima ay sapat na.
• Sweetheart Theory: Ang “sweetheart theory” ay mahinang depensa sa kaso ng rape, lalo na kung menor de edad ang biktima at may ebidensya ng pananakot.
• Exemplary Damages: Sa mga kaso ng rape na nagpapakita ng karumal-dumal na conduct ng akusado, maaaring mag-award ang korte ng exemplary damages para magsilbing babala sa iba.

MGA MAHAHALAGANG ARAL

• Para sa mga Biktima ng Rape: Huwag matakot magsalita. Ang iyong testimonya ay mahalaga. Humingi ng tulong legal para maprotektahan ang iyong mga karapatan.
• Para sa mga Pamilya ng Biktima: Suportahan ang biktima. Huwag balewalain ang kanyang sinasabi. Tumulong na makapagsampa ng kaso kung kinakailangan.
• Para sa mga Abogado: Paghandaan nang mabuti ang kaso. Ipakita ang kredibilidad ng biktima at ang kawalan ng kredibilidad ng depensa ng akusado. Humingi ng damages para sa biktima.

MGA MADALAS ITANONG (FAQ)

Tanong 1: Kailangan bang may pisikal na sugat para mapatunayang may rape?
Sagot: Hindi. Ayon sa kasong Deligero, maaaring walang pisikal na sugat pero may rape pa rin. Ang testimonya ng biktima at iba pang ebidensya ay maaaring sapat na.

Tanong 2: Ano ang ibig sabihin ng “moral ascendancy”?
Sagot: Ito ay ang impluwensya o kapangyarihan ng isang tao sa iba dahil sa relasyon, edad, o posisyon. Sa konteksto ng rape sa pamilya, maaaring gamitin ng akusado ang kanyang moral ascendancy para takutin o kontrolin ang biktima.

Tanong 3: Ano ang “sweetheart theory”?
Sagot: Ito ay depensa sa kaso ng rape kung saan sinasabi ng akusado na magkasintahan sila ng biktima at consensual ang kanilang sexual intercourse.

Tanong 4: Maaari bang makulong kahit “sweetheart theory” ang depensa?
Sagot: Oo. Kung hindi mapatunayan ng akusado na consensual ang relasyon at kapani-paniwala ang testimonya ng biktima na may rape, maaaring mahatulan ng guilty kahit “sweetheart theory” ang depensa.

Tanong 5: Ano ang exemplary damages?
Sagot: Ito ay karagdagang damages na ina-award ng korte para magsilbing babala sa publiko at parusa sa karumal-dumal na conduct ng akusado.

Eksperto ang ASG Law sa mga kaso ng kriminal, lalo na sa mga kaso ng rape at pang-aabuso. Kung ikaw o ang mahal mo sa buhay ay nangangailangan ng legal na tulong, huwag mag-atubiling kumonsulta sa amin. Mag-email sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito para sa konsultasyon. Handa kaming tumulong sa iyo.