Ang desisyon na ito ay tumatalakay sa bisa ng pagtalikdan sa karapatan sa abiso at demand sa isang promissory note na may chattel mortgage. Ipinasiya ng Korte Suprema na ang isang kontrata ng adhesion ay hindi otomatikong labag sa batas, at ang pagtalikdan sa abiso ay may bisa kung ang isang partido ay may sapat na kakayahan at pagkakataon na tanggihan ang kontrata. Ang desisyon na ito ay nagbibigay linaw sa mga pagkakataon kung kailan maaaring ipawalang-bisa ang mga probisyon sa kontrata dahil sa kawalan ng patas na bargaining power.

Kailan ang Kontrata ay Kontrata, at Kailan Ito Pang-aabuso?

Noong Enero 14, 2003, bumili ang mga petitioners na sina Vicente at Lalaine Cabanting ng Mitsubishi Adventure sa pamamagitan ng installment. Bilang bahagi ng kasunduan, pumirma sila ng promissory note na may chattel mortgage, kung saan nangako silang magbabayad ng P836,032.00 kay Diamond Motors Corporation. Pagkatapos, inilipat ni Diamond Motors ang lahat ng kanyang karapatan sa BPI Family Savings Bank (BPI Family). Dahil hindi nakabayad ang mga Cabanting sa mga takdang installment, nagsampa ng kaso ang BPI Family para mabawi ang sasakyan at maningil ng danyos. Depensa ng mga Cabanting, naibenta na nila ang sasakyan kay Victor Abalos na siyang dapat managot sa pagbabayad.

Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung kailangan ba ang paunang demand bago maging obligadong bayaran ang utang, lalo na kung may waiver sa promissory note. Pinagtalunan din kung naisantabi ba ang karapatan ng mga petitioners sa due process nang ituring na nag-waive sila ng karapatang magharap ng ebidensya. Sa ilalim ng Artikulo 1169 ng Civil Code, hindi kailangan ang demand kapag ang obligasyon ay malinaw na tinukoy, o kung ang batas ay nagtatakda nito, o kapag ang demand ay walang saysay.

Pinanigan ng Korte Suprema ang BPI Family, na sinasabing ang pagtalikdan sa abiso at demand sa promissory note ay may bisa. Ang isang kontrata ng adhesion, kung saan isang partido lamang ang nagtatakda ng mga kondisyon, ay hindi awtomatikong labag sa batas. Ito ay may bisa maliban kung napatunayang ang nakabababang partido ay walang tunay na pagkakataong makipagtawaran. Sa kasong ito, walang ebidensya na ang mga Cabanting ay nasa dehado o walang sapat na kaalaman nang pumirma sa kasunduan. Bukod dito, hindi nagpakita ng sapat na pagsisikap ang mga petitioners upang ipakita ang kanilang depensa sa korte, kaya’t tama lang na ituring silang nag-waive ng karapatang magharap ng ebidensya.

Ang Artikulo 1169 ng Civil Code ay nagsasaad na ang isa ay nagkakaroon ng pagkaantala o nasa default mula sa oras na ang obligor ay humiling sa pagtupad ng obligasyon mula sa obligee. Gayunpaman, malinaw na itinatakda ng batas na hindi kailangan ang demand sa ilalim ng ilang partikular na sitwasyon, at isa sa mga sitwasyong ito ay kapag malinaw na tinatalikdan ng mga partido ang demand.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang hindi pagharap ng mga petitioners ng mosyon para sa rekonsiderasyon sa desisyon ng RTC ay nagpapakita ng kanilang kawalan ng interes na ipagtanggol ang kanilang posisyon. Ang pasya na nagtatakda ng interest rate na 36% kada taon ay itinuring na labis-labis at hindi makatwiran. Ayon sa umiiral na jurisprudence, ibinaba ito ng Korte sa legal interest rate na 12% kada taon mula sa paghain ng reklamo hanggang Hunyo 30, 2013, at pagkatapos ay 6% kada taon mula Hulyo 1, 2013 hanggang sa ganap na mabayaran ang utang.

Sa usapin naman ng interest, narito ang mga dapat tandaan ayon sa Nacar v. Gallery Frames:

1. Kapag ang obligasyon, anuman ang pinagmulan, ay nilabag, ang lumalabag ay mananagot sa danyos.
2. Sa pagbibigay ng interest bilang danyos, ang interest rate ay dapat nakasulat. Kung walang stipulation, ang rate ay 6% per annum mula sa judicial o extrajudicial demand.
3. Kapag ang obligasyon ay hindi loan, ang interest sa danyos ay maaaring ipataw sa diskresyon ng korte sa rate na 6% per annum.
4. Kapag ang judgment ay pinal at executory, ang legal interest rate ay 6% per annum mula sa finality nito hanggang sa satisfaction.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung kailangan ba ang paunang demand bago maging obligadong bayaran ang utang, at kung wasto ba ang pag-waive ng mga petitioners sa karapatang magharap ng ebidensya.
Ano ang kontrata ng adhesion?	Ito ay isang kontrata kung saan isang partido lamang ang nagtatakda ng mga kondisyon, at ang kabilang partido ay walang tunay na pagkakataong makipagtawaran. Hindi ito awtomatikong labag sa batas.
Kailan may bisa ang waiver ng demand?	May bisa ito kung ang partido na nag-waive ay may sapat na kaalaman at walang kawalan sa bargaining power.
Ano ang legal interest rate na ipinataw sa kasong ito?	12% kada taon mula sa paghain ng reklamo hanggang Hunyo 30, 2013, at 6% kada taon mula Hulyo 1, 2013 hanggang sa ganap na mabayaran ang utang.
Ano ang epekto ng hindi pagharap ng mosyon para sa rekonsiderasyon?	Ito ay nagpapakita ng kawalan ng interes na ipagtanggol ang iyong posisyon sa korte.
Bakit binaba ng Korte Suprema ang interest rate?	Dahil itinuring nilang labis at hindi makatwiran ang orihinal na interest rate na 36% kada taon.
Ano ang basehan ng Korte Suprema sa pagbaba ng interest rate?	Umiiral na jurisprudence at banking regulations.
Ano ang layunin ng Article 1169 ng Civil Code?	Naglalayong tukuyin kung kailan masasabing may pagkaantala o default sa pagtupad ng obligasyon.

Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa kahalagahan ng pagiging maingat sa pagpirma ng mga kontrata, lalo na ang mga kontrata ng adhesion. Mahalaga ring maunawaan ang mga karapatan at obligasyon na nakapaloob dito, at humingi ng legal na payo kung kinakailangan.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Cabanting v. BPI Family Savings Bank, Inc., G.R. No. 201927, February 17, 2016