Sa isang desisyon, sinabi ng Korte Suprema na ang mga opisyal na maaaring ma-impeach, na abogado rin, ay hindi maaaring tanggalan ng karapatang maging abogado (disbarment) hangga’t hindi pa sila na-impeach. Ibig sabihin, kailangan munang dumaan sa proseso ng impeachment sa Kongreso bago sila maharap sa kasong administratibo na maaaring magresulta sa pagkatanggal ng kanilang lisensya bilang abogado. Ang desisyong ito ay nagbibigay proteksyon sa mga mataas na opisyal ng gobyerno laban sa mga kasong disbarment na maaaring gamitin para siraan sila.

Kung Kailan Nagkabanggaan ang Kapangyarihan at Responsibilidad: Ang Kwento ng Kasong Duque vs. Brillantes

Ang kasong ito ay nagsimula sa isang reklamo na isinampa ni Datu Remigio M. Duque, Jr. laban sa ilang opisyal ng Commission on Elections (COMELEC) at isang prosecutor. Ito ay dahil sa pagbasura ng COMELEC sa kanyang reklamo tungkol sa mga paglabag sa batas ng halalan. Dahil dito, nagsampa si Duque ng kasong disbarment laban sa mga opisyal, na kanyang inakusahan ng paggawa ng desisyon na labag sa batas.

Ayon sa mga respondents, bilang mga Commissioner ng COMELEC, maaari lamang silang tanggalin sa pwesto sa pamamagitan ng impeachment. Dagdag pa nila, walang basehan para sa kanilang disbarment dahil hindi napatunayan ni Duque na nagkaroon sila ng sabwatan upang ipagkait ang kanyang mga karapatan. Binigyang-diin naman ni Commissioner Lim na sa pagbasura ng COMELEC En Banc sa reklamo ni Duque, tama nilang ginamit ang probisyon ng Rules of Court na nagsasaad na ipinapalagay na ang mga opisyal ay regular na ginampanan ang kanilang tungkulin.

Sinabi ng Korte Suprema na bagama’t nagretiro na ang ilan sa mga respondents, hindi nangangahulugan na dapat nang ibasura ang kaso. Ang mahalaga, ang kaso ay nakasentro sa Resolution na inilabas noong Marso 14, 2013, kung saan sang-ayon ang mga respondents. Ngunit, sinabi ng Korte na walang merito ang petisyon.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na kailangan munang ma-impeach ang isang opisyal na miyembro ng Bar bago ito ma-disbar. Nang isampa ang kaso, lahat ng respondents-commissioners ay mga abogado. Kaya naman, kailangan munang tanggalin sila sa pwesto sa pamamagitan ng impeachment bago sila managot sa kasong administratibo dahil sa kanilang mga desisyon at aksyon.

Kahit na suriin ng Korte ang mga aksyon ng respondents-commissioners at respondents-lawyers, walang sapat na ebidensya na nagpapakita na sila ay nakagawa ng hindi tapat, imoral o mapanlinlang na pag-uugali sa kanilang kapasidad bilang mga abogado. Ang pag-appreciate ng mga balota at dokumento ng eleksyon ay isang katanungan ng katotohanan na dapat ipaubaya sa COMELEC. Ito ay isang ahensya na may espesyal na kaalaman at tungkulin sa pangangasiwa ng halalan.

Dagdag pa rito, binigyang-diin na ang mga pinunang aksyon ng mga respondents ay may kaugnayan sa kanilang quasi-judicial functions. Ang quasi-judicial function ng COMELEC ay may kasamang kapangyarihan na lutasin ang mga kontrobersya na nagmumula sa pagpapatupad ng mga batas ng halalan. Ito rin ang nag-iisang hukom ng lahat ng mga pre-proclamation controversies at lahat ng mga contest na may kaugnayan sa mga halalan, returns, at qualifications. Sa paglutas ng COMELEC sa reklamo, ginagamit nito ang kapangyarihan nito upang alamin ang katotohanan sa likod ng mga alegasyon sa reklamo. Ang katotohanan na ang resolusyon ng COMELEC ay hindi pabor sa complainant, sa kawalan ng grave abuse of discretion, ay hindi nangangahulugan na mayroong basehan para sa disbarment.

Hindi dapat parusahan ang isang hukom kung nagkamali ito sa pag-interpret ng batas o sa pag-appreciate ng ebidensya. Tanging ang mga pagkakamali na may kasamang panloloko, kawalang-dangal, malubhang kamangmangan, masamang loob, o sinadyang paggawa ng isang kawalan ng katarungan ang papatawan ng parusang administratibo. Ayon sa kasong Balsamo v. Judge Suan:

“Dapat bigyang-diin, gayunpaman, na bilang isang bagay ng patakaran, sa kawalan ng panloloko, kawalang-dangal o katiwalian, ang mga gawa ng isang hukom sa kanyang kapasidad bilang hukom ay hindi napapailalim sa disciplinary action kahit na ang mga gawaing iyon ay mali. Hindi siya maaaring mapailalim sa pananagutan – sibil, kriminal o administratibo para sa alinman sa kanyang mga opisyal na gawa, gaano man kamali, basta’t siya ay kumilos nang may mabuting pananampalataya. Sa ganitong kaso, ang remedyo ng nagreklamo ay hindi ang pagsampa ng isang administratibong reklamo laban sa hukom kundi ang itaas ang kamalian sa mas mataas na hukuman para sa pagsusuri at pagwawasto.”

Kung nakaramdam ng paglabag ang complainant, ang dapat nitong gawin ay maghain ng petisyon sa ilalim ng Rule 64 kaugnay ng Rule 65 ng Rules of Court sa Korte Suprema, hindi isang disbarment proceeding. Dahil walang ebidensya na nagpapatunay na hindi karapat-dapat ang mga respondents na magpatuloy sa pagsasanay ng abogasya, ang mga paratang ng pag-uugali na hindi nararapat sa isang abogado, malubhang kamangmangan sa batas at malubhang pag-uugali laban sa kanila ay dapat ibasura.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung maaaring tanggalan ng lisensya bilang abogado ang mga opisyal ng gobyerno na mayroon ding lisensya, nang hindi muna dumadaan sa proseso ng impeachment.
Sino ang nagreklamo sa kasong ito?	Si Datu Remigio M. Duque, Jr., na kumandidato bilang Punong Barangay ngunit natalo.
Sino ang mga respondents sa kasong ito?	Mga opisyal ng Commission on Elections (COMELEC) at isang prosecutor.
Ano ang naging batayan ng reklamo?	Pagbasura ng COMELEC sa reklamo ni Duque tungkol sa mga paglabag sa batas ng halalan.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa isyu ng impeachment?	Kailangan munang ma-impeach ang isang opisyal na abogado bago ito ma-disbar.
Ano ang quasi-judicial function ng COMELEC?	Kapangyarihan na lutasin ang mga kontrobersya na nagmumula sa pagpapatupad ng mga batas ng halalan.
Ano ang remedyo ng isang partido kung hindi ito sumasang-ayon sa desisyon ng COMELEC?	Maghain ng petisyon sa Korte Suprema sa ilalim ng Rule 64 kaugnay ng Rule 65 ng Rules of Court.
Ano ang layunin ng disbarment proceeding?	Protektahan ang korte at ang publiko mula sa mga maling pag-uugali ng mga abogado.

Ang desisyong ito ay nagpapakita ng proteksyon na ibinibigay sa mga opisyal na maaaring ma-impeach. Mahalagang tandaan na ang mga opisyal na ito ay may pananagutan sa kanilang mga aksyon, ngunit kailangan munang dumaan sa tamang proseso bago sila maparusahan.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Datu Remigio M. Duque Jr. vs. Commission on Elections Chairman Sixto S. Brillantes, Jr., G.R. No. 9912, September 21, 2016