Ang kasong ito ay nagbibigay-linaw sa pananagutan ng isang hukom na sundin ang mga batas at alituntunin, lalo na ang mga may kinalaman sa disqualification o pag-iwas sa pagdinig ng isang kaso. Kung ang hukom ay may personal na interes o relasyon sa mga partido, kinakailangan niyang umalis sa kaso upang mapanatili ang integridad ng sistema ng hustisya. Ang hindi paggawa nito ay maaaring magresulta sa mga parusa, kabilang ang multa o suspensyon. Sa madaling salita, dapat ipakita ng mga hukom ang walang kinikilingan sa kanilang pagganap ng tungkulin.

Kung Kailan ang Pamilya at Hukuman ay Nagkabangga: Ang Kwento ng Hukom na naharap sa mga Kaso na Kinasasangkutan ang Kanyang mga Kapatid

Ang kasong ito ay nag-ugat sa dalawang magkahiwalay na reklamo laban kay Hukom Rustico D. Paderanga, na noo’y Presiding Judge ng Regional Trial Court sa Mambajao, Camiguin. Ang unang reklamo ay inihain ng kanyang sariling mga kapatid dahil sa diumano’y hindi nararapat na pag-uugali at malubhang paglabag sa tungkulin. Ang ikalawang reklamo naman ay inihain ng isa sa kanyang mga kapatid dahil sa diumano’y kawalan ng kaalaman sa batas, pagbalewala sa New Code of Judicial Conduct, at pang-aabuso sa awtoridad.

Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung lumabag ba si Hukom Paderanga sa kanyang tungkulin bilang isang hukom sa pamamagitan ng kanyang mga aksyon. Kabilang dito ang (a) hindi paggawa ng pagsisikap upang mamagitan sa mga hindi pagkakaunawaan sa kanyang mga kapatid, (b) pag-uudyok kay Narciso, Jr. na magsampa ng mga kaso laban kay Corazon, (c) pananakot sa pagsasampa ng mga kriminal na kaso laban sa kanyang mga kapatid na babae, (d) pag-akusa kay Patria ng pagnanakaw ng mga gamit ni Narciso, Jr., (e) pagbibitiw ng mapanirang pahayag laban kay Patria, at (f) pagsasamantala sa kanyang posisyon at pagpapayaman sa sarili sa pamamagitan ng pag-angkin ng Lot 12910. Isa pang isyu ay kung ang kanyang pag-isyu ng warrant of arrest laban kay Patria ay nagkakahalaga ng malubhang paglabag sa tungkulin, kawalan ng kaalaman sa batas, pagbalewala sa New Code of Judicial Conduct, at pang-aabuso sa awtoridad.

Tinalakay sa kaso ang mga probisyon ng New Code of Judicial Conduct, partikular na ang Canon 2 na nagtatakda na ang pag-uugali ng isang hukom ay dapat na walang kapintasan hindi lamang sa pagganap ng tungkulin kundi pati na rin sa kanyang personal na buhay. Sa madaling salita, kailangan ipakita ng isang hukom ang integridad sa lahat ng aspeto ng kanyang buhay. Bukod dito, mayroong isyu hinggil sa pag-isyu ng warrant of arrest ni Hukom Paderanga laban sa kanyang sariling kapatid. Itinuturing itong paglabag sa Section 1, Rule 137 ng Rules of Court, na tumutukoy sa disqualification ng mga hukom sa mga kasong may kinalaman sa kanilang mga kamag-anak.

Section 1. Disqualification of judges. – No judge or judicial officer shall sit in any case in which he, or his wife or child, is pecuniarily interested as heir, legatee, creditor or otherwise, or in which he is related to either party within the sixth degree of consanguinity or affinity, or to counsel within the fourth degree, computed according to the rules of the civil law, or in which he has been executor, administrator, guardian, trustee or counsel, or in which he has presided in any inferior court when his ruling or decision is the subject of review, without the written consent of all parties in interest, signed by them and entered upon the record.

Batay sa mga natuklasan, pinagbigyan ng Korte Suprema ang mga rekomendasyon na may pananagutan si Hukom Paderanga. Natukoy na nagkasala siya sa pag-angkin ng lote na hindi kanya, at sa pag-isyu ng warrant of arrest laban sa kanyang kapatid. Ang ganitong paglabag ay hindi lamang sumasalungat sa Kodigo ng Pag-uugali ng mga Hukom, kundi nagdudulot din ng pagdududa sa integridad at kawalan ng kinikilingan ng sistema ng hustisya. Binigyang-diin ng Korte na ang tungkulin ng isang hukom na magpakita ng pagiging patas at walang kinikilingan ay mahalaga sa pagpapanatili ng tiwala ng publiko sa hukuman.

Bagama’t si Hukom Paderanga ay nagretiro na, nagpasya ang Korte Suprema na dapat pa rin siyang managot sa kanyang mga nagawa. Napagdesisyunan na siya ay nagkasala ng gross ignorance of the law (malubhang kawalan ng kaalaman sa batas) at conduct unbecoming of a judge (hindi nararapat na pag-uugali ng isang hukom). Dahil dito, pinatawan siya ng multang P40,000.00 na ibabawas sa anumang benepisyo niya sa pagreretiro.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung nilabag ba ng hukom ang kanyang tungkulin sa pamamagitan ng kanyang mga aksyon na kinasasangkutan ang kanyang mga kapatid, at kung tama ba ang pag-isyu niya ng warrant of arrest laban sa kanyang kapatid na babae.
Bakit kailangan mag-inhibit ang isang hukom sa isang kaso?	Kailangan mag-inhibit ang isang hukom kung mayroon siyang personal na interes o relasyon sa mga partido upang mapanatili ang integridad at kawalan ng kinikilingan ng sistema ng hustisya.
Ano ang Section 1, Rule 137 ng Rules of Court?	Ito ay tungkol sa disqualification ng mga hukom sa mga kaso kung saan sila ay may kaugnayan sa isa sa mga partido sa loob ng ikaanim na antas ng consanguinity o affinity.
Ano ang ibig sabihin ng “conduct unbecoming of a judge”?	Ito ay tumutukoy sa pag-uugali ng isang hukom na hindi naaayon sa inaasahan sa isang miyembro ng hudikatura, na maaaring magdulot ng kahihiyan sa kanyang posisyon.
Anong parusa ang ipinataw kay Hukom Paderanga?	Bagama’t siya ay nagretiro na, pinatawan siya ng multang P40,000.00 na ibabawas sa kanyang retirement benefits.
Bakit pinatawan pa rin ng parusa ang hukom kahit nagretiro na siya?	Upang ipakita na ang mga hukom ay dapat pa ring managot sa kanilang mga nagawa, kahit na sila ay wala na sa posisyon.
Ano ang epekto ng desisyong ito sa ibang mga hukom?	Nagpapaalala ito sa lahat ng hukom na dapat nilang sundin ang mga batas at alituntunin, lalo na ang tungkol sa disqualification, upang mapanatili ang integridad ng sistema ng hustisya.
Sino ang naghain ng reklamo laban kay Hukom Paderanga?	Ang mga kapatid mismo ni Hukom Paderanga ang naghain ng reklamo laban sa kanya.

Ang kasong ito ay isang paalala na ang mga hukom ay inaasahang magpakita ng pinakamataas na antas ng integridad at kawalan ng kinikilingan. Ang pagkabigong sundin ang mga panuntunan sa disqualification at pagpapakita ng bias ay may malubhang kahihinatnan.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: PADERANGA v. PADERANGA, A.M. No. RTJ-14-2383, August 17, 2015