Ang kasong ito ay nagbibigay linaw sa balanse sa pagitan ng kapangyarihan ng estado at mga karapatan ng mga indibidwal pagdating sa pagmimina sa Pilipinas. Ipinasiya ng Korte Suprema na hindi labag sa Saligang Batas ang Republic Act No. 7942, o ang Philippine Mining Act of 1995, pati na rin ang Financial and Technical Assistance Agreement (FTAA) na ibinigay sa Climax-Arimco Mining Corporation (CAMC). Nilinaw ng korte na ang pagpasok sa mga pribadong lupa para sa pagmimina, sa ilalim ng Mining Act, ay isang paggamit ng kapangyarihan ng estado (eminent domain) para sa kapakinabangan ng publiko, ngunit dapat itong may kaukulang bayad-pinsala.

Kung Paano Nagkabangga ang Pagmimina at mga Karapatan ng mga Katutubo: Ang Legal na Laban sa Didipio

Ang kaso ng Didipio Earth-Savers Multi-Purpose Association, Incorporated (DESAMA) vs. Elisea Gozun ay nag-ugat sa pagtutol ng mga residente at mga katutubo ng Didipio, Nueva Vizcaya sa operasyon ng CAMC, isang kompanya ng pagmimina na may FTAA mula sa gobyerno. Ang mga petisyoner ay naghain ng kaso upang ipawalang-bisa ang Mining Act at ang FTAA ng CAMC, dahil umano sa paglabag sa kanilang karapatan sa property at sa hindi sapat na kontrol ng estado sa mga dayuhang kompanya ng pagmimina.

Isa sa mga pangunahing isyu na tinalakay ay kung ang Section 76 ng Mining Act, na nagpapahintulot sa mga kompanya ng pagmimina na pumasok sa mga pribadong lupa, ay isang uri ng pagkuha ng property nang walang sapat na kabayaran. Ayon sa DESAMA, ito ay paglabag sa Section 9, Article III ng Saligang Batas, na nagsasaad na hindi dapat kunin ang pribadong property maliban sa paggamit publiko at may tamang kabayaran. Ngunit ayon sa korte, ang pagmimina ay may kaakibat na public interest.

Para maunawaan ang Section 76 ng RA 7942, mahalagang balikan ang kasaysayan ng mga batas sa pagmimina sa Pilipinas. Ayon sa RA 7942:

Seksyon 76. Pagpasok sa pribadong mga lupa at mga lugar ng konsesyon – Batay sa naunang pagpapabatid, ang mga may hawak ng mga karapatan sa pagmimina ay hindi dapat hadlangan mula sa pagpasok sa pribadong mga lupa at mga lugar ng konsesyon ng mga may-ari, mga umuukupa, o mga may konsesyon kapag nagsasagawa ng mga operasyon ng pagmimina doon.

Nauna rito, mayroon nang mga batas na nagbibigay daan sa paggamit ng eminent domain para sa pagmimina, tulad ng Presidential Decree No. 512. Ngunit sa ilalim ng RA 7942, hindi na kailangang isa-isahin ang kapangyarihang ito, dahil ito ay itinuturing na bahagi na ng karapatan sa pagmimina. Ito ang naging basehan upang ideklara ng korte na ang Section 76 ng RA 7942 ay maituturing na taking provision.

Bagama’t idineklara ng Korte Suprema na ang nasabing probisyon ay isang taking provision, hindi nito nangangahulugan na ito ay labag sa Saligang Batas. Ayon sa korte, ang pagmimina ay may malaking papel sa pag-unlad ng ekonomiya ng bansa. Hindi rin totoo na ang estado ay kumukuha ng pribadong property para lamang sa kapakinabangan ng mga pribadong kompanya. Sa kasong ito, ang pagpapahintulot sa CAMC na magsagawa ng pagmimina ay may kaakibat na responsibilidad para sa kumpanya, kabilang ang pagsunod sa mga regulasyon sa kalikasan at pagbabayad ng tamang buwis at royalty sa gobyerno.

Tungkol naman sa pagtukoy ng tamang kabayaran, nilinaw ng Korte Suprema na ang mga korte pa rin ang may panghuling desisyon dito. Bagama’t ang Panel of Arbitrators ng Mines and Geosciences Bureau (MGB) ay may awtoridad na magdesisyon sa mga unang usapin tungkol sa kabayaran, hindi nito inaalis ang kapangyarihan ng mga korte na magpasya sa mga kaso ng expropriation.

Sinagot din ng Korte Suprema ang argumento na hindi sapat ang kontrol ng estado sa mga operasyon ng pagmimina. Binigyang-diin ng korte na maraming probisyon sa Mining Act at sa mga implementing rules nito na nagbibigay sa gobyerno ng kapangyarihan na pangasiwaan at kontrolin ang mga aktibidad ng pagmimina.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung labag ba sa Saligang Batas ang Philippine Mining Act of 1995 at ang Financial and Technical Assistance Agreement (FTAA) na ibinigay sa Climax-Arimco Mining Corporation (CAMC).
Ano ang taking provision sa batas ng pagmimina?	Ito ay ang kapangyarihan ng estado na pumasok sa mga pribadong lupa para sa pagmimina, na may kaakibat na responsibilidad na magbayad ng tamang kabayaran sa may-ari ng lupa.
Sino ang may panghuling desisyon sa pagtukoy ng tamang kabayaran?	Ang mga korte pa rin ang may panghuling desisyon sa pagtukoy ng tamang kabayaran sa mga kaso ng expropriation.
Sapat ba ang kontrol ng estado sa mga dayuhang kompanya ng pagmimina?	Ayon sa Korte Suprema, sapat ang kontrol ng estado dahil sa maraming probisyon sa batas na nagbibigay sa gobyerno ng kapangyarihan na pangasiwaan at kontrolin ang mga aktibidad ng pagmimina.
Ano ang eminent domain?	Ito ang karapatan ng estado na kunin ang pribadong ari-arian para sa paggamit ng publiko pagkatapos magbayad ng makatarungang kabayaran.
Anong seksyon ng RA 7942 ang itinuturing na taking provision?	Ang Section 76 ng Republic Act No. 7942, kung saan pinapayagan ang mga may hawak ng karapatan sa pagmimina na makapasok sa mga pribadong lupa para sa operasyon ng pagmimina.
Ano ang FTAA?	Ito ay Financial and Technical Assistance Agreement, na isang kontrata sa pagitan ng gobyerno at ng isang kompanya ng pagmimina, madalas isang dayuhang kompanya, na nagbibigay karapatan dito upang magmina sa isang tiyak na lugar.
Ano ang papel ng Panel of Arbitrators ng MGB?	May kapangyarihan ang Panel of Arbitrators na magpasya sa mga unang usapin tungkol sa kabayaran kapag may hindi pagkakasundo, ngunit hindi nito inaalis ang kapangyarihan ng mga korte na magpasya sa mga kaso ng expropriation.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita ng patuloy na pagbabalanse ng mga interes ng estado, mga kompanya ng pagmimina, at mga komunidad na apektado ng pagmimina. Ang desisyon ng Korte Suprema ay nagbibigay linaw sa mga legal na parameter ng pagmimina sa Pilipinas, habang pinoprotektahan din ang mga karapatan ng mga indibidwal at komunidad na apektado ng mga aktibidad na ito.

Para sa mga katanungan tungkol sa pag-aaplay ng ruling na ito sa mga specific circumstances, maaari kayong makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Didipio Earth-Savers Multi-Purpose Association, Incorporated (DESAMA), vs. Elisea Gozun, G.R No. 157882, March 30, 2006