Pinoprotektahan ng batas ang mga magsasaka. Sa desisyong ito, ipinagtibay ng Korte Suprema na ang isang magsasaka na may tenancyo sa lupa ay may karapatang manatili doon, kahit pa napanalunan ng ibang partido ang lupa sa public auction. Hindi basta-basta maaaring paalisin ang mga magsasaka sa lupaing kanilang sinasaka dahil lamang sa foreclosure at pagbenta nito. Kailangan munang dumaan sa tamang proseso ayon sa batas agraryo bago sila mapalayas. Mahalaga ang desisyong ito para sa seguridad ng mga magsasaka at sa pagpapatupad ng reporma sa lupa.

Lupaing Sinasaka, Buhay na Nakataya: Maaari Bang Paalisin ang Tenant sa Foreclosure?

Ang kasong ito ay tungkol sa isang lupain na dating pag-aari ni Julia R. Perez, na isinangla sa Land Bank of the Philippines (LBP). Nang hindi nakabayad si Julia, na-foreclose ang lupa at binili ng LBP sa public auction. Kalaunan, nag-apply ang LBP sa korte para sa Writ of Possession upang mapalayas ang mga nakatira sa lupa. Ngunit, pumalag ang mga magsasaka na sina Mary Basilan, Efren Basilan, at Benjamin Camiwet, na nagsabing sila ay mga tenant sa lupa at hindi maaaring basta-basta paalisin. Ang pangunahing tanong dito ay: Maaari bang hadlangan ng claim sa tenancyo ang pagpapalabas ng Writ of Possession?

Sa ilalim ng Rule 39, Section 33 ng Rules of Court, ang purchaser ng isang property sa public sale ay may karapatang magkaroon ng possession nito. Gayunpaman, mayroong exception dito. Hindi maaaring igawad ang possession kung ang lupa ay hawak ng isang third party na may adverse claim laban sa dating may-ari. Ang adverse claim na ito ay maaaring dahil sa pagiging co-owner, tenant, o usufructuary. Sa madaling salita, kung ang isang tao ay may legal na karapatan sa lupa, hindi sila basta-basta mapapaalis sa pamamagitan ng Writ of Possession.

SECTION 33. Deed and possession to be given at expiration of redemption period; by whom executed or given. — The possession of the property shall be given to the purchaser or last redemptioner by the same officer unless a third party is actually holding the property adversely to the judgment obligor.

Ayon sa Korte Suprema, ang agricultural tenancy ay isang valid na third-party claim na maaaring humadlang sa pagpapalabas ng Writ of Possession. Ibig sabihin, kung mapatutunayang ang mga magsasaka ay tunay na tenant sa lupa, hindi sila maaaring paalisin hanggang hindi dumadaan sa tamang proseso ng batas. Kinilala ng Korte na ang Department of Agrarian Reform (DAR) ang may exclusive jurisdiction sa mga usapin tungkol sa agrarian reform. Dahil napatunayan ng DAR na ang mga magsasaka ay may tenancyo, kailangang respetuhin ito ng korte.

Iginiit ng LBP na ang mga magsasaka ay caretaker lamang at hindi tenant. Subalit, hindi ito pinaniwalaan ng Korte Suprema. Sinabi ng Korte na ang findings ng administrative agencies, tulad ng DAR, ay dapat igalang at sundin. Bukod pa rito, bigo ang LBP na patunayan na nagkamali ang DAR sa kanilang finding. Samakatuwid, nanindigan ang Korte sa desisyon ng DAR na ang mga magsasaka ay may karapatang manatili sa lupa bilang mga tenant.

Binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng agrarian reform at ang proteksyon ng karapatan ng mga magsasaka. Ayon sa Korte, ang agrarian reform ay isang napakahalagang isyu sa bansa. Layunin ng Comprehensive Agrarian Reform Law (CARL) na ipamahagi ang lupa sa mga walang lupang magsasaka. Hindi dapat hadlangan ang layuning ito sa pamamagitan ng mga kaso na naglalayong paalisin ang mga magsasaka sa kanilang sinasaka.

Sa desisyong ito, muling pinagtibay ng Korte Suprema ang karapatan ng mga magsasaka na manatili sa lupa na kanilang sinasaka, lalo na kung sila ay may tenancyo. Hindi maaaring basta-basta silang paalisin sa pamamagitan ng Writ of Possession kung hindi pa dumadaan sa tamang proseso ng batas. Ang desisyong ito ay isang panalo para sa mga magsasaka at sa adhikain ng agrarian reform sa bansa.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung maaaring hadlangan ng claim sa tenancyo ang pagpapalabas ng Writ of Possession laban sa magsasaka.
Ano ang Writ of Possession?	Ito ay isang kautusan ng korte na nag-uutos sa sheriff na ibigay ang possession ng isang property sa isang tao, kadalasan ay sa nanalo sa public auction.
Sino ang Department of Agrarian Reform (DAR)?	Ito ang ahensya ng gobyerno na responsable sa pagpapatupad ng agrarian reform program sa Pilipinas.
Ano ang agricultural tenancy?	Ito ay isang legal na relasyon sa pagitan ng may-ari ng lupa at ng magsasaka, kung saan ang magsasaka ay may karapatang magsaka sa lupa at magbayad ng renta sa may-ari.
Ano ang Comprehensive Agrarian Reform Law (CARL)?	Ito ang batas na nagpapatupad ng Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP) ng gobyerno, na naglalayong ipamahagi ang lupa sa mga walang lupang magsasaka.
Paano mapoprotektahan ng isang tenant ang kanyang karapatan sa lupa?	Sa pamamagitan ng pagpapatunay sa DAR na siya ay isang tunay na tenant at pagtutol sa anumang pagtatangka na paalisin siya sa lupa nang walang tamang proseso.
Ano ang papel ng korte sa ganitong mga kaso?	Ang korte ay dapat igalang ang finding ng DAR kung ang isang tao ay tunay na tenant. Hindi maaaring basta-basta paalisin ng korte ang isang tenant kung hindi pa dumadaan sa tamang proseso ng batas.
Ano ang kahalagahan ng desisyong ito para sa mga magsasaka?	Nagbibigay ito ng seguridad sa kanilang paninirahan at pagsasaka sa lupa, at pinoprotektahan sila laban sa pang-aabuso ng mga mayayamang may-ari ng lupa.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita kung paano pinoprotektahan ng batas ang mga karapatan ng mga magsasaka sa Pilipinas. Mahalaga ang desisyong ito para sa mga magsasaka at para sa patuloy na pagpapatupad ng agrarian reform sa bansa. Ito ay nagpapaalala sa atin na ang batas ay dapat maging instrumento ng katarungan, lalo na para sa mga mahihirap at marginalized na sektor ng lipunan.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: LAND BANK OF THE PHILIPPINES VS. MARY BASILAN, G.R. No. 229438, June 13, 2022