Nilinaw ng Korte Suprema na hindi dapat maging hadlang ang maliit na pagkakamali sa pagbabayad ng docket fees upang hindi maapela ang isang kaso. Kung naipadala ang bayad sa loob ng takdang panahon, kahit na mali ang nakalagay na pangalan ng tatanggap, dapat itong ituring na sapat na pagtupad sa obligasyon. Mahalaga ang intensyon ng nagbabayad na makapag-apela at hindi dapat pahirapan ng teknikalidad ang paghahanap ng hustisya.

Hindi Tama ang Pangalan, Pero Bayad Pa Rin: Kailan Valid ang Pag-apela?

Ang kasong ito ay tungkol sa isang apela na ibinasura ng Court of Appeals (CA) dahil umano sa hindi pagbabayad ng tamang docket fees. Nag-ugat ang kaso sa isang reklamo tungkol sa pag-aari ng lupa. Matapos ang pagdinig, ibinasura ng Regional Trial Court (RTC) ang reklamo. Naghain ng Notice of Appeal ang mga nagrereklamo, kasama ang postal money orders (PMOs) bilang bayad sa docket fees. Ngunit, nakalagay sa PMOs na ang babayaran ay ang “Clerk of Court, Court of Appeals” at hindi ang RTC Clerk of Court.

Dahil dito, ibinasura ng CA ang apela, sinasabing hindi perpekto ang pagbabayad. Umakyat ang kaso sa Korte Suprema, kung saan pinag-aralan kung tama ba ang ginawang pagbasura ng CA. Ang pangunahing tanong: Maaari bang ituring na perpekto ang apela kahit mali ang nakalagay na tatanggap ng bayad sa docket fees, basta’t naipadala ito sa loob ng itinakdang panahon?

Pinagtibay ng Korte Suprema na ang pagbabayad ng docket fees sa loob ng itinakdang panahon ay mandatoryo. Gayunpaman, binigyang-diin nito na hindi dapat awtomatiko ang pagbasura ng apela dahil lamang sa hindi pagbabayad sa loob ng takdang panahon. Dapat gamitin ng korte ang kanyang diskresyon, kasabay ng pagsasaalang-alang sa katarungan at makatarungang paglilitis. Ito ay naaayon sa Section 6, Rule 1 ng 1997 Rules of Civil Procedure, na nagsasaad na dapat bigyan ng liberal na interpretasyon ang mga alituntunin upang makamit ang hustisya.

Sa kasong ito, hindi pinagtatalunan na naipadala ang PMOs bilang bayad sa docket fees kasabay ng Notice of Appeal sa RTC sa loob ng takdang panahon. Ipinadala rin ang mga rekord ng kaso sa CA noong Enero 2006. Sa kabila nito, inabot ng CA ng mahigit walong (8) taon bago napansin ang pagkakamali sa tatanggap ng PMOs at ibinasura ang apela dahil sa hindi umanong perpektong pagbabayad.

Article 1234 of the Civil Code allows substantial performance in the payment of obligations. In order that there may be substantial performance of an obligation, there must have been an attempt in good faith to perform, without any willful or intentional departure therefrom.

Idinagdag pa ng Korte Suprema na mayroong substantial performance sa pagbabayad ng obligasyon. Ibig sabihin, kung mayroong pagtatangka na magbayad nang may mabuting loob at walang intensyong lumihis sa tamang proseso, dapat itong ituring na sapat na. Sa kasong ito, maliwanag na mayroong “good faith attempt” na sumunod sa mga alituntunin hinggil sa pag-apela. Naipadala ang PMOs sa RTC sa loob ng takdang panahon, at natanggap ito ng korte. Ipinakita nito na mayroong intensyon na maghain ng apela.

Binigyang-diin din ng Korte Suprema na hindi dapat maging hadlang ang maliit na teknikalidad kung ito ay makakasagabal sa pagkamit ng hustisya. Sa pinakamalala, ang pagkakamali sa pagbabayad ay maituturing na “mere defective payment” na maaaring itama sa pamamagitan ng simpleng pag-amyenda sa Notice of Appeal. Ang mahalaga ay ang intensyon na makapag-apela, at hindi dapat itong hadlangan ng teknikalidad.

Sa huli, binigyang-diin ng Korte Suprema na ang layunin ng paglilitis ay ang paghahanap ng katotohanan. Kaya naman, mas naaayon sa katarungan at pagkakapantay-pantay na payagan ang apela upang mabigyan ang CA ng pagkakataong suriin ang desisyon ng RTC. Kaya, ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng CA at ipinadala ang kaso pabalik sa CA upang ipagpatuloy ang pagdinig sa apela.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung maaaring ituring na sapat ang pagbabayad ng docket fees para sa apela, kahit na mali ang nakasulat na pangalan ng dapat tumanggap sa postal money order.
Bakit ibinasura ng Court of Appeals ang apela?	Dahil nakasaad sa postal money orders na ang babayaran ay ang Clerk of Court ng Court of Appeals at hindi ang Clerk of Court ng Regional Trial Court.
Ano ang desisyon ng Korte Suprema?	Ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at sinabing dapat ituring na sapat na ang pagbabayad, kahit mali ang nakasulat sa postal money order.
Bakit pinayagan ng Korte Suprema ang apela?	Dahil mayroong “good faith attempt” na magbayad at walang intensyong lumihis sa tamang proseso. Ang mahalaga ay naipadala ang bayad sa loob ng takdang panahon.
Ano ang ibig sabihin ng “substantial performance”?	Ito ay ang pagtatangka na gampanan ang obligasyon nang may mabuting loob, kahit mayroong maliit na pagkakamali. Sa kasong ito, ang pagpapadala ng bayad kahit mali ang pangalan ay sapat na.
Ano ang kahalagahan ng kasong ito?	Nagpapakita ito na hindi dapat maging hadlang ang teknikalidad sa pagkamit ng hustisya. Kung mayroong intensyon na sumunod sa proseso, dapat itong bigyan ng konsiderasyon.
Ano ang epekto ng desisyon na ito sa mga umaapela?	Binibigyan nito ng proteksyon ang mga umaapela na nagkakamali sa maliliit na detalye, basta’t naipadala ang bayad sa loob ng takdang panahon.
Mayroon bang limitasyon sa prinsipyong ito?	Oo, dapat mayroong “good faith attempt” na magbayad. Kung mayroong intensyong umiwas sa pagbabayad, hindi ito papayagan.

Sa kabuuan, ipinapakita ng kasong ito na mas mahalaga ang intensyon at pagsisikap na sumunod sa proseso kaysa sa perpektong pagsunod sa teknikalidad. Ang hustisya ay hindi dapat hadlangan ng maliit na pagkakamali, lalo na kung ipinakita ang mabuting loob na gampanan ang obligasyon.

Para sa mga katanungan hinggil sa pag-aaplay ng kasong ito sa inyong sitwasyon, maaari pong makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para lamang sa impormasyon at hindi dapat ituring na legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na angkop sa iyong sitwasyon, kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Heirs of Teofilo Pacaña v. Spouses Masalihit, G.R. No. 215761, September 13, 2021