Nilalayon ng kasong ito na linawin ang mga panuntunan tungkol sa pagdalo sa pre-trial conference at ang mga kahihinatnan ng hindi pagdalo. Ipinahayag ng Korte Suprema na ang pagpapawalang-bisa ng kaso dahil sa hindi pagdalo sa pre-trial ay naaayon sa batas, maliban kung may sapat na dahilan upang bigyang-katwiran ang pagliban. Ipinaliwanag din na ang maikling abiso ay hindi awtomatikong dahilan upang balewalain ang pagpapawalang-bisa ng kaso. Higit sa lahat, tinutukoy ng kasong ito ang balanse sa pagitan ng pagsunod sa mga teknikal na panuntunan at pagtiyak sa makatarungang paglilitis.

Kailan ang Hindi Pagdalo ay Nagiging Pagtalikod: Pagsusuri sa Daaco v. Yu

Ang kaso ay nagsimula nang magsampa si Clodualda D. Daaco ng reklamo laban kay Valeriana Rosaldo Yu para sa pagpapawalang-bisa ng titulo at pagbawi ng pag-aari. Pagkatapos maisampa ang sagot, nagtakda ang RTC ng pre-trial conference. Hindi nakadalo si Daaco, kaya’t ibinasura ng RTC ang kaso laban kay Yu. Nagmosyon si Daaco para sa reconsideration, ngunit ibinasura ito, kaya’t humingi siya ng tulong sa Korte Suprema.

Ang pangunahing isyu na tinalakay ng Korte Suprema ay kung naaayon ba sa batas ang pagbasura ng RTC sa kaso dahil sa hindi pagdalo ni Daaco sa pre-trial conference. Ayon sa Section 4 at 5 ng Rule 18 ng Rules of Court, obligado ang mga partido at kanilang abogado na dumalo sa pre-trial. Ang hindi pagdalo ng isang partido ay maaaring bigyang-katwiran lamang kung may ipinakitang valid na dahilan, o kung may kinatawang lumitaw na may ganap na awtorisasyon na pumasok sa mapayapang kasunduan, upang sumailalim sa alternatibong pamamaraan ng pagresolba ng mga alitan, at upang pumasok sa mga istipulasyon o pag-amin ng mga katotohanan at mga dokumento.

Section 4. Appearance of parties. — It shall be the duty of the parties and their counsel to appear at the pre-trial. The non-appearance of a party may be excused only if a valid cause is shown therefor or if a representative shall appear in his behalf fully authorized in writing to enter into an amicable settlement, to submit to alternative modes of dispute resolution, and to enter into stipulations or admissions of facts and of documents, (n)

Ang hindi pagdalo ng plaintiff ay maaaring magresulta sa pagbasura ng aksyon. Ang pagbasura ay may prejudice, maliban kung iba ang ipinag-utos ng hukuman. Kung ang defendant ang hindi dumalo, maaaring pahintulutan ang plaintiff na magharap ng ebidensya ex parte at ang hukuman na magdesisyon batay rito. Bagaman may mga pagkakataon na maaaring bigyang-katwiran ang hindi pagdalo, ang pagtukoy ng valid na dahilan ay nasa diskresyon ng hukom. Hindi dapat pakialaman ang diskresyong ito maliban kung mayroong malinaw at hayagang pag-abuso.

Section 5. Effect of failure to appear. — The failure of the plaintiff to appear when so required pursuant to the next preceding section shall be cause for dismissal of the action. The dismissal shall be with prejudice, unless other-wise ordered by the court. A similar failure on the part of the defendant shall be cause to allow the plaintiff to present his evidence ex parte and the court to render judgment on the basis thereof. (2a, R20)

Iginiit ni Daaco na hindi siya dapat sisihin dahil 15 oras lamang siyang nakatanggap ng abiso bago ang pre-trial conference. Sinabi niya na wala siyang sapat na oras upang kumuha ng abogado at ihanda ang mga kinakailangang dokumento. Gayunpaman, hindi tinanggap ng Korte Suprema ang kanyang argumento. Nabanggit ng Korte Suprema na kung wala talagang abogado si Daaco, dapat ay mayroon na siyang kinatawan sa puntong iyon ng paglilitis. Sinabi pa ng Korte Suprema na sa katunayan ay hindi kailanman nilayon ni Daaco na kumuha ng abogado.

Binigyang-diin din ng Korte Suprema na mayroon si Daaco ng mahigit isang taon mula nang isampa ng respondent ang kanyang sagot upang maghanda para sa pre-trial conference. Sa loob ng panahong ito, nakapag-file si Daaco ng tatlong mosyon. Ito ay nagpapahiwatig na aktibo siyang nakikilahok sa mga paglilitis at hindi nangangailangan ng karagdagang oras upang maghanda para sa pre-trial conference. Ang ganitong pag-uugali ay sumasalungat sa kanyang pagtatanggol ng pagiging hindi handa.

Ang mas mahalaga pa, ang mga kadahilanang ibinigay ni Daaco para sa kanyang hindi pagdalo sa pre-trial conference ay hindi niya inilahad sa trial court. Ang tanging binanggit niya sa kanyang mosyon para sa reconsideration ay hindi siya maayos na naabisuhan sa kumperensya. Ayon sa Korte Suprema, ang mga punto ng batas, teorya, isyu at argumento na hindi dinala sa atensyon ng mababang hukuman ay hindi dapat, at karaniwang hindi dapat, isasaalang-alang ng isang nagrerepasong hukuman.

Dahil dito, natuklasan ng Korte Suprema na ang RTC ay hindi nagbasura ng kaso nang basta-basta. Sinunod lamang nito ang batas. Iginiit ng Korte Suprema na bagaman maaaring hindi sapat ang 15-oras na abiso, ang katotohanan ay nakatanggap si Daaco ng abiso bago ang petsa ng pre-trial, na nakakatugon sa kinakailangan ng abiso sa ilalim ng mga tuntunin. Ito ay batay sa desisyon sa kasong The Philippine American Life & General Insurance Company v. Enario na kung saan nakasaad na hindi dapat ipagwalang bahala ang pre-trial. Ito ay may mahalagang layunin na pasimplehin, paikliin, at pabilisin ang paglilitis.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung tama ba ang pagbasura ng korte sa kaso dahil hindi nakadalo ang plaintiff sa pre-trial conference.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa hindi pagdalo sa pre-trial?	Ayon sa Korte Suprema, ang pagbasura ng kaso dahil sa hindi pagdalo sa pre-trial ay naaayon sa batas maliban kung may sapat na dahilan para bigyang-katwiran ang hindi pagdalo.
Bakit hindi tinanggap ng Korte Suprema ang mga argumento ni Daaco?	Hindi tinanggap ng Korte Suprema ang mga argumento ni Daaco dahil nakita nilang aktibo siyang nakikilahok sa mga paglilitis at may sapat na oras siyang maghanda para sa pre-trial conference.
May epekto ba kung hindi nabanggit ang mga argumento sa mababang hukuman?	Oo, ayon sa Korte Suprema, ang mga argumento na hindi inilahad sa mababang hukuman ay hindi dapat isasaalang-alang ng isang nagrerepasong hukuman.
Ano ang kahalagahan ng pre-trial conference?	Ang pre-trial conference ay mahalaga upang pasimplehin, paikliin, at pabilisin ang paglilitis. Hindi ito dapat ipagwalang bahala.
Paano nakaapekto ang maikling abiso sa desisyon ng Korte Suprema?	Bagaman maikli ang abiso, hindi ito awtomatikong nagpawalang-bisa sa pagbasura ng kaso. Kinailangan pa ring bigyang-katwiran ni Daaco ang kanyang hindi pagdalo.
Kailan hindi ibabasura ang kaso kung hindi nakadalo sa pre-trial?	Hindi ibabasura ang kaso kung may valid na dahilan para sa hindi pagdalo, o kung may kinatawang may sapat na awtorisasyon na dumalo.
Ano ang maaaring matutunan sa kasong ito?	Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagdalo sa pre-trial conference, pagiging handa, at pagbanggit ng lahat ng argumento sa mababang hukuman.

Sa madaling salita, ang desisyon sa kasong Daaco v. Yu ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa mga panuntunan ng korte at pagiging responsable sa pagproseso ng kaso. Hindi maaaring gamitin ang kawalan ng abiso upang bigyang-katwiran ang pagpapabaya kung ang mga pangyayari ay nagpapahiwatig ng ibang konklusyon.

Para sa mga katanungan hinggil sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Clodualda D. Daaco v. Valeriana Rosaldo Yu, G.R No. 183398, June 22, 2015