Certiorari Bilang Lunas sa Desisyon ng Small Claims Court

G.R. No. 200804, January 22, 2014

INTRODUKSYON

Naranasan mo na bang madismaya sa isang desisyon ng korte ngunit sinabihan kang wala nang apela dahil pinal na ito? Sa Pilipinas, maraming kaso, lalo na sa mga small claims court, ang idinidesisyunan nang pinal at hindi na maaapela. Ngunit, hindi ibig sabihin nito ay wala ka nang ibang mapupuntahan kung sa tingin mo ay mali ang desisyon. Ang kasong A.L. Ang Network, Inc. v. Emma Mondejar ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa certiorari, isang espesyal na remedyo na maaaring gamitin kahit pinal na ang desisyon ng korte. Sa kasong ito, tinukoy ng Korte Suprema na kahit pinal at hindi na maaapela ang desisyon ng small claims court, maaari pa ring iakyat ang usapin sa pamamagitan ng certiorari kung mayroong grave abuse of discretion o labis na pagmamalabis sa kapangyarihan ang mababang hukuman.

LEGAL NA KONTEKSTO: ANG RULE OF PROCEDURE FOR SMALL CLAIMS CASES AT ANG REMEDYO NG CERTIORARI

Ang Rule of Procedure for Small Claims Cases ay nilikha upang mapabilis at mapagaan ang paglilitis ng mga kasong sibil na may maliit na halaga ng pinag-aawayan. Layunin nitong maging simple, mura, at mabilis ang proseso para sa mga nagdedemanda at dinidemanda. Dahil dito, isa sa mga pangunahing katangian ng small claims court ay ang pagiging pinal at hindi na maaapela ng desisyon nito. Ayon mismo sa Section 23 ng nasabing Rule:

SEC. 23. Decision. — After the hearing, the court shall render its decision on the same day, based on the facts established by the evidence (Form 13-SCC). The decision shall immediately be entered by the Clerk of Court in the court docket for civil cases and a copy thereof forthwith served on the parties.

The decision shall be final and unappealable.

Malinaw na isinasaad ng panuntunan na pinal at hindi na maaapela ang desisyon ng small claims court. Ngunit, mahalagang tandaan na sa sistemang legal ng Pilipinas, mayroong mga extraordinary remedies o espesyal na lunas na maaaring gamitin kahit pinal na ang isang desisyon. Isa na rito ang certiorari. Ang certiorari ay isang espesyal na aksyong sibil na nakasaad sa Rule 65 ng Rules of Court. Ito ay hindi isang apela, kundi isang orihinal na aksyon na inihahain sa nakatataas na hukuman upang suriin kung mayroong grave abuse of discretion na ginawa ang mababang hukuman o tribunal sa pagpapasya nito. Ang grave abuse of discretion ay nangangahulugang ang pagpapasya ay ginawa nang walang basehan, kapritso, o arbitraryo, na para bang lumabag ang hukuman sa sarili nitong hurisdiksyon o hindi sumunod sa mga panuntunan ng batas. Kaya, kahit hindi ka na maaaring umapela sa desisyon ng small claims court, maaari ka pa ring maghain ng certiorari sa Regional Trial Court (RTC) kung naniniwala kang nagkamali ang Municipal Trial Court in Cities (MTCC) dahil sa grave abuse of discretion.

PAGBUKAS SA KASO: A.L. ANG NETWORK, INC. v. EMMA MONDEJAR

Ang kasong ito ay nagsimula sa isang small claims case na inihain ng A.L. Ang Network, Inc. (petitioner) laban kay Emma Mondejar (respondent) sa MTCC ng Bacolod City. Ang petitioner ay isang kompanya ng tubig na nagdedemanda kay Mondejar ng P23,111.71 dahil sa umano’y hindi bayad na water bills mula 2002 hanggang 2005. Ayon sa petitioner, si Mondejar ay residente ng Regent Pearl Subdivision at may-ari ng Lot 8, Block 3, kung saan sila nagsu-supply ng tubig. Sabi nila, nagkonsumo si Mondejar ng 1,150 cubic meters ng tubig ngunit hindi raw nabayaran ang buong halaga.

Depensa naman ni Mondejar, nagbabayad daw siya ng flat rate na P75.00 kada buwan mula 1998 hanggang 2003. Nagreklamo siya na bigla na lang tumaas ang singil nila nang walang abiso at hindi makatarungan ang mga bagong rates. Dahil hindi siya pumayag sa bagong singil, pinutulan siya ng tubig ng petitioner.

DESISYON NG MTCC

Nagdesisyon ang MTCC na pabor kay Mondejar ngunit hindi sa lahat ng aspeto. Ayon sa MTCC, dahil Agosto 7, 2003 lang nakuha ng petitioner ang Certificate of Public Convenience (CPC) mula sa National Water Resources Board (NWRB), P75.00 kada buwan lang ang dapat singilin kay Mondejar mula Hunyo 1, 2002 hanggang Agosto 7, 2003. Dahil nakapagbayad na si Mondejar ng P1,685.99 para sa panahong ito, lumalabas na sobra pa ang bayad niya. Para naman sa panahon mula Agosto 8, 2003 hanggang Setyembre 30, 2005, sinabi ng MTCC na dapat pa ring P75.00 kada buwan ang singil dahil walang sapat na ebidensya na nagpapakita na may bagong kasunduan sa rates o naaprubahan ng HLURB ang bagong rates. Base sa kanilang komputasyon, may balanse pa si Mondejar na P1,200.00 para sa panahong ito. Kaya, inutusan ng MTCC si Mondejar na bayaran ang P1,200.00 kasama ang legal interest.

PAGHAIN NG CERTIORARI SA RTC AT DESISYON NITO

Hindi nasiyahan ang petitioner sa desisyon ng MTCC kaya naghain sila ng petition for certiorari sa RTC. Sinabi nila na nagkamali ang MTCC sa pagdedesisyon at nagkaroon ng grave abuse of discretion. Ngunit, ibinasura ng RTC ang petisyon. Ayon sa RTC, ginamit lang daw ng petitioner ang certiorari para umapela sa desisyon ng small claims court, na hindi dapat gawin dahil pinal na nga ito. Sinabi pa ng RTC na hindi nila maaaring palitan ang desisyon ng MTCC ng ibang desisyon na mas malaki ang babayaran ni Mondejar.

DESISYON NG KORTE SUPREMA: TAMA ANG CERTIORARI BILANG REMEDYO

Umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Dito, binaliktad ng Korte Suprema ang desisyon ng RTC. Sinabi ng Korte Suprema na nagkamali ang RTC sa pagbasura sa petisyon ng petitioner. Ayon sa Korte Suprema, tama ang remedyong ginamit ng petitioner na certiorari. Ipinaliwanag ng Korte Suprema na kahit pinal at hindi na maaapela ang desisyon ng small claims court, hindi ito nangangahulugan na wala nang ibang remedyo. Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang certiorari ay laging bukas na remedyo kung walang apela o iba pang mabilis at sapat na remedyo sa ordinaryong kurso ng batas. Binanggit pa nila ang naunang desisyon sa kasong Okada v. Security Pacific Assurance Corporation:

In a long line of cases, the Court has consistently ruled that “the extraordinary writ of certiorari is always available where there is no appeal or any other plain, speedy and adequate remedy in the ordinary course of law.”

Ipinaliwanag pa ng Korte Suprema na ang certiorari ay hindi isang apela kundi isang orihinal na aksyon. Ang layunin nito ay hindi para palitan ang desisyon ng mababang hukuman, kundi para lamang iwasto ang mga errors of jurisdiction o mga pagkakamali sa hurisdiksyon, kasama na ang grave abuse of discretion. Kaya, sinabi ng Korte Suprema na dapat sinuri ng RTC kung nagkaroon ba ng grave abuse of discretion ang MTCC sa desisyon nito. Dahil dito, ibinalik ng Korte Suprema ang kaso sa RTC para suriin nito ang petisyon for certiorari ng petitioner.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG MAAARING MATUTUNAN DITO?

Ang kasong ito ay nagbibigay linaw sa limitasyon ng pagiging pinal ng desisyon ng small claims court. Mahalagang malaman na kahit hindi na maaapela ang desisyon, hindi ito nangangahulugan na wala ka nang magagawa kung sa tingin mo ay mali ang desisyon. Narito ang ilang praktikal na implikasyon:

• Remedyo pa rin ang Certiorari: Huwag mawalan ng pag-asa kung hindi ka sang-ayon sa desisyon ng small claims court. Maaari ka pa ring maghain ng certiorari sa RTC kung naniniwala kang nagkaroon ng grave abuse of discretion ang MTCC.
• Ano ang Grave Abuse of Discretion?: Hindi lang basta pagkakamali sa interpretasyon ng batas ang grave abuse of discretion. Ito ay mas malala – ito ay pagpapasya na arbitraryo, kapritso, o walang basehan, na para bang lumagpas ang hukuman sa kanyang kapangyarihan.
• Tamang Hukuman para sa Certiorari: Kung ang desisyon na kinukuwestiyon mo ay galing sa MTCC, ang tamang hukuman para maghain ng certiorari ay ang RTC. Kung galing naman sa RTC, sa Court of Appeals dapat ihain. May hierarchy of courts na dapat sundin.
• Hindi Ito Apela: Tandaan, ang certiorari ay hindi apela. Hindi nito layunin na suriin muli ang mga ebidensya at argumento para magdesisyon muli sa kaso. Ang limitado lang na sakop nito ay kung nagkaroon ba ng grave abuse of discretion.

MGA MAHAHALAGANG ARAL

• Ang desisyon ng small claims court ay pinal at hindi na maaapela, ngunit hindi ito nangangahulugan na walang remedyo kung may grave abuse of discretion.
• Ang certiorari sa Rule 65 ng Rules of Court ay isang available na remedyo para sa desisyon ng small claims court kung may grave abuse of discretion.
• Ang certiorari ay dapat ihain sa tamang hukuman – sa RTC para sa desisyon ng MTCC.
• Ang certiorari ay hindi apela; limitado lamang ito sa pagtukoy kung may grave abuse of discretion.

FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

1. Pinal na ba talaga ang desisyon ng Small Claims Court?

Oo, ayon sa Rule of Procedure for Small Claims Cases, pinal at hindi na maaapela ang desisyon ng small claims court.

2. Kung pinal, wala na ba talagang remedyo?

Hindi naman. Kahit pinal, maaari ka pa ring maghain ng certiorari sa RTC kung naniniwala kang nagkaroon ng grave abuse of discretion ang MTCC.

3. Ano ba ang ibig sabihin ng Grave Abuse of Discretion?

Ito ay ang pagpapasya ng hukuman na arbitraryo, kapritso, o walang basehan, na para bang lumabag ito sa kanyang hurisdiksyon o hindi sumunod sa batas.

4. Saan ako dapat maghain ng Certiorari kung ang desisyon ay galing sa Small Claims Court (MTCC)?

Dapat kang maghain ng certiorari sa Regional Trial Court (RTC) na may hurisdiksyon sa lugar kung saan ang MTCC.

5. Ano ang pagkakaiba ng Certiorari sa Apela?

Ang apela ay isang ordinaryong remedyo kung saan sinusuri muli ng nakatataas na hukuman ang desisyon ng mababang hukuman para iwasto ang pagkakamali sa batas o sa katotohanan. Ang certiorari naman ay isang espesyal na remedyo na limitado lamang sa pagtukoy kung nagkaroon ba ng grave abuse of discretion ang mababang hukuman.

6. Gaano katagal ang dapat ihain ang Certiorari?

Ayon sa Rule 65, dapat ihain ang certiorari sa loob ng 60 araw mula nang matanggap ang kopya ng desisyon o order na kinukuwestiyon.

7. Magkano ang babayaran para maghain ng Certiorari?

Ang bayad sa paghahain ng certiorari ay depende sa court fees na itinakda ng Korte Suprema. Mas mataas ito kumpara sa small claims court.

8. Kailangan ko ba ng abogado para maghain ng Certiorari?

Hindi required ang abogado sa small claims court, ngunit sa certiorari, mas makabubuti kung kukuha ka ng abogado dahil mas komplikado ang proseso at kailangan ng legal na argumento para mapatunayan ang grave abuse of discretion.

Naranasan mo ba ang ganitong sitwasyon? Kung kailangan mo ng tulong legal sa mga usapin tungkol sa small claims court o certiorari, eksperto ang ASG Law sa mga ganitong kaso.

Makipag-ugnayan sa amin para sa konsultasyon. Mag-email sa hello@asglawpartners.com o mag-contact dito.