Kumplikado ba ang batas pagdating sa securities? Madalas na ang tanong, saan ba dapat dumulog kung may problema sa investment o securities? Sa desisyon ng Korte Suprema sa kasong Jose U. Pua and Benjamin Hanben U. Pua vs. Citibank, N.A., nilinaw ang tamang hukuman para sa mga civil case na may kinalaman sa paglabag sa Securities Regulation Code (SRC). Hindi lahat ng reklamo sa securities ay dapat sa Securities and Exchange Commission (SEC) unang isampa. Mahalaga ang kasong ito dahil tinutukoy nito ang eksaktong korte na may hurisdiksyon sa mga kasong sibil ukol sa securities, at nagbibigay linaw sa pagkakaiba ng sakop ng SEC at ng Regional Trial Court (RTC).

Ang Batas at Ang Tanong ng Hurisdiksyon

Ang Securities Regulation Code (SRC) o Republic Act No. 8799 ang pangunahing batas na nagtatakda ng regulasyon sa mga securities sa Pilipinas. Layunin nito na protektahan ang publiko sa pamamagitan ng pag-regulate ng pagbebenta at pagbili ng securities. Mayroong mga probisyon ang SRC na nagbibigay ng kapangyarihan sa SEC na magsagawa ng imbestigasyon at pagpapasya sa mga kaso ng paglabag dito. Ngunit, mayroon din itong probisyon na nagtatalaga ng hurisdiksyon sa mga korte pagdating sa ilang uri ng kaso.

Ang pangunahing tanong sa kasong Pua vs. Citibank ay kung ang kasong sibil para sa declaration of nullity of contract and sums of money with damages na isinampa ng mga Pua laban sa Citibank, dahil sa umano’y pagbebenta ng hindi rehistradong securities, ay dapat bang unang idaan sa SEC bago isampa sa RTC. Iginiit ng Citibank na dahil ang isyu ay paglabag sa SRC, dapat ay sa SEC muna ito idulog dahil sa doktrina ng primary jurisdiction. Sinalungat naman ito ng mga Pua, na sinasabing ang SRC mismo ang nagbibigay ng eksklusibong hurisdiksyon sa RTC para sa mga kasong sibil na humihingi ng danyos.

Upang mas maintindihan, tingnan natin ang mga importanteng probisyon ng SRC:

Seksyon 53 ng SRC (Investigations, Injunctions and Prosecution of Offenses):

“Provided, further, That all criminal complaints for violations of this Code, and the implementing rules and regulations enforced or administered by the Commission shall be referred to the Department of Justice for preliminary investigation and prosecution before the proper court…”

Ipinapakita nito na ang SEC ang unang hahawak sa mga kriminal na reklamo sa paglabag sa SRC bago ito dalhin sa Department of Justice (DOJ) at korte.

Seksyon 57 ng SRC (Civil Liabilities Arising in Connection With Prospectus, Communications and Reports):

“57.1. Any person who:
(a) Offers to sell or sells a security in violation of Chapter III…shall be liable to the person purchasing such security from him, who may sue to recover the consideration paid for such security with interest thereon…or for damages if he no longer owns the security.”

Tinatalakay naman dito ang mga civil liabilities o pananagutan sa batas sibil kung nagbenta ng securities na lumalabag sa SRC.

Seksyon 63 ng SRC (Amount of Damages to be Awarded):

“63.1. All suits to recover damages pursuant to Sections 56, 57, 58, 59, 60 and 61 shall be brought before the Regional Trial Court which shall have exclusive jurisdiction to hear and decide such suits.”

Malinaw dito na ang RTC ang may eksklusibong hurisdiksyon sa mga civil case na humihingi ng danyos base sa Seksyon 57 at iba pang kaugnay na seksyon ng SRC.

Ang Kwento ng Kaso: Pua vs. Citibank

Nagsimula ang kaso nang maghain ang magkapatid na Jose at Benjamin Pua ng reklamo sa RTC laban sa Citibank. Sila ay mga depositor ng Citibank Binondo Branch simula pa noong 1996. Ayon sa kanila, naengganyo sila ng isang opisyal ng Citibank na bumili ng securities mula sa Citibank Hongkong. Binili nila ang securities sa Pilipinas, sa tulong pa ng mga empleyado ng Citibank Binondo.

Nang malaman ng mga Pua na hindi rehistrado sa SEC ang mga securities na binili nila, at hindi rin dumaan sa SEC ang mga terms and conditions nito, nagdesisyon silang magsampa ng kaso. Iginiit nila na labag sa SRC ang ginawa ng Citibank, kaya’t dapat ipawalang-bisa ang kontrata at ibalik ang kanilang pera, kasama ang danyos.

Agad na nagmosyon ang Citibank na ibasura ang kaso, dahil umano sa doktrina ng primary jurisdiction. Sinabi nila na ang SEC ang dapat unang magsuri kung may paglabag nga sa SRC, dahil eksperto ang SEC dito. Hindi pumayag ang RTC at ibinasura ang mosyon ng Citibank. Umapela ang Citibank sa Court of Appeals (CA), at pumanig ang CA sa Citibank, ibinasura ang kaso ng mga Pua at sinabing dapat sa SEC muna ito idaan.

Hindi sumuko ang mga Pua at umakyat sila sa Korte Suprema. Dito, binaliktad ng Korte Suprema ang desisyon ng CA at pinanigan ang RTC. Ayon sa Korte Suprema, mali ang CA sa pagbasura ng kaso.

Sabi ng Korte Suprema:

“Based on the foregoing, it is clear that cases falling under Section 57 of the SRC, which pertain to civil liabilities arising from violations of the requirements for offers to sell or the sale of securities, as well as other civil suits under Sections 56, 58, 59, 60, and 61 of the SRC shall be exclusively brought before the regional trial courts.”

Idinagdag pa ng Korte Suprema na:

“Therefore, based on these considerations, it stands to reason that civil suits falling under the SRC are under the exclusive original jurisdiction of the regional trial courts and hence, need not be first filed before the SEC, unlike criminal cases wherein the latter body exercises primary jurisdiction.”

Nilinaw ng Korte Suprema na ang Baviera v. Paglinawan na kaso na binanggit ng Citibank at CA ay iba. Ang Baviera ay kriminal na kaso, kaya tama lang na sa SEC muna ito dumaan. Pero ang kaso ng mga Pua ay sibil na kaso para sa danyos, kaya direktang sa RTC dapat isampa.

Ano ang Aral sa Kasong Ito?

Ang pangunahing aral sa kasong Pua vs. Citibank ay ang pagkakaiba ng hurisdiksyon ng SEC at RTC pagdating sa SRC. Para sa mga civil case na humihingi ng danyos dahil sa paglabag sa Seksyon 57 at iba pang kaugnay na seksyon ng SRC, ang tamang lugar na magsampa ng kaso ay sa Regional Trial Court (RTC) mismo. Hindi na kailangang dumaan pa sa SEC. Ito ay mahalagang malaman lalo na para sa mga investor at kumpanya na sangkot sa securities market.

Mahalagang Leksyon Mula sa Kaso

• Alamin ang Uri ng Kaso: Kung ang kaso ay kriminal na paglabag sa SRC, sa SEC muna dapat idulog. Kung civil case para sa danyos, direktang sa RTC.
• Basahin ang Batas: Malinaw ang SRC sa pagtatalaga ng hurisdiksyon. Mahalagang basahin at intindihin ang batas para malaman ang tamang proseso.
• Huwag Magpadala sa Unang Opinyon: Minsan, kahit ang Court of Appeals ay maaaring magkamali. Mahalagang ipaglaban ang karapatan hanggang sa Korte Suprema kung kinakailangan.

Mga Madalas Itanong (FAQs)

Tanong 1: Ano ang primary jurisdiction?
Sagot: Ito ang doktrina na nagsasabi na ang ilang mga isyu ay dapat unang resolbahin ng isang administrative agency tulad ng SEC, kung ang isyu ay nasa espesyal na kaalaman o kakayahan ng ahensyang ito.

Tanong 2: Kailan masasabing criminal case ang paglabag sa SRC?
Sagot: Kung mayroong paglabag sa SRC na may kaakibat na parusang pagkakulong o multa, ito ay maaaring maging criminal case. Halimbawa, ang fraud o panloloko sa pagbebenta ng securities.

Tanong 3: Paano kung hindi ako sigurado kung civil o criminal case ang aking reklamo?
Sagot: Pinakamainam na kumunsulta sa abogado na eksperto sa securities law. Matutulungan ka nilang matukoy ang tamang uri ng kaso at kung saan ito dapat isampa.

Tanong 4: Ano ang mangyayari kung naisampa ko ang civil case sa SEC imbes na RTC?
Sagot: Maaaring ibasura ng SEC ang kaso dahil wala silang hurisdiksyon dito. Maaaring maantala ang pagresolba ng iyong kaso.

Tanong 5: Mayroon bang limitasyon sa oras para magsampa ng civil case sa ilalim ng SRC?
Sagot: Oo, mayroon. Mahalagang alamin ang prescriptive period o taning na oras para magsampa ng kaso. Kumunsulta sa abogado para malaman ang eksaktong taning na oras para sa iyong sitwasyon.

Tanong 6: Anong klaseng danyos ang maaaring makuha sa civil case sa ilalim ng SRC?
Sagot: Maaaring makuha ang danyos na katumbas ng halaga na ibinayad sa securities, interes, at iba pang aktwal na danyos. Maaari ring mag-award ang korte ng treble damages o tatlong beses na danyos.

Eksperto ang ASG Law sa mga usapin tungkol sa Securities Regulation Code at hurisdiksyon ng korte at SEC. Kung kayo ay may katanungan o nangangailangan ng legal na representasyon sa mga kasong sibil o kriminal na may kinalaman sa securities, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Mag-email sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming contact page dito para sa konsultasyon. Kami sa ASG Law ay handang tumulong sa inyo.