Paggalang sa Desisyon ng Korte: Bakit Hindi Puwedeng Makialam ang Isang Korte sa Kaso ng Kaparehong Korte

Huwag Makialam: Ang Prinsipyo ng Paggalang sa mga Korte na Pareho ang Ranggo

G.R. No. 174582, October 11, 2012

n
n
n

INTRODUKSYON

Naranasan mo na ba na parang walang katapusan ang isang kaso? Isang desisyon na ang korte, pero tila binabalewala lang ito ng ibang korte? Sa mundo ng batas, mahalaga ang respeto sa desisyon ng bawat hukuman. Kung hindi, magiging magulo at walang kasiguruhan ang sistema ng hustisya. Itong prinsipyo ng “judicial stability” o paggalang sa desisyon ng korte ang sentro ng kasong ito. Ang kaso ng Heirs of Mat-an vs. Heirs of Anchales ay nagpapakita kung bakit hindi basta-basta puwedeng makialam ang isang korte sa desisyon ng korte na may parehong ranggo. Sa madaling salita, kung ang isang Regional Trial Court (RTC) ay nagdesisyon na, hindi basta-basta puwedeng baliktarin o pakialaman ito ng ibang RTC. Ang pangunahing tanong dito: tama ba ang ginawa ng Court of Appeals na aprubahan ang desisyon ng Baguio RTC na dismissin ang kaso dahil wala itong hurisdiksyon na kontrahin ang desisyon ng Urdaneta RTC?

KONTEKSTONG LEGAL

Ang prinsipyong legal na nakapaloob dito ay ang tinatawag na “judicial stability” o “doctrine of non-interference.” Ito ay nagsasaad na ang isang korte ay walang kapangyarihan na makialam sa mga desisyon o utos ng korte na may parehong ranggo o coordinate jurisdiction. Ang layunin nito ay para mapanatili ang kaayusan at respeto sa sistema ng korte. Kung papayagan kasi na magpakialamanan ang mga korte na pareho ang ranggo, magiging sanhi ito ng kaguluhan at kawalan ng katiyakan sa mga desisyon ng hukuman. Imagine mo na lang, kung bawat RTC ay puwedeng baliktarin ang desisyon ng ibang RTC, parang walang katapusan ang laban at walang mananalo. Ang prinsipyong ito ay nakaugat sa pangunahing ideya na ang sistema ng korte ay dapat maging maayos at hindi magulo.

Ayon mismo sa Korte Suprema, “the long standing doctrine is that no court has the power to interfere by injunction with the judgments or decrees of a court of concurrent or coordinate jurisdiction. The various trial courts of a province or city, having the same or equal authority, should not, cannot, and are not permitted to interfere with their respective cases, much less with their orders or judgments.” Ibig sabihin, malinaw na hindi dapat makialam ang isang korte sa desisyon ng kaparehong korte. Ang remedyo kung may problema sa desisyon ng isang RTC ay hindi ang pagpunta sa ibang RTC para kontrahin ito, kundi ang pag-apela sa Court of Appeals o sa tamang hukuman na mas mataas ang ranggo.

Para mas maintindihan, kunwari, may kaso ka sa RTC Branch 1 sa Makati. Nagdesisyon na ang korte na talo ka. Hindi ka puwedeng pumunta sa RTC Branch 2 sa Makati para sabihin na mali ang desisyon ng Branch 1 at pakiusapan silang baliktarin ito. Ang tamang paraan ay mag-apela sa Court of Appeals. Ito ang esensya ng judicial stability—respeto sa hurisdiksyon at desisyon ng bawat korte sa loob ng ating sistema ng hustisya.

PAGHIMAY SA KASO

Nagsimula ang lahat noong 1982 nang magsampa ng kaso ang mga mag-asawang Mauro at Elisa Anchales (mga Anchales) laban sa mga mag-asawang Augusto at Rosalia Yadno (mga Yadno), Orani Tacay (Orani), at mga mag-asawang Laura Yadno at Pugsong Mat-an (mga Mat-an) sa Urdaneta RTC. Ang kaso ay tungkol sa pagmamay-ari ng lupa, pagbawi ng posesyon, at danyos. Hindi sumagot sa demanda sina Orani at mga Mat-an kaya idineklara silang in default. Pati ang mga Yadno ay idineklara ring in default. Dahil dito, pinayagan ang mga Anchales na magpresenta ng ebidensya nang walang kalaban (ex-parte).

Noong September 14, 1987, nagdesisyon ang Urdaneta RTC na pabor sa mga Anchales. Idineklara silang tunay na may-ari ng lupa at inutusan ang mga Yadno na umalis sa lupa at ibalik ang posesyon nito sa mga Anchales. Kasama rin sa utos na magbayad ang mga nasasakdal ng 400 kabang palay at P10,000 para sa attorney’s fees. Hindi umapela ang mga nasasakdal kaya naging pinal at executory ang desisyon.

Nag-isyu ng Writ of Execution noong September 20, 1988. Pinalevy ng sheriff ang property ni Orani sa Baguio City. Na-auction ito noong November 14, 1988, at si Mauro Anchales ang nanalo. Binigyan siya ng Certificate of Sale.

Pero bago pa man ma-isyu ang Certificate of Sale, noong February 10, 1989, nag-file ang mga Mat-an ng kasong injunction at danyos laban sa mga Anchales, mga Yadno, at sheriff sa Baguio RTC. Sabi nila, illegal daw ang levy at auction dahil namatay na si Orani noong December 28, 1986, bago pa man ang desisyon ng Urdaneta RTC. Kaya dapat daw estate na ni Orani ang kinasuhan, hindi mismo si Orani.

Na-archive muna ang kaso sa Baguio RTC dahil may kaso raw ng partition ang mga Yadno at Mat-an. Pero noong 1997, binuhay ulit ng mga Mat-an ang kaso at nag-file ng Supplemental Complaint. Kinuwestiyon nila ang levy at sale, pati na ang mga utos ng Urdaneta RTC na nagpawalang-bisa sa titulo ni Orani at nag-isyu ng bagong titulo kay Mauro Anchales.

Dinepensahan naman ng mga Anchales na dapat sa Urdaneta RTC i-question ang execution dahil ito ang korteng nagdesisyon sa original na kaso. Sumang-ayon ang Baguio RTC at dinismiss ang kaso ng mga Mat-an dahil wala raw itong hurisdiksyon. Inaprubahan ito ng Court of Appeals, kaya umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

Ang Korte Suprema ay sumang-ayon sa Baguio RTC at Court of Appeals. Sabi ng Korte Suprema, tama lang na dinismiss ng Baguio RTC ang kaso. Hindi puwedeng makialam ang Baguio RTC sa desisyon at utos ng Urdaneta RTC dahil pareho silang RTC. Ang remedyo ng mga Mat-an ay dapat sa Urdaneta RTC mismo o sa mas mataas na korte, hindi sa ibang RTC.

Binigyang-diin ng Korte Suprema ang prinsipyo ng judicial stability. “We find that the Baguio RTC correctly dismissed the case for injunction with damages filed with it, since it had no jurisdiction over the nature of the action. Petitioners’ predecessors could not in an action for injunction with damages filed with the Baguio RTC sought the nullification of a final and executory decision rendered by the Urdaneta RTC and its subsequent orders issued pursuant thereto for the satisfaction of the said judgment. This would go against the principle of judicial stability…”

Dagdag pa ng Korte Suprema, kung may problema man sa desisyon ng Urdaneta RTC dahil patay na raw si Orani bago nagdesisyon, dapat sa Urdaneta RTC din ito iniharap. Hindi raw sinabi ng mga Mat-an sa Urdaneta RTC na patay na si Orani. Sila pa raw ang may kasalanan kung bakit hindi na-substitute ang estate ni Orani.

Kaya, pinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at Baguio RTC. Hindi puwedeng makialam ang isang RTC sa desisyon ng kaparehong RTC.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa atin na napakahalaga ng respeto sa desisyon ng korte. Hindi puwedeng basta-basta balewalain o kontrahin ang isang desisyon ng korte, lalo na ng korte na may parehong ranggo. Kung hindi ka sang-ayon sa desisyon, may tamang paraan—ang pag-apela sa mas mataas na korte. Hindi ang pagpunta sa ibang korte na kapareho lang ng ranggo para kontrahin ang desisyon.

Para sa mga negosyante, may-ari ng property, o kahit ordinaryong mamamayan, mahalagang maintindihan ang prinsipyong ito. Kung may kaso ka at nagdesisyon na ang RTC, sundin mo ang desisyon. Kung hindi ka sang-ayon, mag-apela ka. Huwag kang umasa na mapapawalang-bisa ang desisyon sa pamamagitan ng pag-file ng kaso sa ibang RTC. Maaaksaya lang ang oras, pera, at pagod mo.

Ang kasong ito ay nagtuturo rin ng kahalagahan ng tamang proseso sa korte. Kung may nangyaring pagbabago, tulad ng pagkamatay ng isang partido, dapat ipaalam agad sa korte para masunod ang tamang patakaran ng substitution. Kung hindi mo ito gagawin, maaari kang mapahamak sa huli.

MGA MAHAHALAGANG ARAL:

Respeto sa Desisyon ng Korte: Mahalagang igalang ang desisyon ng korte, lalo na ng korte na may parehong ranggo.

Tamang Remedyo: Kung hindi sang-ayon sa desisyon, ang tamang remedyo ay ang pag-apela sa mas mataas na korte, hindi ang pag-file ng kaso sa ibang korte na kapareho ng ranggo.

Proseso sa Korte: Sundin ang tamang proseso sa korte, lalo na sa mga importanteng pangyayari tulad ng pagkamatay ng isang partido. Ipaalam agad sa korte para masunod ang tamang patakaran.

Huwag Mag-aksaya ng Panahon: Huwag umasa na mapapawalang-bisa ang desisyon ng isang RTC sa pamamagitan ng pagpunta sa ibang RTC. Mag-focus sa tamang remedyo—ang pag-apela.

MGA MADALAS ITANONG (FAQ)

Tanong 1: Ano ang ibig sabihin ng

ASG Law