Nakaligtaang Apela Dahil sa Maling Remedyo: Pag-aaral sa Rule 42 at Rule 65 ng Rules of Court

Huwag Palampasin ang Tamang Daan: Rule 42 Para sa Apela Mula sa RTC sa Ejectment Cases

G.R. No. 172588, March 18, 2013 – ISABEL N. GUZMAN, PETITIONER, VS. ANIANO N. GUZMAN AND PRIMITIVA G. MONTEALTO, RESPONDENTS.

Sa mundo ng batas, ang pagpili ng tamang remedyo ay kasinghalaga ng mismong merito ng kaso. Para sa isang ordinaryong mamamayan, maaaring nakakalito ang iba’t ibang uri ng petisyon at apela. Ang kaso ni Guzman v. Guzman ay isang paalala na ang hindi pagpili ng tamang legal na daan ay maaaring magresulta sa pagkawala ng pagkakataon na madinig ang iyong hinaing, gaano man katibay ang iyong argumento. Sa kasong ito, ang petisyoner na si Isabel Guzman ay nakulong sa teknikalidad ng pamamaraan dahil sa maling remedyo na kanyang ginamit, kaya’t hindi na nasuri ng korte ang merito ng kanyang kaso.

Ang Kontekstong Legal: Rule 42 vs. Rule 65

Upang maunawaan ang pagkakamali ni Isabel Guzman, mahalagang maunawaan ang pagkakaiba ng Rule 42 at Rule 65 ng Rules of Court. Ang Rule 42 ay tumutukoy sa Petisyon para sa Rebyu mula sa desisyon ng Regional Trial Court (RTC) na ginawa sa paggamit ng appellate jurisdiction nito. Ito ang tamang remedyo kapag ang RTC ay umapela mula sa desisyon ng Municipal Trial Court (MTC), tulad ng sa kasong ejectment. Sa kabilang banda, ang Rule 65 ay tungkol sa Petisyon para sa Certiorari. Ito ay isang espesyal na remedyo na ginagamit lamang kapag walang ibang ordinaryo, sapat na remedyo, tulad ng apela. Ang certiorari ay nakatuon lamang sa pagwawasto ng grave abuse of discretion amounting to lack or excess of jurisdiction. Hindi ito isang paraan para palitan ang apela o para itama ang mga pagkakamali sa paghusga ng korte.

Ayon sa Seksyon 1, Rule 42 ng Rules of Court:

“Section 1. How appeal taken; time for filing. – A party desiring to appeal from a decision of the Regional Trial Court rendered in the exercise of its appellate jurisdiction may file a verified petition for review with the Court of Appeals xxx. The petition shall be filed and served within fifteen (15) days from notice of the decision sought to be reviewed or of the denial of petitioner’s motion for new trial or reconsideration filed in due time after judgment.”

Malinaw na isinasaad ng panuntunang ito na ang tamang paraan para umapela mula sa desisyon ng RTC sa isang kasong inakyat mula sa MTC ay ang Rule 42, at dapat itong isampa sa Court of Appeals sa loob ng 15 araw. Ang pagkalito sa pagitan ng dalawang remedyo na ito ay karaniwan, ngunit ang pagkakaiba ay kritikal. Kung ang isang partido ay gumamit ng maling remedyo, maaaring mawala sa kanya ang kanyang karapatang umapela at ang desisyon ng korte ay magiging pinal at epektibo.

Ang Kwento ng Kaso: Guzman v. Guzman

Nagsimula ang lahat nang magsampa si Isabel Guzman ng kasong ejectment laban sa kanyang mga anak na sina Aniano at Primitiva sa MTC ng Tuguegarao City. Iginiit ni Isabel na siya ang may-ari ng lupa at pinapayagan lamang niya ang kanyang mga anak na manirahan doon. Hindi umano sumunod ang mga anak sa kanyang demandang umalis sa lupa, kaya’t napilitan siyang magsampa ng kaso.

Sa kanilang depensa, sinabi ng mga anak na binigyan na sila ng karapatan sa lupa ng kanilang ina sa pamamagitan ng isang dokumento noong 1996, maliban sa karapatan ni Isabel na gamitin ang lupa habang siya ay nabubuhay pa (usufructuary right). Iginiit din nila na nag-forum shopping si Isabel dahil mayroon na siyang ibang kaso na may kaugnayan sa pagmamay-ari ng lupa sa RTC.

Nanalo si Isabel sa MTC. Ipinag-utos ng MTC sa mga anak na lisanin ang lupa at magbayad ng renta at danyos. Umapela ang mga anak sa RTC. Binaliktad ng RTC ang desisyon ng MTC. Bagama’t sumang-ayon ang RTC sa MTC na may hurisdiksyon ito at walang forum shopping, pinaboran pa rin nito ang mga anak. Ayon sa RTC, hindi basta-basta mababawi ni Isabel ang paglilipat ng karapatan sa lupa sa kanyang mga anak nang walang aksyon sa korte. Binigyang-diin din ng RTC na hindi napatunayan ni Isabel na sinubukan niyang makipag-ayos sa kanyang mga anak bago magsampa ng kaso, na kinakailangan sa mga kasong pamilya.

Mula dito, nagkamali si Isabel. Sa halip na mag-apela sa Court of Appeals sa pamamagitan ng Rule 42, sinubukan niyang maghain ng tatlong magkakasunod na motion for reconsideration sa RTC. Ang ikalawa at ikatlong motion for reconsideration ay ipinagbabawal na pleading ayon sa Rules of Court. Nang hindi umubra ang mga motion for reconsideration, naghain si Isabel ng Rule 65 petition for certiorari sa Court of Appeals, inaakusahan ang RTC ng grave abuse of discretion.

Hindi pinaboran ng Court of Appeals si Isabel. Sinabi ng CA na mali ang remedyo na ginamit ni Isabel. Rule 42 ang dapat niyang ginamit, hindi Rule 65. Dahil naghain siya ng second motion for reconsideration, lumipas na ang panahon para sa apela. Sinabi pa ng CA na kahit na tanggapin ang certiorari, walang grave abuse of discretion ang RTC. Umapela si Isabel sa Supreme Court, ngunit kinatigan ng Kataas-taasang Hukuman ang Court of Appeals.

Narito ang sipi mula sa desisyon ng Korte Suprema na nagpapaliwanag kung bakit mali ang remedyo ni Isabel:

“The petitioner’s resort to a Rule 65 petition for certiorari to assail the RTC decision and orders is misplaced. When the RTC issued its decision and orders, it did so in the exercise of its appellate jurisdiction; the proper remedy therefrom is a Rule 42 petition for review… Instead, the petitioner filed a second motion for reconsideration and thereby lost her right to appeal… Certiorari, by its very nature, is proper only when appeal is not available to the aggrieved party; the remedies of appeal and certiorari are mutually exclusive, not alternative or successive. It cannot substitute for a lost appeal, especially if one’s own negligence or error in one’s choice of remedy occasioned such loss or lapse.”

Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang certiorari ay hindi kapalit ng apela. Mali ang remedyo ni Isabel kaya’t hindi na nasuri ang merito ng kanyang kaso.

Praktikal na Implikasyon: Piliin ang Tamang Daan sa Korte

Ang kaso ni Guzman v. Guzman ay nagtuturo ng mahalagang aral: ang pagpili ng tamang legal na remedyo ay kasinghalaga ng merito ng kaso. Hindi sapat na ikaw ay nasa tama; dapat mong sundin ang tamang proseso upang mapakinggan ka ng korte.

Para sa mga abogado at mga partido sa kaso, laging tandaan ang mga sumusunod:

Alamin ang hurisdiksyon ng korte. Ang tamang remedyo ay depende sa kung anong korte ang nagdesisyon at kung anong kapasidad ito gumaganap (original o appellate jurisdiction).

Suriin ang Rules of Court. Ang Rules of Court ay naglalaman ng mga panuntunan tungkol sa tamang remedyo at panahon para isampa ito. Huwag maging kampante at laging mag-double check.

Iwasan ang ipinagbabawal na pleading. Ang paghahain ng second motion for reconsideration ay isang karaniwang pagkakamali na maaaring magdulot ng pagkawala ng karapatang umapela.

Kung nagdududa, kumonsulta sa abogado. Ang legal na pamamaraan ay kumplikado. Kung hindi sigurado sa tamang remedyo, kumonsulta agad sa isang abogado.

Mga Mahalagang Aral

Maling Remedyo, Talong Kaso: Ang paggamit ng maling remedyo, tulad ng Rule 65 certiorari sa halip na Rule 42 petition for review, ay maaaring magresulta sa dismissal ng iyong kaso nang hindi man lang nasusuri ang merito nito.

Panahon ay Ginto: Mahalaga ang paghahain ng apela sa loob ng itinakdang panahon. Ang paglampas sa panahon na ito ay nangangahulugan ng pagkawala ng karapatang umapela.

Konsultasyon ay Kailangan: Huwag mag-atubiling kumonsulta sa isang abogado upang matiyak na napipili mo ang tamang remedyo at sinusunod mo ang tamang proseso.

Mga Madalas Itanong (FAQ)

Tanong 1: Ano ang pagkakaiba ng Rule 42 at Rule 65?

Sagot: Ang Rule 42 ay para sa apela mula sa desisyon ng RTC na ginawa sa appellate jurisdiction nito. Ang Rule 65 (certiorari) ay para lamang kapag walang ibang ordinaryong remedyo tulad ng apela, at limitado lamang sa pagwawasto ng grave abuse of discretion.

Tanong 2: Kailan dapat gamitin ang Rule 42?

Sagot: Dapat gamitin ang Rule 42 kapag umaapela mula sa desisyon ng RTC na umapela mula sa MTC, tulad ng sa ejectment cases, collection cases na small claims, at iba pa.

Tanong 3: Kailan dapat gamitin ang Rule 65?

Sagot: Dapat gamitin ang Rule 65 kapag walang apela o ibang ordinaryong remedyo, at mayroong grave abuse of discretion na ginawa ang korte.

Tanong 4: Ano ang ibig sabihin ng

ASG Law