HINDI Laging Lihim Ang Iyong Income Tax Return: Kailan Ito Maaaring Ipakita sa Hukuman

G.R. No. 168771, July 25, 2012 – ROBERTO DIPAD AND SANDRA DIP AD, PETITIONERS, vs.SPOUSES ROLANDO OLIVAN AND BRIGIDA OLIVAN, AND RUBIO GUIJON MADRIGALLO, RESPONDENTS.

n

INTRODUKSYON

n

Naranasan mo na bang maaksidente sa kalsada? Sa mga ganitong sitwasyon, madalas na napupunta sa korte ang usapan, lalo na kung may nasaktan o nasira ang ari-arian. Pero paano kung sa gitna ng kaso, bigla kang utusan ng korte na ipakita ang iyong Income Tax Return (ITR)? Maaari ba ‘yon? Ito ang katanungang sinagot ng Korte Suprema sa kasong Dipad vs. Olivan. Tingnan natin ang detalye ng kasong ito at kung ano ang mahalagang aral na mapupulot natin.

n

Sa kasong ito, si Roberto Dipad ay nagdemanda ng danyos matapos maaksidente ang kanyang sasakyan. Para patunayan ang kanyang pagkalugi, sinabi niyang nawalan siya ng kita dahil hindi niya nagamit ang kanyang sasakyan sa negosyo. Dito na siya inutusan ng korte na ipakita ang kanyang ITR para sa ilang taon. Umapela si Dipad, sinasabing lihim dapat ang ITR at hindi dapat basta-basta ipinapakita. Pero tama ba siya? Ano nga ba ang sinabi ng Korte Suprema?

n

ANG LEGAL NA KONTEKSTO: KUMPIDENSIYAL BA ANG ITR?

n

Marami ang nag-aakala na ang Income Tax Return ay isang dokumentong sobrang kumpidensyal, na parang liham pag-ibig na hindi dapat mabasa ng iba. Totoo naman na may probisyon sa batas na nagpoprotekta sa impormasyon ng mga taxpayers. Ayon sa Section 270 ng National Internal Revenue Code (NIRC), ipinagbabawal sa mga empleyado ng Bureau of Internal Revenue (BIR) na ibulgar ang “trade secrets” o anumang impormasyon tungkol sa negosyo, kita, o ari-arian ng isang taxpayer. Ang paglabag dito ay may kaukulang parusa.

n

Ngunit, mahalagang tandaan na hindi lahat ng impormasyon sa ITR ay sakop ng ganitong proteksyon. May mga pagkakataon na pinapayagan ng batas ang pagbubukas ng ITR. Isa na rito ang nakasaad sa Section 71 ng NIRC, na nagsasabing ang ITR ay “public records” at maaaring “open to inspection” sa utos ng Presidente ng Pilipinas. Ibig sabihin, hindi absolute ang pagiging kumpidensyal ng ITR.

n

Bukod dito, may mga legal na batayan din para i-require ang pagpapakita ng ITR sa korte. Halimbawa, sa Rule 27 ng Rules of Court tungkol sa “Production or Inspection of Documents or Things,” pinapayagan ang isang partido na mag-request sa korte na utusan ang kabilang partido na magpakita ng mga dokumento na may kinalaman sa kaso. Kung ang ITR ay makakatulong para malaman ang katotohanan sa isang kaso, maaaring i-order ng korte ang pagpapakita nito.

n

PAGSUSURI SA KASONG DIPAD VS. OLIVAN

n

Sa kaso ni Dipad, matapos siyang magdemanda dahil sa aksidente, hiniling ng korte na ipakita niya ang kanyang ITR para sa taong 2001 hanggang 2003. Nagreklamo si Dipad, sinasabing labag daw ito sa confidentiality ng ITR. Umapela siya sa Regional Trial Court (RTC) sa pamamagitan ng Rule 65 Petition for Certiorari and Prohibition, ngunit ibinasura ito ng RTC. Kaya naman, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

n

Ang argumento ni Dipad ay ang pag-uutos ng MTC na ipakita ang ITR ay “grave abuse of discretion amounting to excess of jurisdiction.” Sabi niya, dapat daw ay protektado ang ITR niya dahil kumpidensyal ito. Binanggit pa niya ang Section 71 ng NIRC, na nagsasabing kailangan pa raw ng order ng Presidente para mabuksan ang ITR.

n

Pero hindi sumang-ayon ang Korte Suprema. Ayon sa Korte, mali ang remedyong ginamit ni Dipad. Ang Rule 65 Petition ay para lamang sa mga kaso kung saan ang korte ay lumampas sa kanyang hurisdiksyon o kaya ay nagkamali nang sobra-sobra na parang wala na itong hurisdiksyon. Kung simpleng pagkakamali lang sa pag-apply ng batas ang ginawa ng korte, dapat umapela si Dipad sa tamang paraan – sa pamamagitan ng ordinaryong apela, hindi certiorari.

n

Ipinaliwanag ng Korte Suprema ang pagkakaiba ng “error of jurisdiction” at “error of judgment.” Ang error of jurisdiction ay kapag ang korte ay gumawa ng aksyon na wala itong kapangyarihan gawin, o kaya naman ay lumampas sa kapangyarihan nito. Samantalang ang error of judgment ay pagkakamali sa pag-intindi o pag-apply ng batas, o pagkakamali sa pag-assess ng mga ebidensya. Ayon sa Korte, ang pag-uutos ng MTC na ipakita ang ITR, kahit mali man ito, ay isang error of judgment lamang, hindi error of jurisdiction.

n

Dagdag pa ng Korte Suprema, hindi rin tama ang interpretasyon ni Dipad sa Section 71 ng NIRC. Bagama’t may probisyon nga na kailangan ng order ng Presidente para mabuksan ang ITR sa publiko, hindi ito nangangahulugan na sa lahat ng pagkakataon ay kumpidensyal ang ITR. Sa kaso ni Dipad, ang hinihingi ay hindi para sa public inspection, kundi para gamitin bilang ebidensya sa isang civil case. Ang korte, para malaman ang katotohanan, ay may kapangyarihang mag-utos na ipakita ang mga dokumentong may kinalaman sa kaso, kasama na ang ITR kung kinakailangan.

n

“Here, it is patently clear that petitioners do not question whether the MTC has jurisdiction or authority to resolve the issue of confidentiality of ITRs. Rather, they assail the wisdom of the MTC’s very judgment and appreciation of the ITR as not confidential. Specifically, they claim that the ruling violated the proviSions or the NIRC on the alleged rule on confidentiality of ITRs.”

n

“Based on the definitions above, we conclude similarly as the RTC that if there is an error to speak of the error relates only to a mistake in the application of law, and not to an error of jurisdiction or grave abuse of discretion amounting to excess of jurisdiction. The only error petitioners raise refers to Judge Clavecilla’s mistake of not applying Section 71, which allegedly prohibits the production of ITRs because of confidentiality.”

n

Dahil dito, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng RTC. Ibinasura ang petisyon ni Dipad dahil hindi certiorari ang tamang remedyo. Pinuna pa ng Korte Suprema ang hindi tapat na paggamit ng abogado ni Dipad ng mga legal na pananaliksik, na dapat daw ay maging aral para sa lahat ng abogado na maging maingat at tapat sa pagpepresenta ng argumento sa korte.

n

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG ARAL DITO?

n

Ano ngayon ang ibig sabihin ng desisyon na ito para sa atin? Una, hindi absolute ang confidentiality ng ITR. Bagama’t may proteksyon, may mga pagkakataon na maaaring i-require ng korte ang pagpapakita nito, lalo na kung may kinalaman sa isang kaso at makakatulong para malaman ang katotohanan.

n

Pangalawa, mahalagang malaman ang tamang legal na remedyo. Kung sa tingin mo ay nagkamali ang korte, alamin kung error of judgment ba ito o error of jurisdiction. Kung error of judgment, ordinaryong apela ang tamang paraan. Kung error of jurisdiction, maaaring certiorari ang remedyo. Ang pagpili ng maling remedyo ay maaaring magresulta sa pagbasura ng iyong kaso, gaya ng nangyari kay Dipad.

n

Pangatlo, para sa mga abogado, dapat maging maingat at tapat sa pagpepresenta ng argumento sa korte. Huwag magmisquote o magmisrepresent ng batas o jurisprudence. Ang credibility ng abogado ay mahalaga, at ang pagiging tapat sa korte ay bahagi ng propesyonalismo.

n

MGA MAHALAGANG ARAL:

n

n
• Hindi Laging Lihim ang ITR: Maaaring i-require ng korte ang pagpapakita ng ITR bilang ebidensya sa kaso.

n

• Tamang Remedyo: Alamin ang pagkakaiba ng error of judgment at error of jurisdiction para malaman ang tamang legal na remedyo.

n

• Katapatan sa Korte: Para sa mga abogado, maging tapat at maingat sa pagpepresenta ng argumento.

n

n

MGA KARANIWANG TANONG (FAQs)

n

Tanong 1: Kailan ba talaga kailangan ipakita ang ITR sa korte?
nSagot: Kung ang ITR ay may kinalaman sa isyu ng kaso at makakatulong para malaman ang katotohanan, maaaring i-order ng korte ang pagpapakita nito. Halimbawa, sa kaso ng danyos dahil sa nawalang kita, maaaring kailangan ang ITR para patunayan ang income.

n

Tanong 2: Lahat ba ng korte ay pwedeng mag-utos na ipakita ang ITR?
nSagot: Oo, basta may hurisdiksyon ang korte sa kaso at ang ITR ay relevant sa isyu ng kaso.

n

Tanong 3: Pwede ba akong umapela kung inutusan ako ng korte na ipakita ang ITR ko?
nSagot: Oo, maaari kang umapela. Pero dapat alamin kung anong uri ng apela ang tama – ordinaryong apela ba o certiorari. Sa kasong Dipad, mali ang ginamit na remedyo kaya ibinasura ang petisyon.

n

Tanong 4: Ano ang mangyayari kung ayaw kong ipakita ang ITR ko kahit inutusan na ako ng korte?
nSagot: Ang pagsuway sa order ng korte ay maaaring magkaroon ng contempt of court, na may kaukulang parusa.

n

Tanong 5: May iba pa bang dokumento na kasing kumpidensyal ng ITR?
nSagot: Maraming dokumento ang may proteksyon sa confidentiality, tulad ng bank records (sa ilalim ng Bank Secrecy Law). Pero tulad ng ITR, hindi rin ito absolute at may mga exceptions.

n

May katanungan ka pa ba tungkol sa confidentiality ng dokumento sa korte? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa mga eksperto ng ASG Law. Kami sa ASG Law ay handang tumulong sa iyo sa mga legal na problemang kinakaharap mo. Magpadala ng email sa amin sa hello@asglawpartners.com o kontakin kami dito para sa konsultasyon.

n