Sa kasong Equitable PCIBank vs. Spouses Maximo and Soledad Lacson and Marietta F. Yuching, ipinasiya ng Korte Suprema na hindi maaaring magpataw ng bayad-pinsala (damages) kung walang napatunayang tunay na kawalan. Pinagtibay ng Korte ang desisyon ng Court of Appeals na nagpapawalang-bisa sa naunang desisyon ng Regional Trial Court na nag-uutos sa mga respondent na magbayad ng P20 milyon dahil sa diumano’y paggawa ng ‘check kiting.’ Ipinakita ng Korte na dahil sa pagka-dishonor ng mga tseke, walang tunay na kawalan na dinanas ang bangko, kaya’t hindi nararapat ang pagpapataw ng bayad-pinsala. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagpapatunay ng tunay na kawalan bago magpataw ng bayad-pinsala sa ilalim ng batas sibil.

Pagsusuri sa ‘Check Kiting’: May Pananagutan Ba Kahit Walang Tunay na Kawalan?

Ang kaso ay nagsimula sa reklamo ng Equitable PCIBank (EPCIB) laban sa mag-asawang Lacson at Marietta Yuching, isang branch manager ng bangko. Ayon sa EPCIB, nagsagawa umano ang mga Lacson, sa pakikipagkutsaba kay Yuching, ng isang mapanlinlang na pamamaraan na tinatawag na ‘check kiting.’ Ang check kiting ay isang uri ng panloloko kung saan ang isang tao ay gumagamit ng mga tseke na walang sapat na pondo sa mga magkaibang bangko upang pansamantalang magkaroon ng pera.

Sinabi ng EPCIB na mula Nobyembre 2002 hanggang Enero 2003, ang mga Lacson ay paulit-ulit na nagdeposito ng mga tseke sa kanilang account na walang sapat na pondo, na nagresulta sa 214 na tseke na DAIF (Drawn Against Insufficient Funds). Natuklasan umano ang panloloko nang dalawang tseke ng mga Lacson na nagkakahalaga ng P10 milyon bawat isa ay na-dishonor dahil sarado na ang account. Kinasuhan ng EPCIB ang mga Lacson at Yuching sa Regional Trial Court (RTC) para sa paghingi ng pera at pinsala.

Sa kanilang depensa, itinanggi ng mga Lacson na gumawa sila ng panloloko at sinabing nagkaroon ng mga hindi awtorisadong pagbabawas sa kanilang mga account. Itinanggi naman ni Yuching ang pakikipagkutsabahan sa mga Lacson at sinabing natuklasan lamang niya ang kanilang pamamaraan noong Disyembre 2002. Ipinasiya ng RTC na dapat magbayad ang mga Lacson sa EPCIB ng P20 milyon bilang aktwal na pinsala, kasama ang 6% na interes bawat taon mula sa pagiging pinal ng desisyon. Ipinag-utos din ng RTC na ang mga Lacson at Yuching ay dapat magbayad nang magkasama ng P500,000 bilang exemplary damages, P300,000 bilang bayad sa abogado, at gastos ng demanda.

Umapela ang mga Lacson sa Court of Appeals (CA), na binawi ang desisyon ng RTC. Sinabi ng CA na hindi nakapagpakita ang EPCIB ng sapat na katibayan na nagtamo sila ng pinsala dahil sa ‘check kiting.’ Ayon sa CA, dahil na-dishonor ang mga tseke, walang aktwal na pera na lumabas sa bangko. Dahil dito, naghain ng petisyon ang EPCIB sa Korte Suprema, na sinasabing nagkamali ang CA sa pagbawi sa desisyon ng RTC.

Ngunit pinanigan ng Korte Suprema ang desisyon ng CA. Binigyang-diin ng Korte na sa ilalim ng Artikulo 2199 ng Civil Code, ang aktwal o kompensatoryong pinsala ay ibinibigay bilang kabayaran sa pinsalang natamo. Kailangan ng isang nagdedemanda na patunayan ang parehong (1) katotohanan ng pinsala o kawalan at (2) ang aktwal na halaga ng kawalan na may makatwirang katiyakan batay sa sapat na katibayan. Idinagdag pa ng Korte na hindi maaaring ipagpalagay ang aktwal na pinsala; dapat itong patunayan ng nagdedemanda.

Dahil sa mga tseke ay na-dishonor, sumang-ayon ang Korte Suprema sa CA na walang kawalan na natamo ang EPCIB. Sinabi ng Korte na sa pamamagitan ng pag-dishonor sa mga tseke, napigilan ng EPCIB ang anumang potensyal na pagkawala. Ang pera na inaangkin bilang aktwal na pinsala ay hindi kailanman umalis sa pag-iingat ng EPCIB. Dagdag pa ng korte, “Even granting, arguendo, that the Lacsons indeed committed check kiting, the Bank does not automatically become entitled to the award of compensatory damages, as it is still charged with the burden to prove that it suffered injury as a result of the fraudulent scheme.”

Tungkol sa exemplary damages, sinabi ng Korte na ito ay ipinapataw bilang halimbawa o pagtutuwid para sa kapakanan ng publiko, bilang karagdagan sa iba pang mga uri ng pinsala. Ngunit, ang pagbibigay ng exemplary damages ay nararapat lamang kung mayroong aktwal o kompensatoryong pinsala na ibinigay. Dahil walang aktwal na pinsala na ibinigay sa EPCIB, ang pagbibigay ng exemplary damages ay hindi rin nararapat. Katulad nito, dahil walang batayan para sa exemplary damages, ang pagbibigay ng bayad sa abogado ay hindi rin nararapat.

Ang kasong ito ay nagpapakita na ang pagpapatunay ng tunay na kawalan ay mahalaga upang makakuha ng bayad-pinsala. Kailangan na may sapat na ebidensya upang ipakita na ang pinsala ay naganap talaga. Bukod dito, ang Korte Suprema ay nagbigay-diin sa prinsipyo na hindi maaaring magkaroon ng exemplary damages at bayad sa abogado kung walang batayan sa aktwal na pinsala.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung maaaring magpataw ng bayad-pinsala sa Equitable PCIBank (EPCIB) sa kabila ng kawalan ng napatunayang tunay na kawalan dahil sa ‘check kiting’ na ginawa umano ng mga Lacson.
Ano ang ‘check kiting’?	Ang ‘check kiting’ ay isang mapanlinlang na pamamaraan kung saan ang isang tao ay gumagamit ng mga tseke na walang sapat na pondo sa mga magkaibang bangko upang pansamantalang magkaroon ng pera o kredito.
Bakit binawi ng Court of Appeals ang desisyon ng RTC?	Binawi ng Court of Appeals ang desisyon ng RTC dahil hindi nakapagpakita ang EPCIB ng sapat na katibayan na nagtamo sila ng tunay na pinsala dahil sa ‘check kiting,’ lalo na’t na-dishonor naman ang mga tseke.
Ano ang aktwal na pinsala (actual damages) ayon sa Civil Code?	Ayon sa Artikulo 2199 ng Civil Code, ang aktwal na pinsala ay ang kabayaran sa pinsalang natamo. Kailangan patunayan ng nagdedemanda ang katotohanan ng pinsala at ang halaga nito.
Ano ang exemplary damages, at kailan ito maaaring ipataw?	Ang exemplary damages ay ipinapataw bilang halimbawa o pagtutuwid para sa kapakanan ng publiko. Maaari itong ipataw kung mayroong aktwal na pinsala at ang pagkakasala ay ginawa nang may masamang intensyon.
Bakit hindi ibinigay ang exemplary damages sa kasong ito?	Hindi ibinigay ang exemplary damages dahil walang aktwal na pinsala na natamo ang EPCIB, kaya’t walang batayan para dito.
Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpawalang-bisa sa utos na magbayad?	Ang batayan ng Korte Suprema ay ang kawalan ng napatunayang tunay na pinsala. Dahil na-dishonor ang mga tseke, walang pera na umalis sa bangko, kaya’t walang aktwal na pagkawala.
Ano ang implikasyon ng desisyong ito para sa mga bangko?	Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa mga bangko na kailangan nilang patunayan ang tunay na pagkawala bago sila makakuha ng bayad-pinsala sa mga kaso ng panloloko, tulad ng ‘check kiting.’ Kailangan ang malinaw na ebidensya ng pinsala.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapahiwatig na kailangan ang sapat na ebidensya para mapatunayan ang tunay na pagkalugi upang makakuha ng aktwal na bayad-pinsala. Nang walang sapat na ebidensya, hindi maipapataw ang bayad-pinsala, kahit na mayroong napatunayang panloloko.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Equitable PCIBANK vs. Spouses Maximo and Soledad Lacson and Marietta F. Yuching, G.R. No. 256144, March 06, 2023