Ipinasiya ng Korte Suprema na ang pagkakaroon ng sakit sa pag-iisip, tulad ng schizophrenia, ay hindi awtomatikong nangangahulugan na ang isang tao ay psychologically incapacitated upang gampanan ang mga obligasyon sa kasal. Kailangang mapatunayan na ang sakit ay malalim na nakaugat sa personalidad ng isang indibidwal at nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang mga mahahalagang responsibilidad sa loob ng kasal. Sa madaling salita, hindi sapat na may sakit; kailangan din itong maging dahilan upang hindi makapag-asawa nang maayos.

Pag-iisip na Naglalaho: Kailan Kaya Ipagwalang-bisa ang Kasal Dahil Dito?

Ang kasong ito ay tungkol sa mag-asawang Irene at Alfredo, na kinasal noong 1980. Pagkaraan ng ilang taon, naghain ng reklamo si Alfredo upang ipawalang-bisa ang kanilang kasal, dahil umano sa kanyang psychological incapacity. Ayon kay Alfredo, mayroon siyang schizophrenia na naging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa. Ang pangunahing tanong dito ay, sapat ba ang schizophrenia upang mapawalang-bisa ang kasal?

Sa pagdinig ng kaso, nagpakita si Alfredo ng mga ebidensya, kabilang na ang kanyang pagpapatotoo, testimonya ng kanyang tiyahin, at ang opinyon ng isang clinical psychologist. Sinabi ng psychologist na si Alfredo ay mayroong schizophrenia, paranoid type, at dahil dito ay hindi siya makapagdesisyon nang maayos. Dagdag pa niya, naniniwala si Alfredo na siya ay sugo ng Diyos at maaaring magkaroon ng maraming asawa. Si Irene naman ay nagpaliwanag na hiwalay na sila ni Alfredo dahil nakahanap ito ng ibang babae.

Nagdesisyon ang Regional Trial Court na pabor kay Alfredo, at pinawalang-bisa ang kasal dahil sa kanyang psychological incapacity. Umapela si Irene sa Court of Appeals, ngunit kinatigan din nito ang desisyon ng trial court. Kaya naman, dinala ni Irene ang kaso sa Korte Suprema.

Pinagdiinan ng Korte Suprema na ang psychological incapacity ay isang legal na konsepto, hindi isang medikal. Hindi sapat na sabihing may sakit ang isang tao; kailangang patunayan na ang sakit na ito ay nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa. Kailangang ipakita na ang incapacity ay malubha, hindi lamang basta pagbabago ng ugali o paminsan-minsang pag-aalboroto.

Sa kasong ito, nakita ng Korte Suprema na si Alfredo ay psychologically incapacitated, hindi dahil lamang sa kanyang schizophrenia, kundi dahil ang sakit na ito ay nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang mga responsibilidad. Naniniwala si Alfredo na siya ay anak ng Diyos, at dahil dito ay hindi niya kailangang sumunod sa kanyang asawa. Ang mga paniniwalang ito ay nagdudulot ng dysfunctionality sa kanilang relasyon.

Hindi rin nakitaan ng Korte Suprema ng anomalya sa paglilitis ng kaso. Walang ebidensya ng panloloko o sabwatan. Kaya naman, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals, at pinawalang-bisa ang kasal nina Irene at Alfredo.

Ang kasong ito ay nagpapakita na hindi sapat na magkaroon ng sakit sa pag-iisip upang mapawalang-bisa ang kasal. Kailangang patunayan na ang sakit na ito ay nagiging dahilan upang hindi magampanan ang mga obligasyon bilang asawa. Mahalaga ring tandaan na ang psychological incapacity ay isang legal na konsepto, hindi lamang isang medikal.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung sapat ba ang sakit na schizophrenia upang mapawalang-bisa ang kasal dahil sa psychological incapacity.
Ano ang desisyon ng Korte Suprema?	Ipinasiya ng Korte Suprema na ang schizophrenia ay hindi awtomatikong nangangahulugan ng psychological incapacity. Kailangang mapatunayan na ang sakit ay nagiging dahilan upang hindi magampanan ang mga obligasyon sa kasal.
Ano ang psychological incapacity?	Ito ay isang legal na konsepto kung saan ang isang tao ay hindi kayang gampanan ang mga mahahalagang obligasyon ng kasal dahil sa malalim na sakit sa pag-iisip.
Ano ang mga dapat patunayan upang mapawalang-bisa ang kasal dahil sa psychological incapacity?	Kailangang patunayan na ang incapacity ay malubha, umiiral na bago o noong kasal, at hindi kayang pagalingin.
Ano ang pagkakaiba ng medikal at legal na pananaw sa psychological incapacity?	Ang medikal na pananaw ay nakatuon sa sakit, samantalang ang legal na pananaw ay nakatuon sa kakayahan ng isang tao na gampanan ang mga obligasyon sa kasal.
Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpawalang-bisa ng kasal sa kasong ito?	Nakita ng Korte Suprema na si Alfredo ay mayroong maling paniniwala na nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa.
Mayroon bang anomalya sa paglilitis ng kaso?	Wala. Walang ebidensya ng panloloko o sabwatan sa pagitan ng mga partido.
Ano ang implikasyon ng kasong ito sa mga mag-asawa?	Ang kasong ito ay nagpapakita na hindi sapat na magkaroon ng sakit sa pag-iisip upang mapawalang-bisa ang kasal. Kailangang patunayan na ang sakit na ito ay nagiging dahilan upang hindi magampanan ang mga obligasyon bilang asawa.

Ang desisyon na ito ay nagpapakita ng masusing pagtingin ng Korte Suprema sa mga kaso ng psychological incapacity. Mahalaga na magkaroon ng sapat na ebidensya upang mapatunayan ang tunay na dahilan ng incapacity.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Irene Constantino Datu v. Alfredo Fabian Datu, G.R. No. 209278, September 15, 2021