Nilinaw ng Korte Suprema na hindi maaaring magdemanda ang isang bangko kung wala itong sariling karapatan na nalabag, o kung hindi ito ang tunay na partido na maaapektuhan ng kinalabasan ng kaso. Hindi sapat na ang bangko ay may interes lamang; kailangan na ito ay may legal na karapatan na protektado ng batas. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagtukoy ng tunay na partido sa interes at ang pagkakaroon ng sapat na batayan upang maghain ng demanda, na nagpoprotekta sa mga nasasakdal mula sa mga walang basehang kaso.

Kwento ng Pagkakamali sa Bangko: Sino nga ba ang Dapat Magdemanda?

Sa kasong ito, ang East West Banking Corporation ay nagsampa ng reklamo para sa koleksyon ng pera laban kay Ian Cruz at iba pa, kaugnay ng umano’y mga iligal na transaksyon sa mga account ng kanyang ama at kapatid. Sinama ng bangko ang ama at kapatid ni Ian bilang mga hindi sumasang-ayong co-plaintiffs. Ibinasura ng Regional Trial Court (RTC) ang reklamo, dahil sa kawalan ng sanhi ng aksyon at legal na personalidad ng bangko na magdemanda. Pinagtibay ito ng Court of Appeals (CA). Ang pangunahing tanong dito ay kung tama ba ang ginawang paghahabol ng bangko at kung ito ba ang tunay na partido sa interes.

Pinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng CA. Ayon sa Korte, ang sanhi ng aksyon ay binubuo ng (1) karapatan ng plaintiff, (2) obligasyon ng defendant na respetuhin ang karapatang iyon, at (3) paglabag ng defendant sa karapatan ng plaintiff. Sa kasong ito, hindi naipakita ng bangko na mayroon itong sariling karapatan na nilabag, o na si Ian Cruz ay may obligasyon sa bangko. Ang mga account na sangkot ay pag-aari ng ama at kapatid ni Ian, at hindi ng bangko. Higit pa rito, ang bangko ay hindi nagpakita ng sapat na koneksyon sa mga transaksyon upang maging isang tunay na partido sa interes.

“SECTION 2. *Parties in Interest*. – A real party in interest is the party who stands to be benefited or injured by the judgment in the suit, or the party entitled to the avails of the suit. Unless otherwise authorized by law or these Rules, every action must be prosecuted or defended in the name of the real party in interest.”

Bukod dito, binigyang-diin ng Korte na ang pagiging tunay na partido sa interes ay nangangahulugan na ang isang partido ay direktang maaapektuhan ng kinalabasan ng kaso. Ang pagsasama sa ama at kapatid ni Ian bilang mga hindi sumasang-ayong co-plaintiffs ay hindi rin nagpabago sa sitwasyon, dahil dapat silang isinama bilang mga nasasakdal kung hindi sila pumapayag na maging mga plaintiffs. Ito ay alinsunod sa Seksyon 10, Rule 3 ng Rules of Court na nagsasaad:

“Section 10. *Unwilling co-plaintiff*. – If the consent of any party who should be joined as plaintiff cannot be obtained, he may be made a defendant and the reason therefor shall be stated in the complaint.”

Ipinaliwanag din ng Korte na ang pagkakaiba sa pagitan ng isang tanong ng batas at isang tanong ng katotohanan ay mahalaga sa pagtukoy ng tamang paraan ng pag-apela. Ang isang tanong ng batas ay umiiral kapag may pagdududa tungkol sa kung ano ang batas sa isang tiyak na estado ng mga katotohanan, samantalang ang isang tanong ng katotohanan ay umiiral kapag ang pagdududa ay bumabangon tungkol sa katotohanan o kasinungalingan ng mga sinasabing katotohanan.

Sa kasong ito, ang isyu kung mayroong kawalan ng sanhi ng aksyon ay isang tanong ng batas, dahil kailangan lamang tingnan ang mga alegasyon sa reklamo. Sa pagtukoy ng kasapatan ng isang sanhi ng aksyon, ang pagsubok ay kung, ipinagpapalagay ang katotohanan ng mga alegasyon ng katotohanan na ginawa sa reklamo, maaaring bigyan ng korte ang hinihinging lunas sa reklamo. Ang desisyon ng RTC na walang sanhi ng aksyon ang bangko ay batay sa pag-aaral ng mga alegasyon sa reklamo, hindi sa pagsusuri ng mga ebidensya.

Bilang karagdagan, ang desisyon na magbigay ng Writ of Preliminary Attachment ay hindi nangangahulugan na mayroong sanhi ng aksyon. Ang writ na ito ay isang pansamantalang remedyo lamang at hindi nakakaapekto sa pangunahing kaso. Ibig sabihin, ang pagkakaroon ng preliminary attachment ay hindi nangangahulugang mananalo ang nagdemanda sa huli.

Sa ilalim ng Civil Code, sa mga deposito ng pera, ang bangko ay itinuturing na debtor, habang ang depositor ay ang creditor. Dahil ang kanilang kontrata ay pinamamahalaan ng mga probisyon ng Civil Code sa simpleng pautang o mutuum, ang deposito ay dapat bayaran kapag hinihingi ng depositor. Dahil dito, ang bangko sa kasong ito ay hindi masasaktan dahil pinapanatili lamang nito ang pera sa tiwala para sa mga depositor.

Dahil dito, tama ang CA sa pagbasura sa apela ng bangko. Ito ay dahil ang mga isyung kasangkot ay mga purong tanong ng batas, na hindi maaaring iapela sa pamamagitan ng isang notice of appeal sa ilalim ng Rule 41. Dapat sana’y naghain ang bangko ng petition for review on certiorari sa Korte Suprema sa ilalim ng Rule 45 ng Rules of Court. Dahil mali ang paraan ng pag-apela, naging pinal at maipatutupad na ang desisyon ng RTC.

Sa huli, pinaalalahanan ng Korte ang mga bangko na ang negosyo ng pagbabangko ay isa na may kinalaman sa interes ng publiko at dapat nilang gampanan ang kanilang tungkulin nang may mataas na antas ng pag-iingat. Ang bangko sa kasong ito ay dapat sisihin sa mga pagkakamali ng sarili nitong mga empleyado, na nagpahintulot sa mga iligal na transaksyon nang walang sapat na pagberipika.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung tama ba ang ginawang paghahabol ng bangko at kung ito ba ang tunay na partido sa interes.
Bakit ibinasura ng Korte Suprema ang kaso?	Dahil walang sanhi ng aksyon ang bangko at hindi ito ang tunay na partido sa interes.
Ano ang ibig sabihin ng “sanhi ng aksyon”?	Ito ay ang legal na batayan para sa isang demanda, na kinabibilangan ng karapatan ng plaintiff, obligasyon ng defendant, at paglabag sa karapatang iyon.
Ano ang ibig sabihin ng “tunay na partido sa interes”?	Ito ay ang partido na direktang maaapektuhan ng kinalabasan ng kaso.
Bakit hindi naging sapat ang pagsama sa ama at kapatid ni Ian bilang mga co-plaintiffs?	Dahil dapat silang isinama bilang mga nasasakdal kung hindi sila pumapayag na maging plaintiffs.
Ano ang pagkakaiba ng tanong ng batas at tanong ng katotohanan?	Ang tanong ng batas ay tungkol sa interpretasyon ng batas, samantalang ang tanong ng katotohanan ay tungkol sa katotohanan ng mga pangyayari.
Nakakaapekto ba ang Writ of Preliminary Attachment sa pangunahing kaso?	Hindi, ito ay isang pansamantalang remedyo lamang.
Ano ang responsibilidad ng mga bangko sa mga depositor?	Dapat nilang gampanan ang kanilang tungkulin nang may mataas na antas ng pag-iingat dahil ang negosyo ng pagbabangko ay may kinalaman sa interes ng publiko.

Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagtukoy nang wasto sa sanhi ng aksyon at pagiging tunay na partido sa interes bago maghain ng demanda. Ang pagkabigong gawin ito ay maaaring magresulta sa pagbasura ng kaso at pagkawala ng oras at pera. Samakatuwid, ang mahigpit na pagsunod sa mga panuntunan ng pamamaraan at ang pagsasagawa ng nararapat na pagsisikap ay mahalaga upang maprotektahan ang mga karapatan at interes ng lahat ng mga partido.

Para sa mga katanungan tungkol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na patnubay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: East West Banking Corporation v. Cruz, G.R. No. 221641, July 12, 2021