Nilinaw ng Korte Suprema na sa mga kaso ng diborsyo sa ibang bansa sa pagitan ng isang Pilipino at isang dayuhan, hindi mahalaga kung sino ang nag-umpisa ng proseso ng diborsyo. Ang mahalaga ay kung ang diborsyo ay validong nakuha sa ibang bansa. Sa desisyong ito, kinilala ng Korte na ang Article 26(2) ng Family Code ay naglalayong protektahan ang mga Pilipino mula sa pagiging ‘nakakulong’ sa isang kasal kahit na ang kanilang asawang dayuhan ay malaya nang magpakasal muli sa ibang bansa. Binigyang-diin din ng Korte ang pagkakapantay-pantay ng mga babae at lalaki sa ilalim ng batas, at sinabing hindi dapat hadlangan ang isang Pilipino na makinabang sa isang diborsyo na ipinagkaloob sa ibang bansa, kahit na siya ang nag-umpisa o nakipag-tulungan sa proseso nito.

Kasunduan sa Diborsyo: Kailangan Bang Dayuhan Lang ang Maghain?

Nagsampa ng petisyon si Raemark Abel para ipa-kilala sa Pilipinas ang diborsyong nakuha nila ni Mindy Rule sa California. Pareho silang naghain ng petisyon para sa summary dissolution ng kanilang kasal. Ibinasura ito ng Regional Trial Court dahil umano’y labag sa Article 26(2) ng Family Code, na nagsasabing ang dayuhang asawa lang ang dapat ‘kumuha’ ng diborsyo. Ang legal na tanong dito ay: Maaari bang kilalanin sa Pilipinas ang isang diborsyong sama-samang nakuha ng isang Pilipino at ng kanyang asawang dayuhan?

Sa pagpapasya sa kasong ito, binalikan ng Korte Suprema ang desisyon sa Republic v. Manalo, kung saan sinabi na hindi mahalaga kung sino ang nag-umpisa ng diborsyo. Ang mahalaga ay kung ang diborsyo ay validong nakuha sa ibang bansa. Sa kaso ni Abel, binigyang diin ng Korte na ang layunin ng Article 26(2) ng Family Code ay para maiwasan ang sitwasyon kung saan ang Pilipino ay ‘ikakadena’ sa isang kasal, samantalang ang kanyang asawang dayuhan ay malaya nang magpakasal muli.

Idinagdag pa ng Korte na ang hindi pagkilala sa diborsyo dahil lamang sa magkasama silang naghain nito ay magiging labag sa prinsipyo ng pagkakapantay-pantay ng mga babae at lalaki sa ilalim ng batas. Ayon sa Korte, hindi dapat ipagkait sa isang Pilipino ang karapatang magpakasal muli kung ang kanyang diborsyo ay kinikilala sa ibang bansa. Sa katunayan, hindi umano dapat maging dehado ang isang Pilipino dahil lamang sa kanilang nasyonalidad, at hindi dapat payagan ang isang interpretasyon ng batas na magpapahintulot sa pang-aabuso sa loob ng relasyon.

Para palakasin ang argumento, binanggit din ng Korte ang Republic Act No. 9710 o Magna Carta of Women, na naglalayong tiyakin ang pagkakapantay-pantay ng mga babae at lalaki, kasama na ang karapatang pumasok at lumabas sa kasal. Sa pagbibigay diin sa Magna Carta, ang interpretasyon ng batas ay hindi dapat makasama sa mga Pilipino.

Tungkol sa argumento ng Solicitor General na ang magkasamang pagkuha ng diborsyo ay katumbas ng isang kasunduan para sirain ang kasal, sinabi ng Korte na walang ebidensya na nagpapakita na nagkaroon ng sabwatan sa kaso ni Abel. Sa katunayan, ang divorce nila ay kinikilala ng korte sa California.

Ang mga desisyon sa Republic v. Manalo at Galapon v. Republic ay nagpapakita na hindi hadlang ang pagiging magkasama sa paghain ng diborsyo. Kapag ang diborsyo ay nakuha sa ibang bansa, kinikilala ito para sa parehong partido, kahit na Pilipino pa ang isa sa kanila.

Kaya naman, ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng Regional Trial Court at ipinag-utos na ibalik ang kaso sa korte para sa pagpapatuloy ng pagdinig at pagtanggap ng karagdagang ebidensya. Sa madaling salita, kinilala ng Korte ang diborsyo nina Abel at Rule at binigyan sila ng karapatang magpakasal muli.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung maaaring kilalanin sa Pilipinas ang diborsyong sama-samang nakuha ng isang Pilipino at ng kanyang asawang dayuhan.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol dito?	Sinabi ng Korte na hindi mahalaga kung sino ang nag-umpisa ng diborsyo. Ang mahalaga ay kung ang diborsyo ay validong nakuha sa ibang bansa.
Bakit mahalaga ang desisyong ito?	Dahil pinoprotektahan nito ang mga Pilipino mula sa pagiging ‘ikakadena’ sa isang kasal kahit na ang kanilang asawang dayuhan ay malaya nang magpakasal muli.
Ano ang Article 26(2) ng Family Code?	Ito ay nagsasaad na kapag ang isang dayuhan ay validong nakakuha ng diborsyo sa ibang bansa, ang kanyang asawang Pilipino ay maaari ding magpakasal muli sa Pilipinas.
Ano ang Magna Carta of Women?	Ito ay isang batas na naglalayong tiyakin ang pagkakapantay-pantay ng mga babae at lalaki sa lahat ng aspeto ng buhay, kasama na ang karapatang pumasok at lumabas sa kasal.
Ano ang Republic v. Manalo?	Ito ay isang kaso kung saan sinabi ng Korte Suprema na hindi mahalaga kung sino ang nag-umpisa ng diborsyo sa ibang bansa.
Paano kung nagkaroon ng sabwatan sa pagkuha ng diborsyo?	Kung mapapatunayan na nagkaroon ng sabwatan, maaaring hindi kilalanin ang diborsyo sa Pilipinas.
Ano ang dapat gawin kung gustong ipa-kilala ang isang diborsyo sa Pilipinas?	Maghain ng petisyon sa Regional Trial Court at magsumite ng mga kinakailangang dokumento, tulad ng kopya ng diborsyo decree at patunay na ito ay valid sa ibang bansa.

Sa kabuuan, ang desisyon sa kasong ito ay nagpapakita ng pagiging moderno ng Korte Suprema sa pagtingin sa mga isyu ng pamilya. Sa pagkilala sa pagkakapantay-pantay ng mga babae at lalaki, at sa pagprotekta sa mga Pilipino mula sa hindi makatarungang sitwasyon, ang Korte ay nagbigay ng daan para sa mas makabuluhang pagpapatupad ng batas.

Para sa mga katanungan tungkol sa pag-apply ng desisyong ito sa inyong sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay para sa impormasyon lamang at hindi dapat ituring na legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na angkop sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: RAEMARK S. ABEL, PETITIONER, VS. MINDY P. RULE, G.R. No. 234457, May 12, 2021