Sa desisyon na ito, pinagtibay ng Korte Suprema na sa mga kaso ng custody ng bata, ang kapakanan ng bata ang pinakamahalaga. Ibinasura ng korte ang petisyon ng lola na humihingi ng custody ng kanyang apo dahil walang legal na relasyon sa pagitan nila. Pinanigan ng korte ang karapatan ng tiya ng bata na manatili sa custody dahil siya ang aktwal na tagapag-alaga at may mas matibay na legal na basehan.
Habol sa Apo: Sino ang May Mas Malakas na Karapatan sa Custody?
Ang kasong ito ay umiikot sa custody ng isang batang nagngangalang Irish. Matapos pumanaw ang ama ni Irish, nagkaroon ng agawan sa custody sa pagitan ng kanyang tiya (kapatid ng kanyang biological na ama) at lola (ina ng kanyang adoptive na ama). Ang labanang legal na ito ay nagbunsod ng maraming kaso sa iba’t ibang korte, kung saan inakusahan ang lola ng forum shopping, o ang paghahain ng parehong kaso sa iba’t ibang korte upang makakuha ng favorable na desisyon. Ang pangunahing tanong dito ay kung sino ang may mas malakas na legal na karapatan sa custody ni Irish: ang kanyang tiya na siyang nag-alaga sa kanya, o ang kanyang lola na walang direktang legal na relasyon sa kanya sa ilalim ng batas ng adoption?
Nagsimula ang lahat nang humingi ng writ of habeas corpus ang lola ni Irish sa Court of Appeals, upang maibalik sa kanya ang custody ng apo. Ipinasa ng CA ang kaso sa Regional Trial Court (RTC) ng San Pablo City. Habang nakabinbin ang kasong ito, nagsampa rin ang lola ng isa pang kaso ng custody sa Muntinlupa RTC, at isa pang petisyon para sa guardianship sa San Pablo City RTC. Dito na nagsimulang maghinala ang korte na nagpa-forum shopping ang lola, dahil pare-pareho lang ang mga isyu at hiling sa mga kaso: ang mapasakanya ang custody ni Irish. Ang forum shopping ay mahigpit na ipinagbabawal dahil pinapabagal nito ang proseso ng hustisya at nagdudulot ng magkasalungat na desisyon mula sa iba’t ibang korte.
Ang Korte Suprema ay nagbigay-diin na ang isang petisyon para sa writ of habeas corpus, pagdating sa custody ng menor de edad, ay isang espesyal na uri ng petisyon para sa custody. Ito ay ginagamit kapag kailangang mapabilis ang pagpapasya kung sino ang dapat may custody ng bata, lalo na kung ang kapakanan ng bata ay nanganganib. Para sa Korte, malinaw na ang layunin ng lola sa paghahain ng habeas corpus ay upang makuha ang custody ni Irish. Ayon sa Seksyon 20 ng Rule on Custody of Minors and Writ of Habeas Corpus in Relation to Custody of Minors, ang ganitong uri ng kaso ay dapat ding isailalim sa mandatory pre-trial, kung kaya’t mali ang ginawang pagbasura ng Court of Appeals sa mga order ng RTC para dito.
Sinuri rin ng Korte Suprema kung sino nga ba ang may legal na karapatang humingi ng custody ni Irish. Sa ilalim ng Family Code, partikular na ang Articles 214 at 216, mayroong sinusunod na order of preference pagdating sa substitute parental authority. Ito ay ang sumusunod: una, ang surviving grandparent; pangalawa, ang pinakamatandang kapatid na higit sa 21 taong gulang; at pangatlo, ang actual custodian ng bata na higit sa 21 taong gulang. Sa kasong ito, bagamat lola si Salome, ang legal na relasyon na nabuo ng adoption ay limitado lamang sa pagitan ng adopter (ang kanyang anak na si Rex) at ang adoptee (si Irish). Hindi ito umaabot sa mga kamag-anak ng adopter. Samantala, si Melysinda, bilang tiya ni Irish at siya ring nag-aalaga sa bata, ay mas may karapatan sa ilalim ng Family Code.
Dahil dito, kinatigan ng Korte Suprema ang argumento ni Melysinda at ibinasura ang mga naunang desisyon ng Court of Appeals. Pinagtibay ng Korte na nag-forum shopping si Salome, at dahil dito, dapat ibasura ang lahat ng kasong isinampa niya kaugnay sa custody ni Irish. Idinagdag pa ng Korte na walang legal na basehan si Salome para humingi ng custody ni Irish, dahil ang kanyang relasyon bilang lola sa anak ng kanyang anak ay hindi kinikilala ng batas. Sa huli, ang kapakanan ng bata ang pinakamahalaga, at sa kasong ito, mas makabubuti kay Irish na manatili sa pangangalaga ng kanyang tiya.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung sino ang may mas malakas na karapatan sa custody ng isang menor de edad: ang kanyang tiya na siyang nag-aalaga sa kanya, o ang kanyang lola na walang direktang legal na relasyon sa kanya sa ilalim ng batas ng adoption. Kabilang din sa isyu kung nag-forum shopping ba ang lola sa paghahain ng magkakaparehong kaso sa iba’t ibang korte. |
| Ano ang ibig sabihin ng forum shopping? | Ang forum shopping ay ang paghahain ng parehong kaso sa iba’t ibang korte, umaasa na makakuha ng mas paborableng desisyon sa isa sa mga ito. Ito ay mahigpit na ipinagbabawal dahil pinapabagal nito ang proseso ng hustisya at nagdudulot ng magkasalungat na desisyon. |
| Ano ang epekto ng forum shopping sa isang kaso? | Kung mapapatunayang nag-forum shopping ang isang partido, maaaring ibasura ang lahat ng kasong isinampa niya, kabilang na ang unang kaso. Ito ay upang parusahan ang partido sa pag-abuso sa proseso ng korte. |
| Sino ang mas may karapatan sa custody ng bata sa ilalim ng Family Code? | Sa ilalim ng Family Code, mayroong sinusunod na order of preference pagdating sa substitute parental authority: una, ang surviving grandparent; pangalawa, ang pinakamatandang kapatid na higit sa 21 taong gulang; at pangatlo, ang actual custodian ng bata na higit sa 21 taong gulang. Ngunit kailangan ding isaalang-alang ang kapakanan ng bata. |
| Nagkaroon ba ng legal na relasyon ang lola sa kanyang apo sa pamamagitan ng adoption? | Hindi. Ang legal na relasyon na nabuo ng adoption ay limitado lamang sa pagitan ng adopter (ang adoptive parent) at ang adoptee (ang bata). Hindi ito umaabot sa mga kamag-anak ng adopter. |
| Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpabor sa tiya ng bata? | Ang pangunahing batayan ng Korte Suprema ay ang kapakanan ng bata at ang legal na probisyon sa Family Code na nagbibigay ng preference sa actual custodian ng bata. Bukod dito, napatunayan din na nag-forum shopping ang lola. |
| Ano ang kahalagahan ng kapakanan ng bata sa mga kaso ng custody? | Sa lahat ng mga kaso ng custody, ang kapakanan ng bata ang pinakamahalaga. Ang lahat ng mga desisyon ay dapat na nakabatay sa kung ano ang pinakamakabubuti sa bata, pisikal, mental, at emosyonal. |
| Maaari bang maghain ng habeas corpus upang makuha ang custody ng bata? | Oo, ang writ of habeas corpus ay maaaring gamitin upang makuha ang custody ng bata, lalo na kung kailangan ng agarang aksyon. Gayunpaman, ito ay dapat na isampa sa tamang korte at may legal na basehan. |
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Reyes vs. Elquiero, G.R. No. 210487, September 02, 2020
Mag-iwan ng Tugon