Sa desisyon na ito, ipinaliwanag ng Korte Suprema na may limitasyon ang panahon para magsampa ng kaso para ipatupad ang isang usapan o kontratang pasalita. Kung lumipas na ang anim na taon mula nang magkaroon ng sanhi ng aksyon, hindi na maaaring pilitin ang kabilang partido na tuparin ang kanilang pangako. Mahalaga itong malaman para sa mga taong umaasa sa mga kasunduang hindi nakasulat, upang matiyak na hindi sila mawawalan ng karapatang ipatupad ang mga ito dahil sa paglipas ng panahon.

Paghingi ng Condo Unit: Kailan Nagtatapos ang Panahon para sa Usapang ‘Basta Usap’?

Si Jose Pobocan ay dating empleyado ng Specified Contractors & Development, Inc. Ayon sa kanya, nangako ang kanyang employer na bibigyan siya ng isang condo unit para sa bawat gusaling maitatayo niya. Nang hindi ito natupad, nagsampa siya ng kaso para ipatupad ang pangakong ito. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung mayroon pa bang karapatan si Pobocan na ipatupad ang pangakong ito, kahit na matagal na panahon na ang nakalipas mula nang gawin umano ang usapan.

Nagdesisyon ang Korte Suprema na kahit may usapan nga, mayroon itong limitasyon sa panahon para ipatupad. Ayon sa Korte, ang kaso ni Pobocan ay isang personal na aksyon batay sa isang kontratang pasalita, kung kaya’t dapat itong isampa sa loob ng anim na taon mula nang magkaroon ng sanhi ng aksyon. Hindi ito maituturing na real action na may mas mahabang panahon para isampa. Ganito ang pagkakaiba ng dalawa:

Sa personal na aksyon, ang plaintiff ay humihingi ng pagbawi ng personal na pag-aari, pagpapatupad ng kontrata, o pagbawi ng danyos. Ang real actions naman, ay ang mga nakaaapekto sa titulo o pag-aari ng real property, o interes dito.

Sa kasong ito, ang layunin ni Pobocan ay hindi upang patunayan na siya ang may-ari ng mga condo unit. Ang kanyang layunin ay upang pilitin ang Specified Contractors na tuparin ang kanilang pangako na ibigay sa kanya ang mga unit na ito. Dahil dito, ang kanyang kaso ay dapat ituring na isang personal na aksyon para sa pagpapatupad ng kontrata.

Sinabi ng Korte Suprema na mali ang desisyon ng trial court na ituring ang kaso bilang isang real action, dahil dito ay nasira ang mga tuntunin tungkol sa prescription o ang pagkawala ng karapatang magsampa ng kaso dahil sa paglipas ng panahon. Ang Tagapagsalita ng Kataas-taasang Hukuman, ay malinaw na sinabi sa pagbigkas na ito:

Bilang isang personal na aksyon batay sa isang oral contract, Artikulo 1145 na nagbibigay ng prescriptive period na anim na taon na nalalapat sa kasong ito sa halip. Ang mas maikling panahon na itinakda ng batas upang maghain ng aksyon batay sa isang oral contract ay dahil sa hina ng memorya ng tao.

Ayon sa Article 1145 ng Civil Code:

(1) Upon an oral contract;
(2) Upon a quasi-contract

Dahil lumipas na ang anim na taon mula nang gawin umano ang usapan, wala nang karapatan si Pobocan na ipatupad ito. Sa kanyang sulat mismo, sinabi ni Pobocan na noong 1994 pa siya nakipag-usap sa kanyang employer tungkol sa mga condo unit. Nagsampa lamang siya ng kaso noong 2011, na lampas na sa itinakdang panahon.

Hindi rin katanggap-tanggap ang argumento ni Pobocan na hindi pa maaaring bilangin ang panahon noong 1994 dahil hindi pa naitatayo ang mga condo unit noon. Ayon sa Article 1347 ng Civil Code, maaaring maging bagay ng kontrata ang mga bagay na hindi pa umiiral. Ito ang dahilan kung bakit nagbebenta nang maaga ang mga real estate developer.

Sa madaling salita, dapat na maging maingat ang mga tao sa pagtitiwala sa mga usapang pasalita. Kung gusto nilang siguraduhin na maipapatupad nila ang mga usapang ito, dapat nilang tiyakin na nakasulat ang mga ito. At kung hindi man, dapat silang kumilos sa lalong madaling panahon kung hindi tinutupad ang mga usapang ito.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung mayroon pa bang karapatan ang isang tao na ipatupad ang isang usapang pasalita, kahit na matagal na panahon na ang nakalipas mula nang gawin umano ang usapan.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema?	Ang kaso para sa pagpapatupad ng isang kontratang pasalita ay dapat isampa sa loob ng anim na taon mula nang magkaroon ng sanhi ng aksyon.
Bakit anim na taon lamang ang itinakdang panahon?	Dahil ang mga usapang pasalita ay mas mahirap patunayan kaysa sa mga kasulatang kasunduan.
Ano ang pagkakaiba ng personal na aksyon at real action?	Ang personal na aksyon ay tungkol sa pagpapatupad ng kontrata o paghingi ng danyos, samantalang ang real action ay tungkol sa pagmamay-ari o interes sa isang ari-arian.
Kailan nagsimula ang pagbibilang ng anim na taon?	Nagsimula ang pagbibilang noong panahong unang lumabag sa usapan.
Maaari bang maging bagay ng kontrata ang isang bagay na hindi pa umiiral?	Oo, ayon sa Article 1347 ng Civil Code.
Ano ang aral na makukuha sa kasong ito?	Dapat maging maingat sa pagtitiwala sa mga usapang pasalita at dapat kumilos sa lalong madaling panahon kung hindi tinutupad ang mga ito.
Ano ang Statute of Frauds?	Ito ay isang legal na prinsipyo na nagsasabing ang ilang mga uri ng kontrata ay dapat na nakasulat upang maipatupad sa korte.

Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagiging maagap sa paghain ng kaso kung may paglabag sa isang kontrata. Ang pagkaantala ay maaaring magresulta sa pagkawala ng karapatang ipatupad ang kontrata. Mahalaga rin na isaalang-alang ang kalikasan ng aksyon upang matukoy kung anong batas ang dapat sundin.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Specified Contractors & Development, Inc. v. Pobocan, G.R. No. 212472, January 11, 2018