Ang kasong ito ay tumatalakay sa karapatan ng isang korporasyon ng kondominyum na ipa-foreclose ang isang unit dahil sa hindi pagbabayad ng mga obligasyon. Ipinasiya ng Korte Suprema na may karapatan ang Welbilt Construction Corp. at Wack Wack Condominium Corp. na ipa-foreclose ang unit ni Cresenciano C. De Castro dahil sa kanyang pagkakautang. Ang desisyong ito ay nagbibigay linaw sa kapangyarihan ng mga korporasyon ng kondominyum na maningil ng mga bayarin at ipatupad ang mga ito sa pamamagitan ng foreclosure, ngunit kinakailangan na mayroong sapat na awtoridad batay sa Master Deed, By-Laws, at resolusyon ng korporasyon. Ang pasyang ito ay mahalaga para sa mga nagmamay-ari ng kondominyum at mga korporasyon upang maunawaan ang kanilang mga karapatan at obligasyon.

Ang Kapangyarihan ng Foreclosure: Kuwento ng Kondominyum at mga Bayarin

Ang kasong ito ay nagsimula nang hindi makabayad si Cresenciano C. De Castro ng kanyang assessment dues sa Wack Wack Condominium Corp., na umabot sa P79,905.41 noong Hulyo 31, 1986. Dahil dito, nagpatala ang Welbilt Construction Corp. at Wack Wack Condominium Corp. ng isang lien sa titulo ni De Castro. Matapos ang ilang pagtatangka na mabayaran ang utang ay hindi nagtagumpay, nagpasya ang mga korporasyon na ipa-foreclose ang property.

Ipinunto ni De Castro na walang legal na basehan ang foreclosure. Iginiit niya na labis at hindi makatwiran ang mga ipinataw na bayarin at walang sapat na awtoridad ang mga nagpapatupad. Depensa naman ng mga korporasyon na naaayon sa Master Deed at By-Laws ng kondominyum ang kanilang ginawa, kung saan nakasaad ang kapangyarihan nilang maningil at magpa-foreclose. Nabago ang sitwasyon nang pumanaw si De Castro at humalili ang kanyang mga tagapagmana bilang mga respondent sa kaso.

Ang Regional Trial Court (RTC) ay pumabor sa mga korporasyon, na nagpapatibay sa legalidad ng foreclosure. Ngunit, binaliktad ng Court of Appeals (CA) ang desisyon ng RTC, na sinasabing walang sapat na awtoridad ang mga korporasyon para ipa-foreclose ang property. Dito na umapela ang mga korporasyon sa Korte Suprema.

Ayon sa Seksiyon 20 ng Condominium Act (Republic Act No. 4726), ang mga assessment sa isang condominium ay nagiging obligasyon ng may-ari at nagiging lien sa property. Ito ay maaaring ipatupad sa pamamagitan ng judicial o extra-judicial foreclosure, ayon sa batas:

Sec. 20. The assessment upon any condominium made in accordance with a duly registered declaration of restrictions shall be an obligation of the owner thereof at the time the assessment is made. The amount of any such assessment plus any other charges thereon, such as interest, costs (including attorney’s fees) and penalties, as such may be provided for in the declaration of restrictions, shall be and become a lien upon the condominium to be registered with the Register of Deeds of the city or province where such condominium project is located.

Idinagdag pa ng Korte Suprema na hindi lamang sa Condominium Act nakabatay ang foreclosure, kundi pati na rin sa Master Deed at By-Laws ng kondominyum. Sa ilalim ng Seksiyon 5 ng Article V ng By-Laws, may karapatan ang Board of Directors na ipatupad ang koleksyon ng mga hindi nabayarang assessment sa pamamagitan ng mga remedyong nakasaad sa Condominium Act at iba pang batas, kabilang na ang foreclosure.

Bukod pa rito, pinagtibay din ng Board Resolution No. 84-007 ng korporasyon ang kapangyarihan ng Pangulo nito o ng mga itinalagang abogado na magsagawa ng foreclosure. Sa gayon, nakita ng Korte Suprema na mayroong sapat na basehan at awtoridad ang mga korporasyon para ipa-foreclose ang property ni De Castro.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung may karapatan ba ang Welbilt Construction Corp. at Wack Wack Condominium Corp. na ipa-foreclose ang unit ni Cresenciano C. De Castro dahil sa hindi pagbabayad ng mga assessment dues.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa kapangyarihan ng foreclosure?	Ipinasiya ng Korte Suprema na may karapatan ang mga korporasyon na ipa-foreclose ang property, dahil mayroong sapat na awtoridad batay sa Condominium Act, Master Deed, at By-Laws ng kondominyum.
Ano ang papel ng Master Deed at By-Laws sa kaso?	Ang Master Deed at By-Laws ay nagtatakda ng mga patakaran at regulasyon ng kondominyum, kabilang ang karapatan ng korporasyon na maningil ng mga bayarin at ipatupad ang mga ito sa pamamagitan ng foreclosure.
Ano ang sinabi ng Condominium Act tungkol sa mga assessment dues?	Ayon sa Seksiyon 20 ng Condominium Act, ang mga assessment dues ay nagiging obligasyon ng may-ari ng unit at nagiging lien sa property, na maaaring ipatupad sa pamamagitan ng foreclosure.
Bakit binaliktad ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals?	Binaliktad ng Korte Suprema ang desisyon ng CA dahil nakita nito na may sapat na awtoridad ang mga korporasyon para ipa-foreclose ang property, batay sa Condominium Act, Master Deed, at By-Laws.
Ano ang implikasyon ng kasong ito sa mga may-ari ng kondominyum?	Ang kasong ito ay nagpapaalala sa mga may-ari ng kondominyum na dapat nilang bayaran ang kanilang mga assessment dues at sumunod sa mga patakaran ng kondominyum upang maiwasan ang foreclosure.
Paano makakaiwas ang mga may-ari ng kondominyum sa foreclosure?	Ang mga may-ari ng kondominyum ay maaaring makaiwas sa foreclosure sa pamamagitan ng pagbabayad ng kanilang mga assessment dues sa tamang oras at pagsunod sa mga patakaran at regulasyon ng kondominyum.
Mayroon bang mga limitasyon sa kapangyarihan ng korporasyon na mag-foreclose?	Oo, ang korporasyon ay dapat magkaroon ng sapat na awtoridad batay sa Master Deed, By-Laws, at iba pang resolusyon, at dapat sundin ang mga legal na proseso para sa foreclosure.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa mga patakaran at regulasyon ng kondominyum at pagbabayad ng mga obligasyon. Ang pagkabigo na gawin ito ay maaaring magresulta sa foreclosure ng unit. Mahalaga na maunawaan ng mga nagmamay-ari ng kondominyum ang kanilang mga karapatan at obligasyon upang maiwasan ang mga hindi pagkakaunawaan at legal na problema.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Welbilt Construction Corp. v. Heirs of De Castro, G.R. No. 210286, July 23, 2018