Ang desisyong ito ng Korte Suprema ay nagbibigay linaw sa proteksyon ng karapatan sa pagmamana. Ipinahayag ng Korte na ang isang Deed of Absolute Sale (Kasulatan ng Ganap na Bilihan) na may pekeng thumbmark ay walang bisa. Mahalaga ito dahil pinoprotektahan nito ang mga tagapagmana laban sa mga mapanlinlang na transaksyon na maaaring mag-alis sa kanila ng kanilang mana. Sa madaling salita, kung mapatutunayang peke ang thumbmark sa isang kasulatan ng pagbebenta, hindi ito magiging balido at hindi maililipat ang pag-aari.

Pekeng Thumbmark, Pekeng Benta: Ang Kwento ng mga Casimiro

Ang kasong ito ay nagmula sa isang Deed of Absolute Sale na umano’y nilagdaan ng magkapatid na Rufina at Rafaela Casimiro. Sinasabing ibinenta ni Rufina kay Rafaela ang kanyang parte sa lupa. Ang mga petisyuner, na mga tagapagmana ni Rufina, ay nagsampa ng kaso upang mabawi ang lupa, dahil iginiit nilang hindi kailanman pumayag ang kanilang ina sa pagbebenta at peke ang kanyang thumbmark sa kasulatan. Ang pangunahing tanong dito ay: Maari bang mapawalang-bisa ang isang kasulatan ng pagbebenta kung ang thumbmark ng nagbenta ay napatunayang peke?

Ang Korte Suprema ay nagbigay-diin sa kahalagahan ng notarization sa mga dokumento. Ayon sa Korte, ang notarization ay nagbibigay katiyakan na ang isang partido ay kusang-loob na lumagda sa dokumento at na ang kanyang pirma o thumbmark ay tunay. Gayunpaman, ang presumption of regularity ng isang notarized na dokumento ay maaaring mapabulaanan kung mayroong malinaw at nakakakumbinsing ebidensya na nagpapatunay ng kabaligtaran. Sa kasong ito, matagumpay na naipakita ng mga petisyuner, sa tulong ng isang eksperto mula sa National Bureau of Investigation (NBI), na ang thumbmark ni Rufina sa Deed of Absolute Sale ay hindi tugma sa kanyang tunay na thumbmark sa iba pang dokumento.

Ang Seksyon 49 ng Rule 130 ng Revised Rules on Evidence ay nagtatakda na maaaring tanggapin ng mga korte ang mga patotoo ng mga ekspertong saksi o mga indibidwal na nagtataglay ng ‘espesyal na kaalaman, kasanayan, karanasan o pagsasanay.’

Malaki ang naging papel ng testimonya ng eksperto sa kasong ito. Ang fingerprint examiner na si Eriberto B. Gomez, Jr. ng NBI, ay nagbigay ng patotoo na nagpapakita ng pagkakaiba sa pagitan ng thumbmark sa Deed of Absolute Sale at sa mga standard na dokumento ni Rufina. Binigyang-diin ng Korte Suprema na bagama’t hindi basta-basta tinatanggap ang opinyon ng eksperto, ang pagtimbang nito ay nakadepende sa mga pangyayari ng bawat kaso. Hindi rin dapat balewalain ang kwalipikasyon ng isang eksperto, lalo na kung siya ay may sapat na kaalaman, kasanayan, karanasan, o pagsasanay sa kanyang larangan. Kaya, kahit sinubukan ng mga respondente na siraan si Gomez, hindi ito nakabawas sa kanyang kredibilidad.

Dagdag pa rito, kinilala ng Korte na hindi lamang sa kaalaman nakabatay ang kredibilidad ng eksperto, kundi pati na rin sa paraan ng paglalahad ng kanyang patotoo. Ayon sa Korte, ang eksperto ay dapat na makapagpakita ng mga katotohanan na sumusuporta sa kanyang opinyon at ng mga dahilan kung bakit lohikal ang kanyang konklusyon. Inilarawan ni Gomez kung paano niya ikinumpara ang mga thumbmark, batay sa pattern, daloy ng ridges, at ang lokasyon at relasyon ng mga characteristics nito.

Sa huli, pinagtibay ng Korte Suprema na hindi tunay ang thumbmark ni Rufina sa Deed of Absolute Sale. Dahil dito, ang kasulatan ay walang bisa. Idinagdag pa ng Korte na hindi sapat ang testimonya ng notaryo publiko na nagpatunay sa kasulatan, lalo na kung mayroon namang mas matibay na ebidensya na nagpapakita ng pekeng thumbmark.

Sa kasong ito, napatunayan ng mga petisyuner na ang kanilang ina, na hindi marunong sumulat, ay hindi nakipagtransaksyon ng kanyang ari-arian nang walang tulong ng kanyang mga anak. Ipinakita rin nila na ang mga standard na dokumento na may thumbmark ng kanilang ina ay nagpapakita na may isa sa kanila na tumulong sa kanya. Ang mga ebidensyang ito, kumpara sa Deed of Absolute Sale, ay nagpapakita na ang thumbmark sa kasulatan ay peke. Samakatuwid, pinagtibay ng Korte Suprema na dapat protektahan ang karapatan ng mga tagapagmana laban sa mga ganitong uri ng panlilinlang.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung maaaring mapawalang-bisa ang Deed of Absolute Sale kung napatunayang peke ang thumbmark ng nagbenta.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa mga dokumentong notarized?	Ang mga dokumentong notarized ay may presumption of regularity, ngunit maaari itong mapabulaanan ng malinaw at nakakakumbinsing ebidensya.
Paano napatunayan ang forgery sa kasong ito?	Sa pamamagitan ng testimonya ng eksperto na nagpakita ng pagkakaiba sa pagitan ng pekeng thumbmark at ng tunay na thumbmark ni Rufina.
Sino si Eriberto B. Gomez, Jr.?	Siya ay isang fingerprint examiner mula sa National Bureau of Investigation (NBI) na nagbigay ng eksperto na testimonya sa kaso.
Anong uri ng ebidensya ang kinailangan upang mapatunayang peke ang thumbmark?	Kinailangan ang standard na dokumento na naglalaman ng tunay na thumbmark, upang maikumpara at makita ang pagkakaiba nito.
Ano ang kahalagahan ng testimonya ng eksperto sa kasong ito?	Nakakatulong ang isang ekspertong saksi para alamin ang mga fundamental at significanteng pagkakaiba sa fingerprint, kabilang ang mga movement at execution strokes.
Ano ang papel ng notaryo publiko sa kasong ito?	Ang testimonya ng notaryo publiko ay hindi sapat upang mapatunayan ang validity ng Deed of Absolute Sale. Mayroon siyang limitadong papel kung ang mismong katotohanan sa likod ng pagpapatunay ay kaduda-duda.
Ano ang implikasyon ng desisyong ito para sa mga tagapagmana?	Pinoprotektahan nito ang karapatan ng mga tagapagmana sa pagmamana laban sa mga mapanlinlang na transaksyon.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagbibigay diin sa pangangalaga ng ari-arian at ang integridad ng mga legal na dokumento. Kung mapatunayang peke ang thumbmark sa isang kasulatan, walang bisa ang kasulatan at mananatili sa tunay na may-ari o sa kanyang mga tagapagmana ang karapatan sa ari-arian.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Teodoro C. Tortona, et al. v. Julian C. Gregorio, et al., G.R No. 202612, January 17, 2018